'BES'ten çıkış sorununu çözemiyoruz'

Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı olarak kurulan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 13. yılını dolduracak.

Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerinden derlenen bilgilere göre, BES'teki katılımcı sayısı 14 Ekim 2016 itibarıyla 6 milyon 488 bin 565 oldu.

Aynı dönemde katılımcıların fon tutarı 51 milyar 238 milyon lirayı bulurken, devlet katkısı fon tutarı da 7 milyar 41 milyon lira olarak gerçekleşti.

Söz konusu tarih itibarıyla BES'ten emekli olan kişi sayısı da 41 bin 85'e ulaştı.

Geçen senenin aynı döneminde ise BES'teki katılımcı sayısı 5 milyon 805 bin 541, katılımcıların fon tutarı da 41 milyar 85 milyon lira olarak kaydedilmişti.

Söz dönemde devlet katkısı fon tutarı 4 milyar 510 milyon lira, emekli olanların sayısı ise 24 bin 512 olarak gerçekleşmişti.

Böylelikle geçen bir yıllık sürede BES'teki katılımcı sayısı 683 bin 24, emekli sayısı 16 bin 573 kişi yükselirken, katılımcı fon tutarı 10 milyar 152 milyon lira, devlet katkısı ise 2 milyar 530 milyon lira artış gösterdi.

Büyük çoğunluk 35-44 yaş aralığında

BES'e katılımın yaşlara göre dağılımına bakıldığında, büyük çoğunluğu 35-44 yaş aralığındakiler oluşturuyor. 14 Ekim 2016 itibarıyla BES içerisinde 35-44 yaş aralığında 2 milyon 216 bin kişi bulunuyor.

Sisteme katılım, 25 yaş altındakilerde 390 bin 641, 25-34 yaş arasındakilerde 1 milyon 951 bin, 45-55 yaş arasındakilerde 1 milyon 429 bin, 56 yaş ve üzerindekilerde ise 501 bin olarak gerçekleşti.

BES'te en fazla katılımcının yerleşik olduğu şehir yaklaşık 1,8 milyon kişi ile İstanbul oldu. İstanbul'u 605 bin kişi ile Ankara, 465 bin kişi ile İzmir, 277 bin kişi ile Antalya ve 256 bin kişi ile de Bursa izledi.

'Çıkış sorununu çözemiyoruz'

Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Genel Sekreteri Mehmet Akif Eroğlu, Türkiye'nin tasarruflarını artırmaya ihtiyacının olduğunu belirterek, "Biz gelişen bir ülkeyiz, yatırım yapıyoruz, yatırımların finansmanına ihtiyacımız var ve artık mevduat yetmiyor. Bankacılık sisteminin kaynakları artık yetersiz." diye konuştu.

Eroğlu, dünyada bu boşluğun özel emeklilik fonlarının doldurduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"BES'in 13 yılına baktığımızda sistemin büyümesinde, kapsamda sorun yok, ancak sorunumuz şu; çıkış oranları çok yüksek. Sisteme girenler bir şekilde giriyor ama paraya ihtiyaçları olduğunda tabiri caizse ilk bu paraya göz dikiyor. Sistemden çıkış sorununu çözemiyoruz. Bu sistemin başarısını, fonların birikimini, şirketlerdeki karlılığı da etkiliyor. Otomatik katılımdan çıkışın daha fazla olacağını tahmin ediyoruz. Sistem için negatif algı oluşursa, bu algı cayma oranını olumsuz etkiler. Sistemi anlaşılır kılmamız lazım. Katılım süreci yine devam ediyor. Devlet katkısında hak edilen tutarın alınabilmesi için 3 yıl geçmesi gerekiyordu. Bu yıl, o 3 yıl doldu. Devlet katkısını bekleyip çıkmak isteyen kesim bu yıl çıktı."

Eroğlu, otomatik katılım süreci ile ilgili sisteme girenlerin yüzde 80'inin sistemde kalacağı yüzde 20 çıkış olacağı yönünde öngörülerin bulunduğunu, ancak bunun çok iyimser bir oran olduğunu anlatarak, sistemin toplam büyüklüğünün nereye ulaşacağının biraz da cayma oranına bağlı olduğunu söyledi.

Sistemdeki mevcut kişilerin çıkıp, otomatik katılıma geçmesini tavsiye etmediğini aktaran Eroğlu, kazanılmış hakların önemli olduğunu, ancak imkanı olanların ikisini birden kullanabileceğini dile getirdi.

Otomatik katılım

Bu arada, Türk vatandaşı olup 45 yaşını doldurmamış olanlardan ücret karşılığı çalışanlar, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte işverenin kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dahil edilecek.

45 yaş altı çalışanların otomatik olarak katılacağı sistemde, çalışanın katkı payı, prime esas kazancın yüzde 3'ü olacak. Çalışan, 2 ay içinde sözleşmeden cayabilecek. Cayma halinde, ödenen katkı payları 10 iş günü içinde çalışana iade edilecek. Sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere bin lira ilave devlet katkısı sağlanacak.