'Çelik vergisi' sektörü nasıl etkiler?

ABD'nin ithal çeliğe yüzde 25 vergi kararı küresel bir ticaret savaşının başlayacağı kaygılarını yaratırken çelik üreticileri fiyatların ya da faaliyetlerinin karşılıklı misillemelerin yaratacağı kargaşadan pek etkilenmeyeceğini düşünüyor.

ABD'nin geçen yıl ithal ettiği 36 milyon ton çelik içinde en çok payı Kanada, Brezilya ve Güney Kore alırken Türkiye altıncı sırada geliyor. Ancak ABD'nin ithalatı dünya çelik piyasasındaki 473 milyon ton işlem hacminin yüzde 8'den azına karşılık geliyor.

Bazı çelik ürünleri gümrük vergisi nedeniyle ABD'de alıcı bulamayacak kadar pahalı hale gelecek olsa da, Wood Mackenzie analistleri en fazla 18 milyon ton ürünün, yani küresel ticaret hacminin yüzde 4'ten azının başka pazarlara yöneleceğini bildirdi.

Güneydoğu Asyalı çelik üreticilerini temsil eden ASEAN Demir Çelik Konseyi'nin (AISC) başkan yardımcısı Roberto Cola, "Bu görece küçük bir hacim, fiyatlar üzerinde büyük etkisi olmayacak" dedi ve ekledi: "Sorun vergi konan ürün değil, verginin danışılmadan getirilmesi. Bunu kimse yapmıyor. Genelde bu işlerde bir süreç olur, ticareti telafi imkanı olur. Bu ise fevkalade bir durum. Tabii ABD'de güçlü bir çelik lobisi de var"

Küresel çelik fiyatları için gösterge olan Shanghai çelik fiyatları gümrük vergisine rağmen geçen yıl Trump'ın başlattığı inceleme öncesi seviyelerin yüzde 40 üzerinde bulunuyor.

Yeni vergilerin gelmesinden kaygılanılıyor

Capital Economics emtia pazarı ekonomisti Caroline Bain piyasalarda ve ABD'nin ticaret yaptığı ülkelerdeki kaygının, verginin metal sektörüne etkilerinden ziyade, yeni vergilerin bunu izleyeceği kanısından kaynaklandığını ifade etti.

Capital Economics, ABD çelik fiyatlarının 2018'i ton başına 700 dolar ile bitireceğini tahmin ediyor. Trump Ekim 2016'da başkan seçilmeden önce fiyatlar 476 dolardaydı. Zaten ABD'ye olan ihracatın çok azalmasından dolayı Çin'deki fiyatların ise düşmesi beklenmiyor.

Başkan Donald Trump tarafından dün imzalanan vergiler kararnamesinde ABD'nin birinci tedarikçisi Kanada ile üçüncü tedarikçisi Meksika'ya 30 gün süreyle muafiyet getirildi. Muafiyet, süresi dolduktan sonra uzatılabiliyor.

Kapasite fazlası çelik fiyatlarını baskılıyor

Analistler, Çin'den ABD'ye çelik ihracatının son yıllarda keskin şekilde azalmasına rağmen gümrük vergilerinin öncelikle Çin'i hedeflediğini belirtiyorlar.

Son yıllardaki büyük hacimli yatırımlarla çelik sektöründe aşırı kapasite fazlası oluşan Çin'in ihracatı doğal olarak artıyor. Bunun bir sonucu olarak bazı Çinli üreticiler ABD'ye mal sevk etmek zorunda kalırken, kapasite fazlası, küresel çelik fiyatlarının gerilemesine dolayısıyla ABD'li üreticilerin zarar görmesine yol açıyor.

Çin'in çelik ihracatında ABD'nin payı yüzde 1

Çin'in endüstriyel ürünleri sübvanse ederek ABD'nin çelik ve kömür gibi sektörlerini daralttığını iddia eden Trump, bunu seçim kampanyasının gündemi haline getirmişti.

Ancak Trump'ın bu iddiasından önce de ABD Çin menşeli çelik ürünlerine karşı 29 ayrı kalemde savunma tedbiri uyguluyordu. Reuters hesaplamalarına göre Çin'in toplam çelik ihracatından ABD'nin aldığı pay geçen yıl itibariyle yüzde 1'e indi.

Dünya çelik üretiminin yüzde 50'sini gerçekleştiren Çin'in güçlü Demir ve Çelik Birliği gümrük vergilerinin ihracata sınırlı etkisi olacağını ifade ediyor. Çin toplam üretiminden ABD'ye ihracatın aldığı pay ise sadece yüzde 0.1.

En çok zararı Avrupalı üretici görecek

Gümrük vergisindeki artıştan daha çok zararı ise Avrupa çelik sektörü görecekmiş gibi gözüküyor. Avrupa çelik üreticileri birliği EUROFER, geçen yıl ihracatın yüzde 15'inin ABD'ye yapıldığını belirtti. Birlik ayrıca diğer ülkelerin ABD'ye göndereceği çelik ürünlerinin vergiler sonrası Avrupa'ya sevk edileceğinden endişeleniyor.

Analistler ise Brüksel'in şu anda değerlendirdiği koruma tedbirleri sayesinde Avrupa çelik sektörünün korunacağını, olumsuz etkinin sınırlı kalacağını düşünüyor.

Jefferies analisti Seth Rosenfeld, "AB açıkça koruma önlemleri alabileceğini dile getirdi. Bu tedbirler ABD'nin başlattığı koruma tedbirlerine benzeyecektir ve bugünkünden çok daha fazla korunan bir AB piyasasına yol açacaktır" dedi.

ABD eski başkanı George W. Bush'un 2002 yılında ithal çeliğe getirdiği gümrük vergilerini örnek veren Rosenfeld, AB'nin o dönemde aldığı koruma önlemlerine dikkat çekerek AB çelik sektörünün bu dönemde Avrupa'ya yönlendirilen ürünlerden tümüyle koruduğuna dikkat çekti.

Avrupalı bir çelik üreticisinden bir kaynak da çelik üreticilerinin gümrük vergisinin olumsuz etkilerini telafi edebileceğini, ancak Trump'ın bundan sonra sert kararlar almasının önüne geçmek için sert bir dil kullandıklarını ifade etti.

ABD'nin altıncı büyük çelik tedarikçisi Türkiye'nin Çelik İhracatçıları Birliği de kararın sektöre belirgin bir etkisi olmasını beklemediğini açıkladı. ABD'nin beşinci büyük tedarikçisi Rusya ise gümrük vergisinin bir miktar etkisi olacağını ancak Rusya'nın AB ve Çin'den daha az etkileneceğini belirtti.

Çelik üreticisi misilleme istedi