Belediyelere vergi gelirlerinden pay RG'de

ANKARA - İl özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden pay verilecek. Pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden hesaplanacak. 

İl özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden pay verilmesi hakkında kanun, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. 

Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının, yüzde 2,85'i büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 2,57'si büyükşehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15'i il özel idarelerine ayrılacak. 

Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 5'i ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 307u büyükşehir belediye payı olarak ayrılacak. Bakanlar Kurulu, bu maddede belirtilen oranları iki katına kadar artırabilecek veya kanuni haddine kadar indirebilecek. 

Genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ve il özel idarelerine ayrılan payların dağıtımına esas belediye ve il nüfusları, her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere İçişleri Bakanlığı tarafından, Türkiye İstatistik Kurumu'ndan (TÜİK) alınmak suretiyle, İller Bankası ve Maliye Bakanlığı'na bildirilecek. Belde, köy, mahalle veya bunların bazı kısımlarının bir belediyeye katılması veya birleşmesi halinde bu belediyelerin payı, katılma veya birleşmenin fiilen gerçekleştiği tarihi takip eden ocak ayının birinci gününden itibaren yeni nüfuslarına göre hesaplanacak. 

Paylar, Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanacak ve büyükşehir belediye paylarını paylaştırarak bu belediyelere doğrudan, il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ise ilgili idarelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankası'na aktaracak. Belediye ve il özel idare paylarını, kanunda belirtilen süreler içinde ilgili idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumlular hakkında, 5 maaş tutarı kadar aylıktan kesme cezası uygulanacak. 

İl Özel İdarelerine ve belediyelere ayrılan pay

Genel bütçe gelirlerinden il özel idarelerine ayrılan yüzde 1,15'lik payın yüzde 50'lik kısmı illerin nüfusuna, yüzde 10'luk kısmı illerin yüzölçümüne, yüzde 10'luk kısmı illerin köy sayısına, yüzde 15'lik kısmı illerin kırsal alan nüfusuna, yüzde 15'lik kısmı illerin gelişmişlik endeksine göre, belediye paylarının yüzde 80'lik kısmı belediyelerin nüfusuna ve yüzde 20'lik kısmı gelişmişlik endeksine göre İller Bankası tarafından belediyelere dağıtılacak. 

Dağıtımda esas alınacak köy sayısı, İçişleri Bakanlığı tarafından her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere İller Bankası'na bildirilecek. 

Kanunda, gelişmişlik endeksine göre yapılacak dağıtım için de ayrı kriterler yer alıyor. Büyükşehir ilçe belediyeleri payının dağıtımında nüfus esas  alınacak. Hesaplanan tutardan yüzde 30'luk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra kalan miktar, büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına İller Bankası tarafından aktarılacak. Büyükşehir belediye payının yüzde 70'i doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına aktarılacak ve kalan yüzde 30'luk kısmı ise büyükşehir belediyeleri arasında nüfus esasına göre dağıtılacak. Dağıtılan büyükşehir belediye paylarındaki artış, bir önceki yılın aynı ayında tahakkuk eden tutarların yüzde 20'sinden fazla olamayacak. Fazla olan tutarlar, artış oranı yüzde 20'den az olan büyükşehir belediyelerine bu oranı aşmamak üzere, nüfus esasına göre dağıtılacak. Bakanlar Kurulu bu oranı bir katına kadar artırabilecek veya kanuni haddine indirebilecek. 

Denkleştirme ödeneği 

Kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının binde biri, Maliye Bakanlığı bütçesine ''belediyeler denkleştirme ödeneği'' olarak konacak. Bakanlık bu ödeneği, mart ve temmuz aylarında iki eşit taksit halinde dağıtılmak üzere, İller Bankası hesabına aktaracak. Bu ödeneğin yüzde 60'ı, nüfusu 5 bine kadar olan belediyelere, yüzde 40'ı ise nüfusu 5 bin 19 bin 999 arasında olan belediyelere eşit şekilde dağıtılacak. Kanunda ayrılması öngörülen paylar ile denkleştirme ödeneği dışında, mahalli idarelere yardım amacıyla, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi adlarla başka bir ödenek konulamayacak. 

Kesinti yapılacak durumlar

İl özel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından ayrılacak paylar ile diğer kanunlarda bu idarelere verilmesi öngörülen paylar vergi hükmünde sayıldı. İl özel idareleri ve belediyeler ile bu idarelere bağlı kuruluşların ve bunlara ait tüzel kişilerin, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edilen devlete olan borçları, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında tanımlanan Hazine alacağı niteliğindeki borçları, İller Bankası'na olan borçları ile sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçlarına karşılık, bu idareler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine, ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere ödenecek. 

İl özel idareleri ve belediyeler ile bunların bağlı kuruluşları tarafından kanuni süresinde verilen gelir (stopaj) vergisi ile KDV beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler; bu vergilere ait beyannamenin verildiği aya ilişkin olarak, bu idareler adına genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan paydan, bu madde uyarınca yapılacak tüm kesintilerden önce ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller Bankasınca kesilerek ilgili vergi dairesine aktarılacak. 

Kesinti yoluyla tahsil edilemeyen vergilerin, kesintinin yapılması gereken ay içinde ilgili idareler tarafından ödenmesi halinde, tahsil edilen tutara ayrıca gecikme zammı hesaplanmayacak. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden, il özel idareleri ve belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutardan kamu borçları için yapılacak kesintilerin toplamı, hiçbir şekilde ayrılan tutarların toplamının yüzde 40'ını aşamayacak. 

Kanun ile belediyelere ve il özel idarelerine genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesin düzenleyen önce mevzuatın ilgili bölümleri kaldırıldı. 

Kanunda yer alan geçici madde uyarınca, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca kaldırılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün taşra teşkilatı için 2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu'nda personel ve cari giderlere ayrılan ödenekler kadar ödenek, personel sayısındaki değişimler dikkate alınarak 5 yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak. Bu ödenek bakanlık tarafından ilgili il özel idareleri ile büyükşehir belediyelerine aktarılacak. Bakanlar Kurulu, bu süreyi 5 yıla kadar uzatabilecek. 

Belediyelerin Kentsel Altyapı İhtiyaçları İçin Tahsis Edilen Ödeneğin Kullanımına İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülen ve bu kanunun yayımı tarihinde İller Bankası'nın yükümlülüğü altında bulunan harita, imar planı, içmesuyu, atıksu, katı atık, deniz deşarjı, proje ve yapım işlerinin finansmanında kullanılmak üzere ayrılan denkleştirme ödeneğinin yüzde 30'u, Maliye Bakanlığı tarafından iki eşit taksit halinde ve 5 yıl süre ile İller Bankasına aktarılacak. Aktarılan ödenek bu projeler dışında kullanılamayacak. 

Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre tüzel kişiliği ilk genel mahalli idareler seçimlerine kadar devam edecek ilçe ve ilk kademe belediyelerine genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılan payların yüzde 30'u, büyükşehir belediye payı olarak ayrılacak. 

Büyükşehir belediye paylarındaki artış

Kanunda yer alan geçici madde uyarınca, kanuna göre ayrılan ve dağıtılan büyükşehir belediye paylarında 1 Temmuz 2008 ile 31 Aralık 2008 dönemine ilişkin tahakkuk edecek aylık artış, 2007 yılının aynı dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden aylık tutarların yüzde 50'sinden fazla olamayacak. 1 Ocak 2009 ile 30 Haziran 2009 dönemine ilişkin tahakkuk edecek büyükşehir belediye paylarındaki artış ise 2008 yılının aynı döneminde tahakkuk eden aylık tutarların yüzde 50'sinden fazla olamayacak. Fazla olan tutarlar, artış oranı yüzde 50'den az olan büyükşehir belediyelerine bu oranı aşmamak üzere nüfus esasına göre dağıtılacak. 

Bu yıl 1 Temmuz ile 31 Aralık 2012 tarihleri arasında, kanuna göre ayrılan büyükşehir belediye paylarının hesaplanmasında, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen ÖTV tutarları, bu dönemle sınırlı olmak üzere büyükşehir belediyesi pay hesabına dahil edilmeyecek. Pay hesabına dahil edilmeyecek tutarın miktarını ve süresini azaltmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Denkleştirme ödeneğine ilişkin hüküm 1 Ocak 2009'da, belediyelerin vergi borçlarına istinaden kesinti yapılmasına ilişkin uygulamayı düzenleyen hüküm 1 Temmuz 2009'da yürürlüğe girecek. Kanunun diğer hükümleri ise 1 Temmuz 2008'den geçerli sayıldı.