DÜNYA Serbest Bölgeler ve Gümrük Kanunu değişikliğini açıklıyor: Hükümet, serbest bölgelere 'kesenin ağzını' açtı

ANKARA - Ekonomi bürokrasisi, Türkiye genelinde yaklaşık 50 bin kişilik istihdam sağlayan serbest bölgelerde yatırımın önünü daha da açmak için aralarında vergi teşviğinin, Hazine arazisini 49 yıllığına kiralamasının bulunduğu bir paket için bir çalışma yürütüyor. Tasarıda öngörülen düzenlemeler, çeşitli avantajların kaldırılmasıyla güç duruma düşen serbest bölge yatırımcılarının taleplerini kısmen karşılarken, yeni yatırımların da önünü açacak unsurları içeriyor. Böylece DÜNYA'nın daha önce 'serbest bölgelerde üretim durdu' başlığıyla gündeme taşıdığı sorunların çözümü için de adım atılmış oldu. Bu kapsamda DÜNYA'nın ele geçirdiği 'Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı' ile serbest bölgelerde bedeli 5 bin dolar ve altındaki malların yurtdışına satışı için gerekli olan belgeleri içeren ihracat işlemine tabi olmama imkanı getirilirken, serbest bölgelerin gümrük denetiminden çıkartılması da amaçlanıyor. Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Nazım Ekren, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen zirvede serbest bölgelerin sorumlularına sözkonusu taslağı sundu. AB üyeliğine kadar vergi teşvikleri devam edecek Kanun taslağı ile 31 Aralık 2008 yılında serbest bölgelerde personele ödenen ücretlerin gelir vergisinden, faaliyetleri ile ilgili olarak yapmış olduğu işlemden kaynaklı vergi, resim ve harçlardan müstesna olmalarını içeren madde tekrar düzenlendi. Böylede bu yılın sonunda son bulunan vergi istisnasının tarihinin Türkiye'nin AB'ye tam üyelik sürecine kadar uzatılması amaçlanıyor. Taslakta söz konusu düzenleme şöyle yer aldı: "Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar, bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetlerle ilgili olarak yaptıkları işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçlardan müstesnadır. Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergilendirme döneminin sonuna kadar; serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden, bu ürünlerin en az yüzde 80-90'ını yurtdışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler ise gelir vergisinden müstesnadır." Tüm Hazine arazilerine 49 yıl kiralama hakkı Mevcut Serbest Bölgeler Kanunda yer alan 'bölgenin düzenlemesi'ni içeren maddesine bir ekleme yapılarak bu bölgelerde faaliyette bulunacak olan kişilere Hazine arazisini 49 yıllığına kiralama jestinde bulunuldu. Yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişiler Dış Ticaret Müsteşarlığı'ndan ruhsat almak kaydıyla faaliyette bulunabilen serbest bölgelerde "Serbest bölgelerde faaliyette bulunan yatırımcı kullanıcılara Hazine'nin mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar, doğrudan veya irtifak hakkı tesisi suretiyle 49 yıla kadar kiralanabilir" şeklinde düzenleme yer aldı. Taslakta, daha önce ruhsat almış olan kullanıcılar da düşünüldü ve taslağın yasalaşması durumunda yürürlüğe girdiği tarih öncesinde serbest bölgelerde faaliyet ruhsatı almış olan kullanıcılara kiralanan arazi, arsa ve binalardan Hazine'nin mülkiyetinde bulunanların kira süresi, Dış Ticaret Müsteşarlığınca ruhsat süresine bağlı olarak 49 yıla kadar uzatılabileceği imtiyazı tanındı. 5 bin dolarlık malların ihracatı belgesiz yapılacak Taslak bu hali ile yasalaşması durumunda 5 bin dolar ve altında Türkiye menşeli mallarda Avrupa Birliği üyesi olan ülkeler ile ticarette aranan ve ihraç edilen malla ilgili bilgilerin yer aldığı 'A.TR, Euro Dolaşım Belgesi', 'Menşe Şahadetnamesi', 'UR-MED Dolaşım Sertifikası' gibi ihracat işlemlerinin tabi olmaması yer aldı. Yani taslak ile mevcut kanunun serbest bölge ile Türkiye'nin diğer yerleri arasında yapılacak ticaret, dış ticaret rejiminin uygulanacağı, diğer ülkeler ve serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi uygulanmayacağını belirleyen maddesinde yer alan bedeli 500 doların altında Türkiye mahreçli malların isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabileceğine ilişkin bedel taslak ile 10 katına çıkarılması amaçlanıyor. Taslakta, "Bedeli 5000 ABD Doları veya karşılığı Yeni Türk Lirası'nı geçmeyen Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir" denildi. Serbest bölgeler, Gümrük denetimlerinin dışında Taslakta Gümrük Kanunu ile Serbest Bölgeler Kanunu'nda çakışan noktalarda da düzenlemeye gidildi. Taslak ile serbest bölgelerin gümrük denetiminden çıkarılmasını içeren düzenleme dikkatlerden kaçmadı. Taslakta, gümrük mevzuatında yer alan: "Serbest bölgelerin sınırları ile giriş ve çıkış noktaları gümrük idarelerinin denetimine tabidir. Bir serbest bölgeye giriş veya çıkış yapan kişiler ve nakil araçları gümrük muayenesine tabi tutulur. Gümrük idareleri, serbest bölgeye giren, burada kalan veya çıkan eşyayı muayene edebilirler. Muayenenin yapılmasını sağlamak üzere eşyaya giriş veya çıkışlarda eşlik etmesi gereken taşıma belgesinin bir nüshasının gümrük idaresine verilmesi veya tetkike hazır tutulması gerekir. Muayene gerektiği takdirde, eşya gümrük idarelerine sunulur" maddesinin Türkiye'nin AB'ye tam üyeliğinin gerçekleşeceği tarihe kadar kaldırılması öngörüldü. Getirilen kolaylıklar 1) Gümrük denetiminden çıkarılıyor 2) Hazine'nin gayrimenkulü 49 yıl kiralanabilecek 3) Vergi ve harçlardan AB'ye tam üyeliğe kadar istisna 4) 5 bin dolar ve muadili ihracatçıya bürokratik serbestlik Serbest bölgelerdeki bankalara istisna Serbest bölge yöneticileri, hazırlanan taslaktaki getirilen kolaylara ek olarak hükümete 5 maddelik bir paket sundu. Taleplerin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bir çalışma başlatıldı. Yöneticilerin taslağa eklenilmesini istedikleri 5 madde şöyle: . Serbest Bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler, yurtiçine veya yurtdışına satış kriterleri gözetilmeden, gelir vergisinden müstesna olmalıdır. . Serbest bölge kurucu ve işletici şirketlerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesna olmalıdır. . Serbest bölgelerde faaliyette bulunan bankalar, kurumlar vergisi, istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretlerin gelir vergisi ve yaptıkları işlemler BSMV den müstesna olmalıdır. . 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun serbest bölgelerde uygulanmayacağı hükmü kanunda yer almalıdır. . 6 şubat 2004 tarihi öncesi faaliyet ruhsatı almış kullanıcıların tüm müktesep hakları faaliyet ruhsatı süreleri sonuna kadar muhafaza edilmelidir.