(15:00)TMO'ya mısır ve buğday 'ithal etme' yetkisi

ANKARA - Toprak Mahsulleri Ofisi'ne (TMO), yeni piyasa dönemine hazırlık olmak üzere, sıfır gümrük ile 700 bin ton buğday ve mahlut, 300 bin ton da mısır ithal etme yetkisi verililken, özel sektörün de ithalat yapmasını sağlamak üzere mısır ve darı da gümrük vergileri yüzde 35'ten yüzde 20'ye düşürüldü. Ayrıca, ayçiçeği, soya, mısır ve diğer bitkisel yağlarda indirimli gümrük vergisi ile ithalat süresi, 31 Mayıs'tan 15 Temmuz'a uzatıldı. Konuya ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Karar uyarınca, TMO'nun ithalat yetkisi 31 Mayıs 2009'a kadar kullanılabilecek. Hasat dönemi öncesi verilen ithalat yetkisi ile yeni üründe yüksek fiyat beklentisi kırılırken, ileriye dönük olarak spekülatif hareketlere karşı da önlem alınmış oldu. Geçen yıl buğday üretimindeki düşüş üzerine yaşanan spekülatif fiyat hareketlerini önlemek üzere, TMO'ya, sıfır gümrük ile 800 bin ton buğday ve mahlut, 300 bin ton arpa ve 300 bin ton mısır ithal etme yetkisi verilmişti. TMO, bu kararname kapsamında 600 bin ton buğday ithalat bağlantısı yapıp önemli bir bölümünün ithalatını gerçekleştirirken, 10 Nisan'da 100 bin tonluk ithalat için yeni bir ihale düzenledi. Resmi Gazete'de bugün yayımlanan kararname ile 2007 yılında TMO'ya, sıfır gümrük vergisi ile 800 bin ton buğday, 300 bin ton arpa ve 300 bin ton mısır ithalatı amacıyla açılan tarife kontenjanı kapsamındaki ithalat için düzenlenen ithalat lisanslarının geçerlilik süresi de 15 Mayıs'tan 31 Aralık 2008'e kadar uzatıldı. Edinilen bilgiye göre, kuraklık nedeniyle uluslararası düzeyde de buğday fiyatlarının "öngörülemeyen bir şekilde" artması üzerine TMO'nun ilk ithalat ihalelerinde 350 dolar/ton civarında olan ortalama ithalat bedeli, son ihalelerde 500 doların üzerine çıktı. TMO'nun 18 Mart'ta yaptığı 500 bin tonluk ithalat ihalesinde 525-535 dolar düzeyinde teklifler gelince, piyasaya "buğdayda kıtlık yok, ne fiyattan olursa olsun ürün almak durumunda değiliz" mesajı vermek üzere, alım fiyatı düşük tutulmuştu. Ofis yetkililerinin "yurtiçi piyasada yeni hasat dönemine kadar yetecek buğday bulunduğu, piyasadaki hareketlerin psikolojik ve spekülasyona dönük" olduğu yönündeki açıklamalarına karşın, uluslararası piyasalardaki gelişmelerin de etkisiyle, TMO'nun her bir ihalesinde ortalama fiyatın 40 dolar arttığı ve ortalama ithalat bedelinin 460 dolara çıktığı belirtiliyor. En son 75 bin ton ithal ekmeklik buğdayı satışa açan TMO'nun depolarında 150 bin tona yakın emanet buğday bulunduğu, bunun da sahipleri tarafından 1 Mayıs'a kadar depolardan çekilmemesi halinde Ofis tarafından alım işlemine tabi tutulacağı kaydedildi. "Kuraklık nedeniyle buğday ihtiyacının ortaya çıkmasına karşın ithalatta geç kalındığı için yüksek fiyattan ithalat yapmak zorunda kaldığı" yönünde eleştirilen TMO'ya, bu sefer, hasat sezonundan önce 700 bin ton buğday ve mahlut, 300 bin ton da mısır ithalat yetkisi verildi. Gelecek yıl Mayıs ayına kadar kullanılacak ithalat yetkisi çerçevesinde, piyasalara, "fiyatlar fazla yükselirse, spekülatif hareketleri önlemek için gerekirse hasat döneminde de ithalat yapılacak" mesajı verilmiş oldu. Ayrıca, bu yıl yeni hasat döneminde fiyatlarda aşırı beklenti de kırılmış oldu. Yetkililer, sanayinin yeni hasat dönemine stoksuz girmesi ve üreticinin fiyatlarda artış beklentisi nedeniyle, bu yıl da TMO'ya fazla ürün gelmesinin beklenmediğini vurguluyorlar. Bu arada, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, daha önce yaptığı açıklamada, "gereğinden fazla ithalat yapılarak, iç piyasada dengelerin bozulmasından, üreticinin olumsuz etkilenmesinden endişe ettiğini" söylemişti. Vergilerdeki düşüş Bu arada, yem sanayinin ihtiyacı nedeniyle mısır ve darı ithalatındaki gümrük vergileri de düşürüldü. Yağ sanayinin ihtiyacı dikkate alınarak, ayçiçeği, soya mısır ve diğer bitkisel yağların indirimli vergiler ile ithalat süresi de uzatıldı. Mısır ve darı ithalatında gümrük vergisi,yüzde 35'ten yüzde 20'ye indirilirken, geçen yıl Kasım ayında gümrük vergileri yüzde 130'dan yüzde 35'e indirilirken 15 Mayıs olarak belirlenen indirimli vergi ile ithalat süresi, 31 Temmuz'a kadar uzatıldı. Mısır ve darı ithalatında, 31 Temmuz'dan itibaren yine yüzde 50 gümrük vergisi uygulanacak. Önceden, 15 Mayıs'tan sonra, mısır ve darının yüzde 70 gümrük vergisi ile ithalatı öngörülüyordu. İndirilmiş vergi olan yüzde 12 ile kırılmış veya kırılmamış ayçiçeği ithalatında daha önce 31 Mayıs'a kadar olan süre, 15 Temmuz'a kadar uzatıldı. Kırılmış veya kırılmamış ayçiçeği ithalatında, 15 Temmuz'dan sonra yüzde 27 vergi uygulanacak. Aynı şekilde, indirilmiş vergi oranı olan yüzde 22 ile ayçiçeği, pamuk, soya, mısır ve diğer bitkisel yağ ithalatı için verilen süre de 31 Mayıs'tan 15 Temmuz'a uzatıldı. Bu tarihten sonra ayçiçeği tohumu yağı ithalatındaki gümrük vergisi yüzde 36, soya, mısır, palm ve diğer bitkisel yağ ithalatındaki gümrük vergileri ise yüzde 31,2 olarak uygulanacak.