Dolaylı vergide hızlı artış var
KDV, ÖTV gibi tüketimden alınan dolaylı vergilerdeki tahsilat, ilk beş ayda geçen yıla göre yüzde 25.4 arttı.
Naki BAKIR
Tüketimden alınan KDV, ÖTV gibi dolaylı vergilerde yılın ilk beş ayında yaşanan hızlı tahsilat artışı, iç talepte ve genel olarak ekonomide canlanma işareti verdi. Tüketimde ve vergi doğuran faaliyetlerdeki daralma sonucu ekonominin yavaşladığı 2012 yılında devletin vergi tahsilatı düşük kalmıştı.
DÜNYA'nın Maliye Bakanlığı verilerinden yaptığı belirlemelere göre, "doğrudan vergi" niteliğindeki gelir ve kurumlar vergisi ile mülkiyetten alınan vergilerde beş aylık toplam tahsilatın sadece yüzde 6.9 artışla 42 milyar 759 milyon lira olduğu ocak-mayıs öneminde "dolaylı" vergi tahsilatı ise yüzde 26.9'luk artışla 88 milyar 874 milyon liraya ulaştı. Geçen yılın aynı dönemine göre 18 milyar TL daha fazla dolaylı vergi geliri elde edildi. Bu yılın tümünde 218 milyar lira dolayında öngörülen dolaylı vergilerde ilk beş ayda hedefle uyumlu olarak bunun yaklaşık yüzde 41'i oranında bir gerçekleşme sağlandı. Toplam vergi tahsilatı ilk beş ayda yüzde 18.7 artışla 131 milyar 651 milyon lira olarak gerçekleşti. Dolaylı verginin toplam vergi gelirleri içinde geçen yıl ilk beş ayda yüzde 63.9 olan payı, bu yıl aynı dönemde 4 puana yakın artışla yüzde 67.5'e yükseldi.
İthalde KDV tahsilatı yükseldi
Dolaylı vergiler kapsamında dahilde alınan KDV'de beş aylık tahsilat yüzde 19 artışla 15 milyar 467 milyon liraya ulaşırken, hızlanan ithalat paralelinde ithalde alınan KDV ise yüzde 29.1'le çok daha yüksek oranlı bir artışla 24 milyar 748.4 milyon lira oldu. Geçen yıl gerileyen ithalatta bu yıl yaşanan hızlanma, bu gelişmede etkili oldu. Beş aylık tahsilat dahilde alınan KDV'de yılın tümü için öngörülen 36.4 milyar liralık hedefin yüzde 42.5'ini, ithalden alınan KDV'de ise 61.2 milyar lira olan hedefin yüzde 40.4'ünü oluşturdu.
31.8 milyarlık ÖTV geliri oldu
Dolaylı vergi gelirlerinin en büyük bölümünü oluşturan ÖTV'de ise tahsilat yüzde 27 ile hızlı bir artış göstererek 31 milyar 751 milyon liraya ulaştı. Bu yılın tümünde 83 milyar 137 milyon liralık ÖTV geliri hedefleniyor. İlk beş ayda bunun 38.2'si gerçekleşti. Bu kapsamda petrol ürünleri ve doğalgazdan alınan ÖTV yüzde 41.5 artışla 17 milyar 563.4 milyon lira oldu. Sigara ve diğer tütün mamullerinden alınan ÖTV'de beş aylık tahsilat yüzde 5.8 artışla 7 milyar 347 milyon, motorlu taşıt satışlarından elde edilen ÖTV yüzde 24.3 artışla 3 milyar 674 milyon, alkollü içkilerden elde edilen ÖTV yüzde 15.8 artışla 2 milyar 20.4 milyon, kolalı gazozların ÖTV geliri yüzde 13.3 artışla 93 milyon lira oldu. Dayanıklı tüketim diğer ürünlerin satışlarından sağlanan toplam ÖTV geliri de yüzde 21.8 artışla 1 milyar 54 milyon liraya ulaştı.
Damga vergisi ve harçlarda durum
Yılbaşında damga vergisi ve harçlara yapılan zamlar, ilk beş ayda bu kalemlerde önemli bir gelir artışı yarattı. Yurttaşlar, ilk beş ayda geçen yılın eş dönemine göre yüzde 30.2 daha fazla olmak üzere 3 milyar 989 milyon liralık harç ödedi. Çeşitli resmi işler dolayısıyla ödenen damga vergisinde ise beş aylık tahsilat yüzde 42.3'lük bir artışla 5 milyar 793 milyon liraya ulaştı.
İlk beş ayda, dolaylı vergi niteliğindeki diğer kalemlerden banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 14.2 artışla 2 milyar 523 milyon liralık tahsilat gerçekleşti. Özel iletişim vergisinde beş aylık tahsilat 1 milyar 48 milyon lira geçen yılın eş dönemindeki ile yaklaşık aynı düzeyde gerçekleşirken, şans oyunları vergisinde ise tahsilat yüzde 13.8 artışla 316 milyon liraya ulaştı. Dahilde alınan diğer mal ve hizmet vergileri de 339.5 milyon lira oldu.
Doğrudan vergi hedefle uyumlu
İlk beş ayda doğrudan vergilerdeki tahsilat ise sadece yüzde 6.9 artışla 42 milyar 759 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Doğrudan vergilerde, 99 milyar 640 milyon liralık yıllık hedefin yaklaşık yüzde 43'ünü oluşturdu. Başka deyişle artış düşük kalmakla birlikte yıllık hedefle uyumlu gerçekleşti. Bu kapsamda gelir vergisi tahsilatı yüzde 11.6 artışla 24 milyar 871 milyon lira olurken, kurumlar vergisi tahsilatı yüzde 0.7 azalışla 14 milyar 272.4 milyon ve mülkiyet üzerinden alınan veraset intikal ile motorlu taşıt vergilerinin toplam tahsilatı yüzde 8 artışla 3 milyar 615.8 milyon lira düzeyinde gerçekleşti.
