Başkanlar kararı bekliyor

 

İSTANBUL / ANKARA - Anayasa Mahkemesi, TOBB'da 2 dönem oda, borsa, meclis ve birlik başkanlığı yapanların 2 dönem ara vermeden yeniden seçilmesini engelleyen yasal düzenlemenin iptali istemiyle yapılan başvuruyu bugün karara bağlayacak.

Yüksek Mahkeme'nin vereceği her karar başta TOBB  Başkanı Rifat Hicarcıklıoğlu ve Yönetim Kurulu Üyeleri'nin tamamına yakını ile çok sayıda oda ve borsa başkanını doğrudan etkileyecek. 18 Mayıs 2004 tarihinde kabul edilen 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile  Odalar ve Borsalar Kanunu'nun 16, 38, 40 ve geçici 10'uncu maddeleri, üst üste iki dönem görev yapmış, meclis başkanı,  yönetim kurulu başkanı, konsey başkanı ve birlik başkanının 2 seçim dönemi geçmedikçe yeniden seçilemeyeceğini hükme bağlıyor. Bazı oda başkanlarının başvurusu üzerine konuyu inceleyen Ankara 13'üncü ve 7'inci İdare Mahkemelerinin ayrı ayrı yaptığı başvuruları birleştirerek inceleme kararı alan Anayasa

Mahkemesi, bugün davaları esastan görüşecek. Mahkemenin başvurulara ilişkin kararını da bugün vermesi bekleniyor.

 

 

Anayasa Mahkemesi, İdare Mahkemeleri'nden gelen talepleri reddederse yani "5174 sayılı yasanın ilgili maddeleri Anayasa'ya uygundur" derse, başta  TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu olmak üzere çok sayıda oda ve borsa başkanı ile konsey başkanı, Şubat ayından itibaren başlayacak seçim sürecinde aday olamayacaklar. Bu durumda oda ve borsa bazında yapılacak seçimlerde yasada öngörülen kriterleri taşıyarak seçilenler, Mayıs ayında yapılacak birlik başkanlığı seçimlerinde aday olabilecek. Bu seçeneğin devamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde hazırlıkları sürdürülen Torba Yasa'nın içine eklenecek bir madde devreye girecek. Sözkonusu madde 2 dönemlik ara verme zorunluluğunu 1 döneme, yani 4 yıla indiriyor.

 

 

Anayasa Mahkemesi, talepleri kabul ederse bu kez başkanlar rahat bir nefes alacak. Mahkeme yürütmeyi durdurma yönünde vereceği karar çok kısa sürede Resmi Gazete'de yayımladığı için seçimlere yönelik herhangi bir sorun kalmıyor. Ancak mahkemenin yasayı iptal yönünde bir karar verip, yürütmeyi durdurma talebini reddetmesi halinde, bu kararın Şubat ayında başlayacak seçim sürecinde uygulanabilmesi  için Ocak ayı sonunakadar Resmi Gazete'de yayımlanması gerekiyor.

 

 

Öte yandan CHP'nin 5362 sayılı TESK Yasası'nın başkanların görev süresine sınırlama getiren hükmünün iptali istemiyle yaptığı başvuru, büyük ölçüde TOBB Yasası'nın iptali istemiyle yapılan başvuruyla örtüşüyor. TESK Yasası'nda yapılan düzenlemeyle "Oda, birlik, federasyon başkanı ve Konfederasyon  genel başkanı, genel kurul tarafından tek dereceli olarak seçilir; bunlar aynı zamanda ilgili esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşunun yönetim kurulu üyesi ve başkanıdır.

Başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste iki dönem  yapanlar bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemezler" hükmüyle TOBB yasasına benzer sınırlama getirilmişti. İptal istemiyle başvuran CHP, mevcut başkanların durumlarında belirsizlik olduğu gerekçesini öne sürmüştü.

Anayasa Mahkemesi ise kararında "Dava konusu kuralla üst  üste iki dönem başkanlık ve genel başkanlık yapanların bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemeyecekleri belirtilerek  bu görevlerini sürdürmekte olanların gelecek için öngöremedikleri bir engelleme getirilmiştir.  Kişilerin seçilerek, koşulları Kanunla belirlenmiş bir göreve getirildikten sonra geriye dönük düzenlemelerle haklarının, hukuki istikrar ve güvenlik gözetilmeden kısıtlanması hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz. Açıklanan nedenlerle Kural, Anayasa'nın  2. ve dolayısıyla 11. maddesine aykırıdır. İptali gerekir" ifadelerini kullanarak düzenlemeyi iptal etmişti.

 

 

CHP başvurusunda 5174 sayılı TOBB yasasında da benzer bir hüküm olduğu, ancak burada yasa yürürlüğe girdikten sonraki seçimlerde uygulanacağına ilişkin geçici 10'uncu maddede bir düzenleme yapıldığı, dolayısıyla TESK yasasında da böyle bir ibare olması gerektiğini belirtmişti. Başka bir ifade ile o dönem başvuran CHP, TOBB yasasının mevcut hükümlerinin Anayasa'ya aykırı olmadığını kesin bir dille ifade ederken, TESK yasasının da aynı özellikte olması gerektiğini bildirmişti.

 

Anayasa Mahkemesi, 2005 yılında verdiği TESK yasasını iptal kararının altında imzası olan 5 üye bugün de Anayasa Mahkemesi üyesi olarak görev yapıyor. Bunlardan 3'ü iptal yönünde oy kullanmış ancak ‘farklı gerekçe' yazısı yazmışlardı. ‘Farklı gerekçe' yazan Serruh Kaleli, Fulya Kantarcıoğlu ve Mehmet Erten, halen Anayasa Mahkemesi üyesi olarak görev yapıyorlar. Örneğin üye Fulya Kantarcıoğlu, "Dava konusu kuralla, başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste iki dönem yapanların, bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilmeleri engellenmektedir. (...) Uygulamada görülen bir olumsuzluğun demokratik işleyişe müdahale nedeni sayılmasının, giderek demokrasiyi yok etme sürecine dönüşme tehlikesi gözardı edilemez" şeklinde görüş bildirmişti. Diğer üyeler de benzer yönde görüşlerini karara yazdırmıştı.

 

 

Ülke çapında 1 milyon 350 bin işadamın üye olduğu dev iş dünyası kuruluşu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) başkanları Anayasa Mahkemesi'nin tarihi kararını bekliyor. Kanun değişmezse 365 oda ve borsanın başkanı ile meclis başkanlarının yüzde 80'i aşkını görevi başka bir isme devredecek. Gazeteniz DÜNYA'nın yaptığı araştırmaya göre kent bazında 53 oda başkanı yeniden seçilebilir konumda bulunuyor. Şu anda yürürlükte olan kanunun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmemesi durumunda, iş aleminin sorunlarını her fırsatta dile getiren kimi oda başkanları değişecek. Eskişehir SO Başkanı Savaş Özaydemir, İzmir TO Başkanı Ekrem Demirtaş, Kayseri SO Başkanı Mustafa Boydak ile Manisa TSO Başkanı Bülent Korkmaz bu isimlerden bir kaçı. Üç dönemdir görev yapan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da bu isimlerin başında yer alıyor. TOBB, başkanını genel kurul delegeleri arasından Mayıs 2013'de belirleyecek. Mevcut kanuna göre, 12 kişilik TOBB yönetiminden sadece 3 isim yeniden başkan olabilecekler arasında. Bunlar; EBSO Başkanı Ender Yorgancılar, Antalya TSO Başkanı Çetin Osman Budak ve Eskişehir TO Başkanı Harun Karacan. Bu arada, kararın yerel seçimlerde aday olacak isimleri de etkileyeceği belirtiliyor.