Ar-Ge harcamalarının payı azaldı
Merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcamaları 2012'de 2011'e göre yüzde 2.2 arttı ama GSYH içindeki payı yüzde 0.34'ten yüzde 0.32'ye düştü.
Naki BAKIR
ANKARA - Merkezi yönetim bütçesinden Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) harcamaları için ayrılan ödenekler ve dolaylı harcamaların bütçe ve milli gelirdeki payının son yıllarda giderek daha da azaldığı belirlendi. TÜİK, 2008-2013 döneminde merkezi yönetim bütçesinden araştırma geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri için ayrılan ödenek ve harcamaları ele alan bir çalışma yayımladı. Merkezi yönetimin Ar-Ge için tahsis ettiği ödenek ve harcamaların tahmini için kullanılan ve GBAORD (Government Budget Appropriations or Outlays on R&D) olarak kısaltılan yönteme dayalı olarak yapılan hesaplamalar, Türkiye için ilk kez bu haber bülteni ile yayımlandı. Çalışmada 2008-2012 dönemi için bütçe harcamaları, 2013 yılı için ise bütçe başlangıç ödenekleri esas alındı.
Bütçe ve GSYH içindeki payı
TÜİK açıklamasına göre, merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için gerçekleştirilen harcama 2012 yılında önceki yıla göre yüzde 2.2 artışla 4 milyar 523 milyon TL oldu. Buna göre 2012 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için gerçekleştirilen harcamaların Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içerisindeki payı yüzde 0.32, merkezi yönetim bütçe harcamaları içindeki payı ise yüzde 1.11 oldu.
Ar-Ge harcamalarının bütçe harcamaları içindeki payı 2008'de yüzde 1.02, 2009'da yüzde 1.28, 2010'da yüzde 1.22 ve 2011'de yüzde 1.27 olmuştu. Ar-Ge harcamaları GSYH içinde ise 2008 yılında yüzde 0.26, 2009 yılında yüzde 0.38, 2010 ve 2011 yıllarında ise yüzde 0.34 pay almıştı.
2013 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge için 4 milyar 770 milyon TL başlangıç ödeneği ayrıldı. Vergi indirim ve istisnaları şeklinde dolaylı Ar-Ge desteği de 2013 yılı için 1 milyar 7 milyon TL olarak öngörüldü. Bu yıl için ayrılan Ar-Ge ödeneği toplam merkezi yönetim bütçe harcamaları içinde yüzde 1.07 oranında bir paya sahip bulunuyor. Buna göre bütçede Ar-Ge harcamalarının payı düşmeye devam ediyor.
En fazla ödenek üniversite fonlarına
2013 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'nden Ar-Ge için ayrılan başlangıç ödenekleri sosyo-ekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında, en çok ödeneğin yüzde 41.2 ile Genel Bilgi Gelişimi (Genel Üniversite Fonlarından finanse edilen) için tahsis edildiği belirlendi. Bunu yüzde 20.4 ile savunma, yüzde 10.5'le Genel Bilgi Gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen) ve yüzde 9.8'le endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 3.6 ile tarım, yüzde 3.5'le yeryüzünün keşfi ve kullanımı, yüzde 2.5'le enerji, yüzde 2 ile çevre, yüzde 1.6 ile sağlık, yüzde 1.5'le eğitim, yüzde 1.1'le uzayın keşfi ve kullanımı izledi. Ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapılar için öngörülen tutar toplam Ar-Ge ödeneğinde yüzde 0.7, kültür, eğlence, din ve kitle iletişimi ise yüzde 0.1 pay aldı.
