”Çiftçiler kredi borçlarını ödeyemez hale geldi”

ANKARA - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 2008 yılında hızla artan girdi fiyatları, iki yıldır yaşanan kuraklık, küresel ekonomik kriz sebebiyle tarım ürünlerinin ihracatında ve ürün fiyatlarındaki gerileme karşısında çiftçilerin kredi borçlarını ödeyemez hale geldiğini bildirdi.

Bayraktar yaptığı yazılı açıklamada, son aylarda belirtilen bu sebepler yüzünden borcunu ödeyemeyen çiftçilerin icraya verilerek, tarlalarının satışa çıkarıldığını belirtti.

Tarım kredisi kullandırmaya yeni başlayan bankaların ise son iki yıldır tarımda yaşanan olumsuz gelişmeler ve ekonomik kriz gerekçesi ile 2008 yılının özellikle ikinci yarısında tarımsal kredi kullandırmada isteksiz davranmaya başladığını dile getiren Bayraktar, borcunu ödeyen çiftçilerimizin kredileri yenilenmediğini, yenileyenlerin de genellikle çok borçlu olduğundan yatırım ve üretimde kullanmak için değil, sadece borç kapatmak için kredi kullandığını kaydetti. Bayraktar şöyle devam etti:

"Kriz nedeniyle çeşitli sektörlere destek verilirken, tarımın göz ardı edilmesi sonucunda çiftçilerimiz kendi kuruluşu olan Tarım Kredi Kooperatifleri ve Bankalar tarafından icraya verilmiştir. Çiftçilerimizden alınan bilgilere göre, 2009 yılının ilk ayından itibaren icralık durumların ve tarla satışlarının hızla artması beklenmektedir.

Çiftçilerimiz, borçlarını ödemek ve tarımsal üretime devam etmek istemektedirler. Ülke nüfusunun yaklaşık üçte birini oluşturan tarım kesiminde önümüzdeki aylarda sosyal bir patlama yaşanmaması için Bankalar ve Tarım Kredi Kooperatiflerince başlatılan icra işlemlerinin durdurulması gerekmektedir. Ayrıca, Çiftçilerimizin Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel bankalara olan tarımsal kredi borçları faizsiz olarak 3 yıl süre ile ertelenmeli ve KOBİ;ler gibi sıfır faizli kredi kullanabilme imkanı getirilmelidir."

Elektrik borcu

Elektrik borcunu ödeyemeyen üreticilerinde de zor durumda olduğunu belirten Bayraktar, bitkisel ve hayvansal üretimde kullanılan girdilerden birisinin de elektrik enerjisi olduğunu, üreticilerin maliyet içinde önemli bir girdi kalemini teşkil eden elektrik bedellerini ödemede de büyük sıkıntılar yaşadığını belirtti.

Tarımda kullanılan elektrikte desteklemenin 2003 yılı Ocak ayında kaldırıldığını ve fiyatların yüzde 34,4 oranında arttığını ifade eden Bayraktar, bu büyük artışın ardından, 2008 yılının Ocak, Temmuz, Ekim aylarında olmak üzere üç defa daha zam yapıldığını kaydetti

Maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizmasına geçiş ile birlikte tarımsal sulamada kullanılan elektriğin birim fiyatının 2008 yılında yüzde 50 arttığını belirten Bayraktar, şöyle devam etti:

"Artış oranı tarımsal amaçlı soğuk hava depolarında, kültür balıkçılığı ve kümes hayvanları tesislerinde, seralarda ve hayvancılık işletmelerinde ise yüzde 58;lere ulaşmıştır. Bu zammın üzerine 2009 Ocak ayında tarımsal sulama abone grubuna yüzde 1,5 zam daha yapılmıştır.

Elektrikte uygulanan desteklemenin kaldırıldığı, borçların yeniden yapılandırmasından beklenen faydanın sağlanamadığı, üreticinin borcunu ödeyemediği ve icralık olduğu bir ortamda tarımda kullanılan elektriğin birim fiyatının yüzde 50-60 artması üreticilerimizi çok zor bir durumda bırakmıştır.

Ülkemizin artan ihtiyaçlarının karşılanması, halkımızın gıda güvencesinin sağlanması bakımından üretimi artırmak öncelikli hedefimiz olmalıdır. Bu üretim artışını sağlayacak olan girdilerden biri de tarımsal sulamadır. Ödenemeyen borçlar nedeniyle sulama yapılamaması, zaten yeterli gübre kullanmadan ekim yapıldığını da göz önüne alırsak, üretimde önemli düşüşleri de beraberinde getirecektir. Böyle bir durumda halkımızın gıda güvencesinin sağlanması kritik hale gelebilecek, son yıllarda büyük oranda artan tarım ürünü ve gıda ithalatı daha da artacaktır."

"Zamlar çiftçilerimizi üretemez hale getirmiştir"

Bayraktar, son bir yılda tarımsal üretimde kullanılan temel girdilerden gübrede yüzde 180, mazotta yüzde 40;lara varan fiyat artışlarıyla beli bükülen çiftçi, elektrik fiyatlarındaki bu artışla birlikte üretimden kopma noktasına geldiği, zamlar çiftçileri üretemez hale getirdiğini ileri sürdü. Türk çiftçisinin, KDV ve ÖTV;sini peşin olarak ödediğini kaydeden Bayraktar şöyle dedi:

"Tüccar gibi sattığı maldan KDV;sini mahsup edememektedir. Zarar etmesine rağmen sattığı maldan stopaj vergisini ödemektedir. Sadece mazota ödenen KDV ve ÖTV destekleme bütçesini aşmaktadır. Yapılan kesintiden sonra 5 milyar TL nin altına düşen destekleme bütçesine karşılık, halen çiftçilerimiz kullandıkları mazota ödedikleri bu vergilerin toplamı 5,1 milyar TL'ye ulaşmaktadır. IMF kadar bile olamadılar. IMF, kriz ortamında tarım öncelikli sektör derken, Hükümetin destekleme bütçesini yüzde 10 azaltmasını ve krizle ilgili alınan önlemelerde tarımı göz ardı etmesini anlamak mümkün değildir.

Çiftçimizden vergisini peşin alan devlet, bu gibi olağanüstü zor koşullarda üretimini sürdürmeye çalışan çiftçilerimizin elektrik borçlarının yapılanmasında yardımcı olmalıdır. Üreticilerimizin içinde bulunduğu bu dar boğazdan çıkabilmeleri ve borçlarını ödeyebilmeleri bakımından icralar durdurulmalı, hali hazırda kesik olan elektrikler açılmalı, yeni bir elektrik kesintisi yapılmamalı, Bağ-kur borçlarında olduğu gibi faiz affı yapılmak suretiyle elektrik borçları yeniden yapılandırılmalıdır."