2019 yılında dünyanın en büyük sıkıntısı borçlar!

EVRİM KÜÇÜK

Bu yıl küresel ekonomiden uyarı sinyalleri gelmeye başladı. Borçlanma maliyetleri artıyor, borç stoku büyüyor, hisse senedi piyasalarında oynaklık yaşanıyor ve nakit gelişmekte olan ülkelerden çıkıyor. Dünyanın en büyük iki büyük ekonomisi ABD ve Çin, ticaret savaşında. Korumacılık artıyor. Tablo böyleyken, yatırımcı 2019'da kendisini nasıl bir yıl beklediği sorusuna yanıt aramaya başladı.

The Economist tarafından yayınlanan 'The World in 2019' (2019'da Dünya) gelecek 12 ay nelerin bizleri beklediğine dair tahminler ve analizlerde bulunuyor. Dergi, ABD Başkanı Trump'ın politikalarını, Fed'in faiz artışlarını, Çin ekonomisinin yavaşlamasını dünya ekonomisini bekleyen riskler olarak görüyor, küresel ekonominin en büyük derdi olarak ise ‘borçları' gösteriyor. ‘Küresel ekonomide rüzgar yön değiştiriyor' tespitinde bulunan dergiye göre 2019 ortasında ABD tam 121 ayla en uzun süreli büyüme rekorunu kıracak ancak yılın sonlarına doğru ülke ekonomisinin resesyona sürüklenmesi endişeleri gündeme gelebilir. Çin'in büyüme hızı yavaşlayacak, Hindistan ise ayağını gazdan çekmeyecek. Ülkenin GSYH'sinin önümüzdeki yıl İngiltere'yi geçmesi bekleniyor. Avrupa'da dikkatlerin çevrildiği İtalya ise finansal krizle mücadele etmek zorunda kalabilir.

Küresel borcun büyüklüğü GSYH'nin yüzde 271'i

Yeni yılda en büyük sıkıntı borçlar! Küresel borcun 2017 sonunda 10 yıl öncesine oranla yüzde 20 artarak GSYH'nin yüzde 271'ine ulaştığına dikkat çeken dergi, gelişmekte olan ülkelerde borcun yüzde 50 daha fazla olmasının riskleri artırdığını vurguluyor. Artan faiz oranları ve borçların çoğalmasının ‘toksik' bir bileşim oluşturduğunu ifade eden The Economist, Trump'ın vergi indirimlerinin yarattığı bütçe açığının durumu ağırlaştırdığını kaydediyor, ‘Faiz artışları, şirketlerin ucuz para döneminde artan borçlarını çevirme kapasiteleri için bir sınav olacak' uyarısı yapıyor.

Ticaret savaşı asıl 2019'da hissedilecek

ABD ve Çin arasındaki ticari gerilim küresel ekonomide baskı yaratacak bir diğer faktör. Ticaret savaşının gerçek etkisinin ABD'nin 1 Ocak'tan itibaren 200 milyar dolarlık Çin ürününde tarifeleri yüzde 10'dan yüzde 25'e yükseltmesinin ardından hissedileceğini belirten The Economist'e göre, bunun dünya ekonomisini yavaşlatacak sonuçları olacak.

Türkiye yüzde 1.0 büyür!

‘The World in 2019'da dünya ekonomilerinin 2019 yılı performansına dair tahminlerde bulunan The Economic Intelligence Unit (EIU) yeni yılda Türkiye ekonomisinde yüzde 1.0 büyüme bekliyor. Dergide ilk olarak Türkiye için yüzde 4.6 büyüme öngören ancak bunun gerçekçi bir tahmin olmadığını düşünerek ulaştığımız ‘The World in 2019' ekibi, dergi yayına verildikten sonra Türkiye için büyüme tahminlerini yüzde 1.0 olarak revize ettiklerini bildirdi. Türkiye'de Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan'ın yabancı yatırımcı güvenini yeniden tesis edecek tedbirler alma konusunda çok da hevesli olmadığı yorumunu yapan dergi, 2018'de yaşanan TL'den kaçışın bir krize dönüşmesinin Erdoğan'ın otoritesini riske atabileceği uyarısı yapıyor. Ekonominin istikrara kavuşması halinde ise dinamik özel sektör ve kamu yatırımlarının devam etmesinin ekonomik büyümeyi destekleyeceği belirtiliyor. Dergi 2019'da Türkiye'de kişi başına gelirin 10 bin 660 dolar civarında olacağı tahmininde bulunurken, enflasyon oranını yüzde 10.8, bütçe açığının GSYH'ye oranını yüzde 3.1 olarak öngörüyor. The Economist, ABD'nin yüzde 2.2, Japonya'nın yüzde 1.4 büyüyeceğini, Çin'de büyümenin yüzde 6.2 olacağı tahmininde bulunuyor. Bölgesel olarak bakıldığında Japonya ve Avustralya hariç Asya yüzde 5.4 ile en fazla büyüyecek yer. Sahra Altı Afrika için yüzde 3.0, Orta Doğu ve Kuzey Afrika için yüzde 2.2, Batı Avrupa için yüzde 1.7, Doğu Avrupa için yüzde 2.7 büyüme öngörülüyor. Kuzey Amerika için beklenti yüzde 2.2 iken, Latin Amerika'da büyüme tahmini yüzde 2.0 olacak.

Suriye 2019'un büyüme şampiyonu olacak!

Küresel ekonominin hız kesmesinin beklendiği 2019'da büyümenin şampiyonları yine Asya ve Afrika'dan çıkacak. Bu yıl büyüme liginin en üst sırasında olması beklenen ülke, iç savaşın yaşandığı Suriye. Halen çatışmalar sürmesine ve siyasi kaos hakim olmasına karşın Suriye, dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi olmaya aday. ‘The World in 2019'a göre yeniden imar çalışmalarının sınırlı da olsa başlaması, göçmenlerin ülkelerine gönderdikleri fonlarda artış, tüketici harcamalarının artması, tarımsal ürün ihracatında canlanma ve petrol üretiminin yeniden başlaması sayesinde Suriye ekonomisi 2019'da yüzde 9.9 büyüyecek. Siyasi olarak istikrar kazanmaya başlayan ve küresel ekonomik ortamdaki iyileşmeden destek bulan Bangladeş yüzde 7.7 ile en hızlı büyümesi beklenen 2'nci ülke. Bhutan, Etiyopya, Laos, Ruanda, Myanmar, Kamboçya ve Moğolistan en hızlı büyüyecek diğer ülkeler. Bu grupta büyük ekonomiler arasında sadece Hindistan yer alıyor. Tüketici harcamalarındaki artışın gelecek yıl ekonomik büyümeyi yüzde 7.6'ya taşıması bekleniyor. ABD'nin yaptırımlarının hedefindeki Venezuela ve İran ise büyüme liginin en alt basamaklarında yer alacak.

2019 yılı küresel ekonomik tablo

Avrupa

 -Almanya: İktidardaki CDU'nin genel başkanlığını bırakmaya hazırlanan Şansölye Angela Merkel'in yerini kimin alacağı tartışmalarıyla siyaset hareketli günlere gebe. Hükümetin yeni yılda altyapı harcamalarını ve çocuk yardımlarını artırması bekleniyor. Ancak artan gümrük tarifeleri ve Brexit kaynaklı sorunların ekonomi üzerinde baskı yaratacağı tahmin ediliyor. Yeni yılda büyüme beklentisi yüzde 1.8.

 -Bulgaristan: Euro kullanmaya başlamadan önce ülke temmuz ayında Avrupa Döviz Kuru Mekanizması'na dahil olacak. Ekonominin 2019'da yüzde 3.2 büyümesi bekleniyor. Çek Cumhuriyeti: GSYİH'si yüzde 3.0 artması beklenen ülkede enflasyon tahmini yüzde 2.2.

 -Fransa: Kamuoyu desteği azalan Cumhurbaşkanı Emanuel Macron iş dünyasına yönelik reformlar için parlamentoya bastıracak. Macron dış politika ataklarıyla ABD Başkanı Donald Trump'a karşı Avrupa'da bir denge olarak da ortaya çıkıyor. Ülke ekonomisinin gelecek yıl yüzde 1.6 büyümesi bekleniyor.

 -Hırvatistan: Ülkenin dışa göç vermesi ve bunun istihdam piyasasında yarattığı baskı ekonomiyi frenliyor. Ekonomik büyümenin yüzde 2.7 ile Doğu Avrupa'daki büyüme ortalamasını yakalaması bekleniyor.

 -İngiltere: Mart 2019'da başlayacak AB'den ayrılma süreci 2021'e kadar devam edecek. Bu sürecin ekonomi üzerindeki etkileri takip edilecek. 2019'da yüzde 1.5 büyüyecek İngiltere'de enflasyon beklentisi yüzde 1.7.

 -İspanya: Şu an iktidarda bugüne kadarki en zayıf desteğe sahip hükümet bulunuyor. Dolayısıyla erken seçim gündeme gelebilir. Ancak partiler arasındaki bölünme çoğunluğun sağlanmasının zor olduğuna işaret ediyor. Ekonomi kriz sonrası yakaladığı ivmeyi sürdürecek; istihdam, ücretler ve harcamalar ekonomiyi destekleyecek. Gelecek yıl ekonominin yüzde 2.3 büyümesi bekleniyor.

 -İtalya: Ülkenin gündemi AB ile yaşanan bütçe krizi. Hükümet, harcamalar ve vergi indirimleri konusundaki taahhütlerini yerine getirme çabası ve AB'nin bütçe kuralları arasında kalıyor. Ekonomide zayıf büyüme beklentisi hakim. 2019'da büyümenin yüzde 1.1, tüketici fiyatları artışının yüzde 1.4 olacağı öngörülüyor.

 -Polonya: Hükümetin diğer bazı Avrupa ülkeleri ile ‘milliyetçi' bir gündemi var. Güçlü otomotiv ihracatı ve tüketici harcamaları ekonomide büyüme sağladı. 2019'da GSYH artış beklentisi yüzde 3.5.

 -Portekiz: Siyasi çekişmelerin yaşandığı ülkede ekonomik büyümenin 2017 yılındaki seviyelerin altına inmesi ve gelecek yıl yüzde 2.3 seviyesinde olması bekleniyor.

 -Rusya: Putin rejimi uluslararası yaptırımlar, düşük yatırım, ekonomideki yapısal sorunlar ve yaşlanan nüfus problemleriyle karşı karşıya. Ülkenin savunmacı tutumu, ekonomiyi baskılıyor. Ekonominin 2019'da yüzde 1.8 büyümesi, enflasyonun yüzde 4.5 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Kişi başına gelir beklentisi 11 bin 150 dolar.

 -Yunanistan: Ekonominin performansı halen krizden önceki seviyelerin altında fakat en kötünün geride bırakıldığı belirtiliyor. Kırılgan bankacılık sistemi, faiz dışı bütçe fazlası gereksinimi ve düşük istihdam artışı gibi sorunlar hükümetin gündemini meşgul edecek. Büyümenin yüzde 2.0, enflasyonun yüzde 1.4 olması bekleniyor.

Asya

 -Çin: Ticaret savaşlarının gölgesinde ekonomi yavaşlamaya devam ediyor ve 3 sorunla mücadele öne çıkıyor; kirlilik, gölge bankacılık riskleri ve kırsal kesimde yoksulluk. ABD ile yaşanan ticari gerilimin yarattığı baskı nedeniyle gevşek para politikası devam edecek. Ekonominin 2019'da yüzde 6.2 büyüyeceği tahmin edilirken, enflasyon beklentisi yüzde 2.8

 -Endonezya: Kurumsal reformlar ve yolsuzlukla mücadele hükümetin gündeminde ilk sıralarda yer almaya devam edecek. Yatırım dostu reformların sürmesi ekonominin güçlü kalmasını sağlayacak. 265.3 milyon nüfuslu ülkede büyüme beklentisi yüzde 4.9.

 -Filipinler: Küresel şartlardaki bozulmayı hissedecek olan ekonominin yine de yüzde 6.1 ile dünya ortalamasının çok üzerinde büyümesi bekleniyor.

 -Hindistan: Dünyanın en büyük demokrasisi Hindistan ilkbaharda seçimlere gidiyor. Şu an iktidarda olan Narendra Modi iş dünyasının tercihi. Siyasi çekişmelere rağmen ülke ekonomisinde hızlı büyüme sürüyor. 2019'da GSYH artışı yüzde 7.6 olarak tahmin ediliyor.

 -Japonya: Ekonomiyi stagflasyondan çıkarmayı hedefleyen ‘Abenomics'in etkilerinin sınırlı olacağı 2019'da yüzde 1.4 büyüme bekleniyor.

 -Kazakistan: Ekonominin petrole bağımlılığını azaltma çabaları sürüyor. 2019'da büyüme yüzde 3.4, enflasyon yüzde 6.0 olarak tahmin ediliyor.

 -Malezya: Kişi başına gelirin 11 bin 820 dolar olduğu 32 milyon nüfuslu ülkede ekonominin yüzde 5.4 ile güçlü bir performans göstermesi bekleniyor.

 -Pakistan: Çin'in Tek Kuşak Tek Yol' Projesi kapsamında yapılan altyapı yatırımları meyvesini vermeye başladı fakat elektrik altyapısı halen talebi karşılayacak yeterlilikte değil. 2019'da yüzde 5.0 ile güçlü büyüme tahmin ediliyor.

 -Vietnam: Gelecek yıl AB ile serbest ticaret anlaşması imzalaması bekleniyor. Yabancı yatırım dostu reformların yardımıyla ekonominin 2019'da yüzde 6.5'lik büyüme rakamı yakalaması bekleniyor.

Kuzey ve Güney Amerika

 -ABD: 2018'deki vergi indirimlerinin şok etkisi ortadan kalktıkça ve Fed faiz artırmaya devam ettikçe ekonomik büyüme hız kesmeye başlayacak. 2019 sonlarında ekonominin resesyona girme olasılığı bulunuyor. Büyüme tahmini yüzde 2.2.

 -Arjantin: 2018'de ülkenin parası pezoya gelen yoğun satışlarla boğuşan Devlet Başkanı ekimde seçime gidiyor. Eğer ekonominin güçlenmesini sağlarsa Macri'nin ikinci dönem için şansının olabileceği belirtiliyor. Ekonominin yüzde 2.3 büyümesi bekleniyor.

 -Brezilya: Kongre'de emeklilik reformu, vergiler ve harcamalar konusunda tartışmalar yaşanabilir. Ekim ayında BRICS zirvesine evsahipliği yapacak Brezilya'da ekonominin yüzde 2.6 büyümesi bekleniyor. Bütçe açığının yüzde 5.6 olması beklenen ülkede enflasyon tahmini yüzde 4.1

 -Meksika: 2018'de başkanlık koltuğuna oturan Obrador döneminde eğitim ve enerji sektörünün dışa açılmasına yönelik reformlarda geri adım atılabilir. ABD ile yapılan yeni ticaret anlaşması nedeniyle ekonominin yavaşlaması söz konusu olabilir. Ekonominin gelecek yıl yüzde 1.9 büyüyeceği tahmin ediliyor.

 -Şili: Artan bakır geliri ve harcamaların azalması bütçe açığının daralmasına yardımcı olacak. Kişi başına geliri 17 bin 220 dolar olarak tahmin edilen Şili'nin 2019'da yüzde 3.6 büyümesi öngörülüyor.

 -Venezuela: Ülke bu yıl bazı reformlara giderek uluslararası finansal yardım almaya çalışacak. Ancak bu yardımlar ekonomideki daralmayı durdurmayacak, sadece hızını kesecek. Venezuela'da ekonominin yüzde 5.9 daralacağı öngörülüyor. Enflasyon ise yüzde 2 binin üzerinde artacak.

Orta Doğu ve Afrika

 -Güney Afrika: Zuma döneminde felç olan reformların canlandırılmasıyla ekonominin 2019'da yüzde 1.8 büyümesi bekleniyor.

 -Irak: Petrol üretiminde artış ve DEAŞ tehdinin azalmasının iş ortamına olumlu etkisiyle ekonominin bu yıl yüzde 5'in üzerinde büyüme yakalaması bekleniyor. The Economist'in 2019 tahmini yüzde 5.3 büyüme ve yüzde 2.0 enflasyon artışı.

 -İran: ABD'nin kasım ayında devreye soktuğu yaptırımlar petrol ihracatında düşüşe yolaçak. Yatırımcı güvenindeki sarsılma ülke ekonomisinin resesyona sürüklenmesine neden olacak. Ekonomide beklenen daralma oranı yüzde 3.4, enflasyonun da yüzde 16'nın üzerinde gerçekleşmesi bekleniyor.

 -Mısır: Devlet Başkanı Sisi ekonomiyi destekleyecek reformlara devam sözü verdi. Nüfusu 100 milyona dayanan ülkede ekonominin gelecek yıl yüzde 5.6 büyümesi bekleniyor.

 -Nijerya: Devlet Başkanı Muhammadu Buhari'nin şubat ayındaki seçimlerden zaferle çıkması bekleniyor. Ülkenin kuzeyinde İslami hareketlerin, petrol üreticisi Delta bölgesinde ise milliyetçilerin yükselişi engellenemiyor. Ekonomik büyümenin yüzde 2'nin hemen altında gerçekleşmesi bekleniyor.