Cari denge 286 milyon dolar fazla verdi

İSTANBUL - Bir önceki yılın temmuz ayında 4 milyar 6 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı temmuzda 286 milyon dolar fazla verdi. Böylece cari denge 5 yıl sonra ilk kez fazla verdi.

Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, alt kalemler itibarıyla, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının bir önceki yılın Temmuz ayına göre yüzde 65,3 oranında düşerek 2.214 milyon dolara gerilemesi, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin yüzde 7,2 oranında artarak 2.850 milyon dolara yükselmesi ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 1,9 azalarak 474 milyon dolara düşmesi, bir önceki yılın Temmuz ayında açık veren cari işlemler hesabının bu yılın aynı ayında fazla vermesinde etkili oldu.

Öte yandan, aynı ayda cari transferlerden kaynaklanan net girişler yüzde 38,9 oranında azalarak 124 milyon dolar oldu.

Sonuç olarak, bu yılın Ocak-Temmuz döneminde cari açık, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 79,4 oranında azalarak 31.800 milyon dolardan 6.553 milyon dolara geriledi.

Ocak-Temmuz dönemi net sermaye girişi yüzde 58.9 geriledi

Türkiye'nin ödemeler dengesinde doğrudan yatırımlar kaleminde Ocak-Temmuz döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 58,9 azalarak, 4 milyar 39 milyon dolar oldu.

Merkez Bankasının Temmuz ayına ilişkin açıkladığı ödemeler dengesi bilançosuna göre, Temmuz ayı tahmini veriler olmak üzere 2009 yılının 7 aylık döneminde turizm gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 6,7 azalarak, 9 milyar 823 milyon dolara geriledi. Turizm giderleri de yüzde 8,6 artarak 2 milyar 330 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 10,6 oranında azalarak 7 milyar 493 milyon dolara gerilediği tahmin edildi.     

2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde toplam 7 milyar 248 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, bu yılın aynı döneminde 7 milyar 275 milyon dolar fazla verdi.

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2008 yılının Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 4,5 azalarak 4 milyar 682 milyon dolar net çıkış kaydetti.     

Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar da sırasıyla 1 milyar 426 milyon dolar, 42 milyon dolar ve 3 milyar 156 milyon dolar oldu.     

Bu yılın 7 ayında uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 4,8 azalarak, 4 milyar 381 milyon dolar olarak gerçekleşti.        

Cari transferler

Cari transferler kalemi, 2009 yılının Ocak-Temmuz döneminde yüzde 1,1 düşüşle 1 milyar 98 milyon dolar giriş kaydetti.     

Bu dönemde Genel Hükümet kalemi 517 milyon dolar, diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri 477 milyon dolar ve diğer transferler kalemi 104 milyon dolar gelir kaydetti.        

Sermaye ve Finans hesapları   

Finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak-Temmuz döneminde 34 milyar 233 milyon dolar net sermaye girişi gerçekleşmişti. Ancak bu yılın aynı döneminde 375 milyon dolar tutarında net sermaye çıkışı oldu.    

Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt  dışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren "yurt dışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar", Ocak-Temmuz döneminde yüzde 57,6 azalışla 4 milyar 938 milyon dolar oldu.    

Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımları 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 41,3 azalarak, 992 milyon ABD dolara düştüğü tahmin edildi. Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili 266 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi.    

Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili 2008 yılının 7 aylık döneminde net 1 milyar 829 milyon dolar tutarında yatırım yapılmıştı. Bu yılın aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 899 milyon dolara geriledi. Sonuç itibariyle doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın Ocak-Temmuz döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 58,9 azalarak 4 milyar 39 milyon dolar oldu.    

Geçen yılın Ocak-Temmuz döneminde 2 milyar 535 milyon doları net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında, bu yılın aynı döneminde 959 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti.        

Diğer yatırımlar

Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan diğer yatırımlar kaleminde yılın ilk 7 ayında 8 milyar 752 milyon dolar net çıkış oldu. Geçen yılın söz konusu döneminde ise 22 milyar 532 milyon dolar net giriş gerçekleşmişti.     

Bu kapsamda, ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurt dışına açılan kredilerle ilgili olarak, 2008 yılının 7 aylık döneminde 1 milyar 223 milyon dolar tutarında net kredi açılmışken, bu yılın aynı döneminde açılan net kredi miktarı 650 milyon dolar oldu.     

Öte yandan, nakit kredilerde bir önceki yılın ve bu yılın 7 aylık dönemlerinde yurt dışında yerleşik kişilere sırasıyla 448 milyon ve 786 milyon dolar tutarında net kredi açıldı.    

Bir önceki yılın Ocak-Temmuz döneminde 8 milyar 586 milyon dolar artan bankaların yurt dışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları ise bu yılın aynı döneminde 493 milyon dolar artış gösterdi.        

Yükümlülükler

2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 38 milyar 845 milyon doları artış gözlenen yükümlülükler kaleminde, 2009 yılının aynı döneminde 6 milyar 823 milyon doları azalış oldu.

Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2009 yılının Ocak-Temmuz döneminde 1 milyar 652 milyon doları net geri ödeme kaydedildi. Aynı kalemde bir önceki yılın aynı döneminde 5 milyar 640 milyon dolar net kullanım gerçekleşti.

Krediler kalemi incelendiğinde ise Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Temmuz ayında kullanım veya geri ödemede bulunmadı, bu nedenle 2009 yılı Ocak-Temmuz döneminde net geri ödeme miktarı 680 milyon ABD dolarda kaldı.

Söz konusu dönemde yurt dışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 902 milyon doları net kullanımda bulunuldu. Yurt  dışından sağlanmış kredilerle ilgili olarak, bu dönemde bankacılık sektörü 5 milyar 252 milyon dolar, diğer sektörler ise 4 milyar 466 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Aynı sektörler, bir önceki yılın yedi ayında sırasıyla 4 milyar 737 milyon ve 18 milyar 831 milyon dolar net kullanım kaydetmişti.

Yurt dışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurt içinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, Ocak-Temmuz döneminde 4 milyar 37 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Bu dönemde yurt dışı bankaların yurt içinde tuttukları net mevduat tutarı 4 milyar 542 milyon doları tutarında arttı.

2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 659 milyon dolar artış gösteren resmi rezervlerde, bu yılın aynı döneminde 3 milyar 379 milyon dolar azalış meydana geldi.

Net hata ve noksan kalemi de Ocak-Temmuz döneminde 6 milyar 928 milyon dolar oldu. Net hata ve noksan kalemi yılın ilk 6 ayında 8 milyar 498 milyon dolar olarak gerçekleşmişti.