Çin ve Hindistan talep etti, madene hucum başladı

ANKARA - Dünya piyasalarındaki dalgalanmanın faturası her geçen gün artış gösterirken, maden arama faaliyetleri de hız kazandı. Özellikle Çin ve Hindistan gibi gelişmiş ülkelerin çinko, krom ve kurşun gibi metal madenine olan talebi bir çok gelişmekte olan ülkede olduğu gibi Türkiye'de de maden arama müracaatında artışı beraberinde getirdi. Maden İşleri Genel Müdürlüğü 1994-2004 yıllarında 5 bin 528 adet maden arama ruhsatı müracaatı alırken, sadece 2007 yılında maden arama ruhsatı müracaatı 17 bin 669 olarak gerçekleşti. Maden arama ruhsat müracaatındaki bu talep patlaması 2008 yılının ilk 4 aylık döneminde 4 bin 803 oldu. Bu müracaatların şu ana kadar 3 bin 78 arama, 570 adet işletme olmak üzere toplam 3 bin 648 adedine ruhsat verildi. Sektörün maden ihracatı 2007 yılının sonuna kadar toplam 2 milyar 700 milyon dolar oldu. Ayrıca maden sektörünün ekonomiye ihracat ile sağladığı katkısının yanı sıra Türkiye'de yılda 150 milyon ton seviyelerinde üretilen maden ürünlerinin, inşaat sektöründe ve sanayide hammadde olarak tüketilerek ülke ekonomisine yılda 6 milyar dolar katma değer sağladığı tespit edildi. Türkiye'nin ihraç ettiği madenler arasında ise bor, krom, selestit, manyezit, barit, mermer, pomza, feldspat bulunuyor. Doğal taşlar liste başı 2002 yılında yaklaşık 700 milyon dolar olan maden ihracatı, son 5 yıl içinde gözle görülür boyutta artış gösterdi. 2004 yılında 1.2 milyar dolarlık maden ihracatı, 2005 yılında yüzde 26.3 oranında artış göstererek, 1.5 milyar dolara çıktı. 2006 yılında ise 2005 yılına oranla yüzde 36.4 oranında artış gösteren maden ihracatı 2 milyar 80 milyon dolara kadar dayandı. Bu arada 2007'de büyük bir artış gösteren maden ihracatında gruplara göre sıralandığında doğal taşlar ürün grubu 1 milyar 200 milyon dolar ile ilk sırada yer aldı. Doğal taşlar ürün grubunda ise 866.7 milyon dolar ile metalik madenler, 491.4 milyon dolar değerinde endüstriyel hammaddeler ve 103 milyon dolar ile ferro alyajlar ve diğer madenler bulunuyor. Milli gelir revizesi maden sektörünü vurdu Geçtiğimiz günlerde TÜİK'in milli gelir rakamlarını revize etmesi ile madencilik sektörünün GSMH'daki payı düşüş gösterdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın madencilik sektörünün milli gelir içindeki payını yüzde 5 olarak hedeflerken, 2007 yılında bu pay yüzde 1.2 olarak açıklandı. Gelişmiş ülkelerde GSMH'da madenciliğin payı; ABD'de yüzde 4.2, Almanya'da yüzde 4, Kanada'da yüzde 7.5, Avustralya'da yüzde 8.7 seviyesinde bulunuyor. Öte yandan 2003 yılından 2006 yılına kadar geçen süre içinde madencilik sektörünün milli gelire katkısı yüzde 126 oranında arttı. Madencilik sektörünün milli hasıladaki payı 2003 yılında 2.6 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 2004 yılında 3.9 milyar dolara, 2005 yılında 5,2 milyar dolara 2006 yılında ise 5.89 milyar dolara çıktı. 2007 yılında 2006 yılının aynı dönemine oranla yüzde 32 artış göstererek 7.2 milyar dolara çıktı. Metal fiyatlarındaki artış madenciliği etkiledi TOBB Madenciler Meclisi ve Türkiye Madenciler Derneği Başkanı İsmet Kasapoğlu, gerek Türkiye genelinde gerekse diğer ülkelerde maden arama faaliyetlerindeki hareketliliğin nedenini metal fiyatlarındaki son 3 yıldaki artışa bağladı. Kasapoğlu, Türkiye'de maden arama ruhsat sayısında son iki yılda 2004 yılı ve öncesine göre artış göstermesini ise 2004 yılında çıkarılan 5177 sayılı yasada maden arama ruhsatında sınırlama getirilmesinin etkili olduğunu söyledi. Kasapoğlu, 2004 yılı öncesinde yürürlükte olan 3213 sayılı kanunda maden arsa ruhsatlarında hektar sınırı olmadığını belirtirken, bir ruhsat ile Türkiye sathının kapsanılabilindiğini kaydetti. Kasapoğlu, "2004 yılında çıkarılan yasada maden arama ruhsatında 2 bin hektar sınırı getirildi. Böylece daha önce bir ruhsat ile 100 hektar alanda arama yapılabilecekken, şimdi 50 ruhsat ile arama yapılıyor. Dolayısıyla sanki ruhsat sayısındaki artış daha önceki yıllara göre katlanmış gibi gözüküyor. Oysa değer açısından bir farklılık yok" dedi. Kasapoğlu, ihracat tutarındaki artışın nedenini ise 2004 yılında yürürlüğe giren yasada mermer ve doğal taşların maden yasası kapsamına alınmasına bağladı. Kasapoğlu, "Mermer ve doğal taşlar maden yasası kapsamına alınarak güvenli bir yatırım gibi algılandı. Metal fiyatlarındaki aşırı artışta madenciliğe ilgiyi artırdı" dedi. Ciner'e Siirt'te maden arama için ruhsat Ciner Grubu şirketlerinden Park Elektrik Madencilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü'ne yaptığı başvuru neticesinde, Siirt'in Şirvan ilçesindeki 91.85 hektar arazi üzerinde 2.Grup maden arama ruhsatı aldığını İMKB'ye bildirdi. Park Elektrik Madencilik, söz konusu ruhsat için gerekli başvuruyu 31 Mart'ta açıklamıştı. Madenciliğin milli hasıladaki payı Ülke Pay (Yüzde) Avustralya 8.7 Kanada 7.5 ABD 4.2 Almanya 4 Türkiye 1.2 Maden ruhsatı müracaatı Yıllar Ruhsat müracatı 1994-2004 5.528 2005 15.149 2006 18.208 2007 17.669 Yıllara göre maden ihracatı Yıl İhracat (Dolar) 2002 700 milyon 2004 1 milyar 200 milyon 2005 1 milyar 500 milyon 2006 2 milyar 80 milyon 2007 2 milyar 700 milyon Türkiye'nin ihracat yaptığı ülkeler Ülke Tutar (Milyon dolar) Çin 634 ABD 408 İspanya 155,7 İtalya 128,2 Rusya 111,5