”Doğalgazdaki artış muntazam yansıtılmalı”

İSTANBUL - Akenerji Elektrik Üretim A.Ş. İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Ahmet Ümit Danışman, elektrik fiyatını belirleyen temel girdilerden olan doğal gazın fiyatlarındaki değişimin, "muntazam bir şekilde fiyatlara yansıtılması halinde" sistemin çok daha rahat çalışabileceğini belirterek, "Ama değişik sebeplerden ötürü, sosyal gerekçeler, seçim... Fiyatlara yansıtamadığınız zaman bunun getirdiği bir sıkıntıyla mutlaka karşılaşıyorsunuz" dedi.

Çek firması CEZ ile gerçekleştirdikleri stratejik ortaklığın birinci yıldönümü dolayısıyla düzenlenen toplantıda konuşan Danışman, 1989'da Türkiye'nin ilk elektrik üretim şirketi olarak kurulan Akenerji'nin özel sektör arasında belli bir dönemde 550 MV'lık kurulu güce ulaştığını, sanayicilerin önemli bir ihtiyacını karşıladığını ve piyasada yaklaşık yüzde 10'luk bir paya sahip olduğunu anlattı.

İSO 500'de en büyük enerji şirketi olan ve son 8 yılda da ilk 100 şirket içindeki konumunu devam ettiren Akenerji'nin 600'ün üzerinde özel sektör kuruluşuyla tek tek kontrat yapıp ürettiği elektriği sattığını dile getiren Danışman, şu anda üretimlerinin yüzde 80'ini devlete yüzde 20'sini de piyasaya sattıklarını bildirdi.

CEZ'le ortaklık anlaşması

Danışman, firmanın Türkiye'nin elektrik sektöründe büyüyen ihtiyaçlarını göz önüne alarak ve Akkök Grubunun enerji sektörünü büyüme alanı olarak belirlemesiyle yüzde 50'den fazlası kamuya ait olan CEZ'le 8 Ekim 2008'de ortaklık anlaşması imzaladıklarını hatırlattı.

Ortaklığın ardından küçük kojenerasyon tesislerini devre dışı bıraktıklarını, Yalova, Çerkezköy, Kemalpaşa ve Bozhöyük'teki mevcut 4 adet büyük santrallerini işletmeye devam ettiklerini anlatan Danışman, "Bundan sonra grup dışında tamamen piyasaya elektrik satan bir oyuncu olarak yer almayı hedefliyoruz. Bu kapsamda, CEZ ile yapmış olduğumuz ortaklık neticesinde de Akkök Grubuna ait olan yüzde 75'lik hissenin yarısı yani yüzde 37,5'luk bir hisse CEZ şirketine devredildi, eşit ortak olarak bugün itibariyle CEZ Akenerji'nin yönetiminde yer almakta, sorumluluk ve yönetim açısından eşit temsile sahip bulunmaktadır" diye konuştu.

Danışman, yeni açılan dağıtım ihalelerine de başvurduklarını, sonucu beklediklerini belirtti.

Ahmet Ümit Danışman, "Bizim CEZ ile ortaklık kurduğumuzda ortaya koyduğumuz 5 yıllık hedefimiz 3 bin MV'lık bir kurulu kapasiteye çıkmaktır, mevcut kurulu santrallarımız dahil olmak üzere" dedi.

Danışman, bir soru üzerine, "3 bin MV için mevcut ve başlanmışlarla beraber yaklaşık 3 milyar dolarlık yatırım gerekir" yanıtını verdi.

Elektrik fiyatları

Danışman, elektrik fiyatlarına ilişkin bir soruya da şu karşılığı verdi:

"Elektrik üretiminde esas olan gerçek maliyetlerin yansıtılabilmesi. Doğal gaz fiyatlarının yansıtılmamış olması uzun yıllar, fiyatlarda bir baskı yarattı ve yeni yatırım yapılmadığı gibi arz talep dengesi de bundan olumsuz etkilendi. Piyasadaki fiyatı belirleyen arz talep dengesi ve sizin maliyetiniz. Türkiye'deki elektrik fiyatını belirleyen doğal gaz maliyeti. Yaklaşık yüzde 65'i termik santrallerden geliyor, bunun da büyük bir bölümü doğal gazdan geliyor. Doğal gazın fiyatı elektrik fiyatını oluşturan temel bir girdi. Eğer doğal gaz fiyatını muntazam bir şekilde fiyatlarınıza yansıtabilirseniz, arttığı zaman fiyatları artırıp indiği zaman indirirseniz o zaman sistem çok daha rahat çalışabilir. Ama değişik sebeplerden ötürü, sosyal gerekçeler, seçim olabilir, fiyatlara yansıtamadığınız zaman bunun getirdiği bir sıkıntıyla mutlaka karşılaşıyorsunuz ve bugün yapmadığınız zammı belli bir süre sonra daha farklı bir şekilde yapmak zorunda kalabiliyorsunuz.

Doğal gaz fiyatları yurt dışında yapılan kontratlardan ötürü 6 aylık periyotlarla belirleniyor ve bunun yansıması da gecikmeli olarak elektrik fiyatlarına geliyor. Yani bugünden kalkıp da 'ocak ayında veya şubat ayında zam olacak' denmesinin sebebi... Zaten doğal gaz fiyatının arttığını fiili olarak bildikleri için bunu söylüyorlar. Yani o fiyatın doğal gaz faturasına yansıması öyle bir gecikmeyle geliyor. Siz geriye doğru endekslere bakıyorsunuz 6 aylık, onu daha sonraki faturalarınıza yansıtıyorsunuz doğal gaz satıcısı olarak Gazprom veya İran olarak, siz de onu elektrik faturanıza yansıtıyorsunuz. Fiyat artışını bu şekilde öngörebilmek mümkün, düşmesi için de aynı şey geçerli."

Danışman, doğal gaz fiyatlarındaki değişime ilişkin bir soru üzerine de şu yanıtı verdi:

"Doğal gazın, yakıtımızın ya da girdilerimizin maliyeti neyse ürettiğiniz elektriğin fiyatına da bunun bir şekilde yansıtılacağını, piyasaya dışarıdan bir müdahale olmadığı takdirde başka bir oyuncu, ki bu devlet olabilir, fiyatları baskı altında tutmadığı takdirde maliyetlerimizi yansıtabileceğimiz bir elektrik piyasası içinde hareket edebileceğimize inanıyoruz."