Bursa’da yatırım iştahında büyük artış

Esra ÖZARFAT

BURSA - 2017 yılı Bursa’nın istihdam, katma değer ve üretimde sürükleyici sektörleri olan tekstil ve otomotivde yatırım yılı oldu. Ekonomi Bakanlığı’nın teşvik verilerine göre başta bu iki sektör olmak üzere yatırım iştahı devam ediyor. Bu yılın ilk 10 ayında, geçen yıl ilk 10 aya göre teşvik belgesine bağlanan proje sayısı tekstilde 30’dan 82’ye, taşıt araçlarında 13’ten 63’e, eğitimde 13’ten 31’e çıktı. Enerji ve makine sektörü projelerinde de büyük artışlar gerçekleşti. Yatırım tutarı bazında da geçen yıl ilk 10 ayda teşvik belgesi alınan projeler için öngörülen yatırım tutarı 2 milyar liraydı. Bu yıl tutarda 3 milyar lira aşıldı.

Otomotivde dışarıdan gelen yeni bir ana sanayi yatırımı olmamasına rağmen ihracatta rekorlar kıran sektörde yan sanayi, ana sanayilerdeki kapasite artışlarına dönük yatırımlara yöneldi. Teşviklerden yararlanan proje sayısı geçen yıla göre 5 kat arttı. Tekstilde devletin tesis yenilemeye yönelik destekleri modernizasyon ve tevsi yatırımlarını 2.5 kattan fazla artırdı.

Türkiye’nin çevresindeki potansiyel pazarlarda yaşanan sıkıntılar, ihracatın ana damarı Avrupa Birliği ülkeleriyle zaman zaman gerilen ilişkiler, emtia piyasaları ve döviz kurundaki hareketlilik, küresel daralma gibi etkenlere rağmen Türk sanayicisi 2017 yılında yatırım iştahında hız kesmedi. Sanayi yapılanmasında Türkiye’nin küçük bir modeli olan Bursa, Ekonomi Bakanlığı teşvik verilerine göre bu yılın ilk 10 ayında 2016 yılı rakamlarını geride bırakırken, aslında son 4 yılın da en fazla yatırım teşvik belgesini bu yıl içinde almış oldu. Yılın ilk 10 ayında geçen yılın aynı dönemine göre teşvik belgesinde yüzde 129, tutarında yüzde 47, komple yeni yatırımda ise yüzde 102 oranında artış kaydedildi. Alınan teşvik belgelerinin sağladığı istihdam ise yüzde 46 oranında artış kaydetti. Bu yılın ilk 10 ayında 288 proje için belge alınırken, bu projelerin yatırım tutarı 3 milyar 33 milyon lira oldu. Bu yatırımlar için 456.8 milyon dolarlık ithalat yapılacak.

Yılın ilk 10 ayında teşvik belgesi alınan projelergerçekleştiğinde Bursa’da 6 bin 751 kişiye istihdam sağlanacak. Modernizasyon, tevsi ve ürün çeşitlendirmeye yönelik yapılan yatırımların 107’si komple yeni yatırım olacak. Yıl içinde en yüksek yatırım teşviki 600 milyon lira ile nisan ayında alındı. Onu 407 milyon lira ile ekim ayı izledi.

Tekstilci verimlilik ve teknolojiye ağırlık veriyor

Bursa’nın köklü sektörleri tekstil ve otomotiv ana ve yan sanayi yatırımda da öncülüğünü sürdürdü. Yılın ilk 10 ayında özellikle tekstil sektöründe yatırımlar hız kesmedi. Belge verilerine göre komple yeni yatırım sayısı düşük kalırken, tekstilciler daha çok mevcut tesislerinde modernizasyon ve tevsi yatırımlarına yöneldi. Hali hazırda büyük metrekarelerde üretim yapan tekstilciler verimlilik ve teknoloji yatırımlarına ağırlık veriyor. Bu sektörün teşvik belgesi alınan yatırım projelerinde geçen yılın aynı dönemine göre 2.5 kattan fazla artış oldu. Bu yılın ilk 10 ayında tekstil sektöründen 82 proje için belge alındı. 36 proje için son 3 ayda teşvik belgesi alındı.

Otomotiv yatırımı 5 kat artış gösterdi

Bursa’nın bir diğer önemli sektörü olan taşıt araçları da yatırım teşviklerinden yararlanma oranını en fazla artıran sektör oldu. Geçen yılın ilk 10 ayında sadece 13 proje için teşvik belgesi alınmışken, bu yılın aynı döneminde bu rakam 63’e çıktı. Sektör yatırımlarını 5 kata yakın artırmış oldu. Taşıt araçları bu dönemde komple yeni, modernizasyon ve tevsi yatırımlarının yanı sıra ürün çeşitlendirme yatırımına da yöneldi. Sektörün yatırıma yönelmesinde otomotiv endüstrisi ihracatındaki artış ve sektör temsilcilerinin farklı pazarlarda kendini kabul ettirmiş olması etkin rol oynadı.

Yılın yükselenleri eğitim ve makine

2014 yılında dershanelerin kapatılmasının ardından Bursa’da pek çok kurum özel okul statüsüyle yeniden eğitim öğretim sürecine dahil olma yoluna gitti. Bu alanda geçen yılın ilk 10 ayında 13 proje teşvik belgesi alırken, bu yılın aynı döneminde 31 komple yeni yatırıma teşvik belgesi verildi. Son yıllarda ulusal marka haline gelmiş özel okulların da Bursa’ya ilgisinin arttığı gözleniyor. Bursa’da üçüncü sırada yer alan eğitim yatırımlarını enerji takip etti. Enerjide geçen yıl sadece 10 proje için teşvik alırken, bu yıl 28 enerji yatırımı teşvike bağlandı. Ağırlıklı olarak Güneş Enerjisi Santrali (GES) ve Rüzgar Enerjisi Santrali (RES) yatırımları dikkat çekti. Makine sektöründe de bu yılın ilk 10 ayında 20 proje için belge alındı. Makineciler ağırlıklı olarak modernizasyon ve tevsi yatırımına yöneldi.

Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve Beyçelik Holding CEO’su
Baran Çelik:

Şu anki ihracat başarımızın altında yeni yatırımların olması yatıyor. Son yıllarda Türkiye’ye yeni bir ana sanayi yatırımı gelmese de Türkiye’deki mevcut üreticilerin yatırımları oldu. Ford, Toyota veya Tofaş’ın yaptığı yatırımlar kapasitelerin yüzde 100 kullanımına yönelik olarak karşımıza çıktı. Yeni yatırımlar gelmeli. Aslında Türkiye’nin yatırım yapılabilir seviyesi çok düşük değil ama uluslararası derecelendirme raporlarında bu şekilde yansıtılmadığından şu anda bu tür yatırımlar gerçekleşmiyor. Ama bizim bu konudaki ümidimiz son derece yüksek. Türk otomotiv endüstrisi Türkiye’ye gelen yatırımcıyı hiçbir zaman mahcup etmemiştir. Türkiye’ye gelen bütün ana ve yan sanayi yatırımları Türkiye’den çok büyük maddi ve insan kaynağı kazanımları elde etmiştir. Önümüzdeki dönemde ümidimiz bu çerçevede hareket etmeleri.

Haksan Yönetim Kurulu Başkanı
İbrahim Gülmez:

Otomotivdeki üretim ve ihracat artışları teşvik belgelerine de yansıyor. İçerideki üretim artınca yenileme ve ilave kapasite artışları yaşanmaya devam ediyor. 2018’de de bu ivmenin devam edeceğini düşünüyoruz. Ana sanayilerin taahhüt ettikleri rakamlarda bir sıkıntı yok. Otomotivde bir sıkıntı yaşanacağını düşünmüyoruz.

Kuş Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı
İsmail Kuş:

Devletin eski makinelerin yenilenmesi yönünde cazip yatırım teşvikleri oldu. Tekstilciler de bunu değerlendirdi. Öte yandan tekstilde iyiye gidiş var. Ciddi bir kapasite artışı var. Bunun da en büyük nedenlerinden biri bizim dünyayla, özellikle de Uzakdoğu’yla rekabet edebilir bir konuma gelmiş olmamız. Tekstil daha iyi olacaktır. 2018 beklentimiz bu yönde. Dünya markalarının pek çoğu tedarik açısından yeniden Türkiye’ye yönelmeye başladı. Ayrıca değiştirilen makineler de yurt içinde yeni üretimlerin başlamasını sağladı.

Türk Metal MESS'e kızdı, eylem uyarısı yaptı