DÜNYA'nın ulaştığı taslakta 5 puanlık indirim de var / İstihdam paketi, İş Kanunu değişikliğine dönüştü

DÜNYA'nın ulaştığı taslakta 5 puanlık indirim de var / İstihdam paketi, İş Kanunu değişikliğine dönüştü

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

ANKARA - Yaklaşık 2 yıldır gündemde olan ve son 1 yıldır çeşitli vesilelerle Bakanlar Kurulu'na gönderilmesi gündeme gelen "İstihdam Paketi" nihayet Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Daha önce sadece istihdam artışının teşviki için 20 maddelik bir düzenleme olması öngörülen yasa taslağı, kıdem tazminatı, Tuzla tersanelerindeki ölümlü iş kazaları nedeniyle gündeme gelen taşeronlaşma ve mesleki eğitim teşviki gibi unsurlar nedeniyle 50 maddelik taslağa dönüştü. Taslağın adı da "İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı" taslağı olarak değiştirildi. En tartışmalı konulardan olan işveren sigorta paylarından 5 puanlık indirim taslağa girdi. Ancak indirim oransal olarak ve sürekli olacak biçimde değil "teşvik" olarak Hazine tarafından karşılanmak yoluyla verildi. Böylece işverenin payının oranı ortalama olarak toplamda yüzde 19 olarak kaldı. Ayrıca, indirimin ne zaman uygulanmaya başlanacağı veya ne kadar süreyle uygulanacağı yolunda belirsizlikler taslakla giderilmedi. 'Bireysel emeklilik' sistemi benimsendi Taslakta dikkat çekici bir başka nokta ise kıdem tazminatı düzenlemesi oldu. Hükümet, kıdem tazminatıyla ilgili olarak 3 ayrı düzenleme olabileceğine ilişkin basın aracılığıyla tartışma açmıştı. DÜNYA'nın elde ettiği taslakta ise "bireysel emeklilik" sistemi benimsendi. Ayrıca, Türk hukuk sisteminde pek de alışılmadık biçimde taslağın 35'inci maddesinden itibaren ayrı bir başlıkla "Kıdem Tazminatı" kanunu biçiminde bir düzenleme olarak girdi. Yani "kanun içinde kanun" biçiminde bir düzenlemeye imza atıldı. Kamuoyunda istihdam paketi olarak bilinen ancak son değişiklikleriyle kapsamlı bir düzenlemeye dönüşen ve Başbakanlık'a gönderilen taslak şöyle: 5 puanlık indirim 'teşvik' oluyor Sigorta primlerinde 5 puan indirim: Taslakta, DÜNYA'nın 28 Şubat'ta gündeme getirdiği 5 puanlık sigorta primi, işveren hissesi indirimi "teşvik" biçiminde yer alıyor. Taslağa göre, Hazine, işverenin diğer primi yatırmasının ardından 5 puana tekabül eden payı yatıracak. İşverenin yatırmadığı durumlarda Hazine de ödeme yapmayacak, gecikme faizi ve cezanın tamamını işveren üstlenecek. Hazine, kamu işyerleri, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurtdışında çalışanlara ilişkin destek vermeyecek. İşverenler, başka destekler kullanıyorsa mükerrer olarak bu destekten yararlanamayacak. 5 puanlık teşvik uygulamasında bir de ağır ceza öngörülüyor. Buna göre işveren, eğer kayıtdışı istihdam yapmışsa 1 yıl süreyle destekten yararlanamayacak. Kıdem tazminatı; kanun taslağı içinde 'kanun' Kıdem tazminatına ilişkin daha önce açıklanan ayrı bir fonda toplanması yöntemi benimsendi. Bu fonun ise emeklilik fonu olması esası getiriliyor. Kıdem tazminatı bireysel bir emeklilik yatırım fonu olarak işleyecek. Taslağa göre, işverenlerin her işçi adına prime esas kazançları üzerinden belirli bir miktarı işçi adına Sosyal Güvenlik Kurumu'na yatıracak. Ancak taslakta ödenecek prim oranı bölümü "boş" bırakıldı. Bu oranın yüzde 3 olması bekleniyor. Eksik yatırılan ya da hiç yatırılmayan primler, Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilecek ve bir tüzel kişilik olarak kurulacak (taslakta kamu veya özel şirket tarafından kurulmasına ilişkin düzenleme bulunmayan) "Emeklilik Gözetim Merkezi" tarafından izlenecek. İşverenin yatırmadığı veya eksik yatırdığı primlere ilişkin sorumluluk kamuda olmayacak. İşçi-işveren bu sorunu mahkemelerde çözülecek. Eksik yatırılan ya da hiç yatırılmayan primlere ilişkin olarak işveren, ilgili dönemde en yüksek getiri oranına sahip kıdem tazminatı fonu emsal alınarak hesaplanan tutarı, işçinin kıdem tazminatı hesabına yatırmakla yükümlü olacak. Toplanan primler işçi adına bireysel emeklilik şirketlerinin kuracağı kıdem tazminatı fonlarında yatırım olarak kullanılacak. Kıdem tazminatı fonları, bireysel emeklilik sistemiyle yönetilecek. Kıdem tazminatı primlerinin yatırılacağı emeklilik şirketleri işverence seçilecek. Bu primlerin yatırılacağı fonlar ise tıpkı bireysel emeklilik şirketlerinde müşteri tarafından belirlendiği gibi işçi tarafından seçilecek. Şimdiye kadar çalışanların kazanılmış hakları korunuyor. Ancak yasa yürürlüğe girdikten sonra işe başlayanlar ve mevcut çalışanlar yeni sistem kapsamında olacak. Taslakta toplu ödemeye ilişkin olarak ayrıca bir düzenleme yapılmadı. Ancak emsal kabul edilen bireysel emeklilik sisteminde, toplu ödemeden vergi ödemeksizin yararlanmak için 10 yılın doldurulması gerekiyor. Genç istihdamına teşvik kapsamı daraltıldı, meslek lisesi ve meslek yüksekokulu mezunlarına teşvik geldi. Meslek lisesi mezunu istihdamına özel teşvik Taslağa göre, 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük meslek lisesi ve meslek yüksekokulu mezunları yasa yürürlüğe girdikten sonra 1 yıl içinde istihdam edilirlerse, sigorta işveren paylarının birinci yıl için tamamı, ikinci yıl için yüzde 80'i, üçüncü yıl için yüzde 60'ı, dördüncü yıl için yüzde 40'ı, beşinci yıl için yüzde 20'si Hazine tarafından karşılanacak. . İşsizlik sigortası: Miktarı ve ödeme süresi artırılıyor. Mevcut durumda asgari ücretin netini geçmemek üzere alınan ücretin yarısı işsizlik ödeneği olarak belirleniyordu. Taslakta, üst sınır olarak asgari ücretin "brütü" esası getirildi. Ayrıca, son dört ayı kesintisiz prim ödeme şartı kaldırılarak; bir yıl içinde 120 gün prim ödemiş olma şartı getirildi. Böylece, son üç yıl içinde 510 gün prim ödemiş kişiler, 180, 810 gün prim ödemiş kişiler 240, 1020 gün prim ödemişler 300 gün işsizlik ödeneği alacaklar. Çalışırken askere gidenlere de işsizlik ödeneği ödenecek. Haklı bir gerekçe olmaksızın İŞKUR tarafından önerilen işi kabul etmeyenlerin ödeneği kesilecek. . Ücret Garanti Fonu: İşverenlerin konkordato ilan etmesi, aciz vesikası alması, iflası veya iflasının ertelenmesi nedeniyle işçilere maaş ödeyemez duruma düşmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında ayrı bir ücret Garanti Fonu oluşturulması ve üç aylık maaşlarının ödenmesi esası getiriliyor. . Kısa çalışma ödeneği: İşverenlerin usulüne uygun biçimde üretime ara verme veya kısmaları halinde çalışanlara 'kısa çalışma ödeneği' adı altında İşsizlik Sigortası Fonu tarafından ödeme yapılacak. Bu ödemenin süresi üç ayı geçmeyecek. . Zorunlu istihdam: 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri, yüzde 3 oranında özürlü çalıştıracak. Halen Bakanlar Kurulu kararı ile bu oran aynı olarak uygulanıyor. Ancak taslak, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğunu kaldırıyor. 50'den fazla işçi çalıştıran işyerlerindeki özürlülerin sigorta primlerinin, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan kadarıyla oluşan işveren payları, Hazine tarafından ödenecek. . Taşeron: Taşeron işletmelerin yazılı sözleşme imzalaması şart hale geldi. Ayrıca, taşeron işçi sağlayan işverenin tescil yaptırma zorunluluğu getirildi. Bu tescile dayalı olarak incelemenin önü açıldı. Eğer inceleme sonucunda muvazaa ya da aykırılık belirlenirse tescil işlemi iptal edilecek ve taşeron işçileri asıl işçi sayılacak. . İstihdam büroları, geçici işçi sağlayacak: İstihdam bürolarının yetkisi geçici işçi sağlama imkanıyla genişledi. İstihdam büroları en fazla 18 ay olmak ve işyerinin toplam işçisinin dörtte biri ile sınırlı olmak üzere işyerlerine geçici işçi gönderme işini yapacak. İşçilerin sosyal güvenlik yükümlülükleri istihdam bürosuna ait olacak. . İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı: 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinin işyeri hekimi ve iş güvenliği elemanı çalıştırma zorunluluğu bu hizmeti sağlama yükümlülüğüne dönüştürülüyor. İşveren sağlık ve işgüvenliği personel bu hizmeti dışardan alabilecek. Ancak, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kuracak. Öte yandan, işyerinde analar için emzirme odası kurulması hizmetinin de dışarıdan alınabilmesine olanak sağlandı. . İşyeri açılışı: İşyeri çalışma ruhsatı verecek belediyeler, daha önce işyerinin çalışma Bakanlığı'ndan işyeri kurma ve işletme belgesi alması şartını araştırıyordu. Ancak düzenleme ile sadece işyeri açma belgesini istemesi öngörülüyor. . Cezalar artırıldı: İş ve işyeri güvenliğine aykırılık tespiti halinde, alınmayan her iş sağlığı ve güvenliği önlemi için 90 YTL ceza verilmesi ve bu eksikler devam ettikçe her ay yine 90 YTL ceza kesilmesi öngörülüyor. işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği ve kuruluş-devir-kapatma konularındaki idari yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde 900 YTL, ağır işlerde 16 yaşından küçük çalıştıranlar ile yaşla ilgili düzenlemelere uymayanlara her işçi için 100 YTL, doktor raporu gerektiren işçilerle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere 200 YTL, çocuk emzirme, işyeri hekimi gibi düzenlemelere uyulmaması halinde 900 YTL ceza verilmesi öngörülüyor. Ceza paraları, bir hesapta toplanarak iş güvenliği hizmetleri için harcanacak. . Sanayi ticaret ve tarım ve orman işçileri: Daha önce yönetmelikle belirlenen, yapılan işe göre işçilerin, sanayi, ticaret, tarım ve orman işçisi ayrımı kanun maddesi haline getiriliyor. Bu düzenleme, sendikalar açısından işkolu belirlenmesine ve sosyal güvenlikteki kapsama yönelik olarak önem taşıyor. . Kolluk kuvvetleri ile bilgi paylaşımı: İşverenler, çalıştırdıkları işçilerin kimliklerini kolluk kuvvetlerini bildirme yükümlülüğü bulunuyor. Şimdi kolluk kuvvetleri kendilerine bildirilen bu kişileri, sosyal güvenlik il müdürlüklerine bildirecek. . İstihdam için eğitim: İŞKUR'un, istihdamın artırılması için yapacağı eğitim faaliyetlerinde İşsizlik Sigortası Fonu'ndan harcama yapılmasına izin veriliyor. İl istihdam kurulları: İl istihdam kurullarının yapısı değiştiriliyor. Buna göre, valinin başkanlığında, belediye başkanı, il milli eğitim müdürü, İŞKUR müdürü, il ticaret ve/veya sanayi odası başkanı, esnaf-sanatkar odaları birliği başkanı, 1 öğretim üyesi, işveren konfederasyonu temsilcisinden oluşacak. . Belediyelerin mesleki kursları: Taslak, belediyelerin kendi belirledikleri mesleki kursları açmasına da engel getiriyor. Düzenlemeye göre, belediyelerin açacakları mesleki kursları il istihdam kuruluna onaylatacaklar.