Elektronik atıklar 2015'te 400 bin tona çıkacak

İSTANBUL - Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Atıklar Şube Müdürü Kemal Kurusakız, Türkiye'de 2008 yılında 330 bin ton olan elektronik atık miktarının 2015 yılında 400 bin tona çıkacağının hesaplandığını belirterek, "Elektronik atıklar için ülke genelinde 850 toplama merkezine, 15 tane de bölgesel merkeze ihtiyaç var" dedi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde yürütülen İstanbul Yerel Elektronik Atıkların Sürdürülebilir Yönetimi Projesi (SMILE) kapanış konferansı, Yıldız Teknik Üniversitesi Oditoryumu'nda yapıldı.

Konferansta konuşan, Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Atıklar Şube Müdürü Kemal Kurusakız, AB'nin elektronik atıklarla ilgili 2 direktifinin bulunduğunu, bunlardan RoHS direktifini bakanlık olarak çıkardıklarını, ancak bu yönetmeliğin uygulanabilmesi için çok iyi bir denetim mekanizması ve bunu destekleyecek laboratuvarların olması gerektiğini söyledi.

AB ülkeleri genelinde 2005 yılında 8,5 milyon ton elektronik atık çevreye bırakılırken, 2020 yılında bu oranın 12 milyon tona çıkacağının öngörüldüğünü dile getiren Kurusakız, Türkiye'deki duruma ilişkin de BM Çevre Programı ile 2007-2015 yıllarını kapsayan değerlendirme çalışması yapıldığını belirtti. Kurusakız, "Türkiye'de 2008 yılında 330 bin ton olan elektronik atık miktarının 2015'de 400 bin tona çıkacağı hesaplandı. Elektronik atıklar için ülke genelinde 850 toplama merkezine, 15 tane de bölgesel merkeze ihtiyaç var. Ancak bu merkezlerin belediyeler eliyle oluşturulması gerekiyor" dedi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Daire Başkanı Doç. Dr. İbrahim Demir ise Türkiye"de çıkarılan yönetmeliklerin birçoğunun uygulanabilir olmadığını, bu nedenle de uygulamada sorunlar yaşadıklarını belirterek, "Elektronik atıklarla ilgili Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanacak olan yönetmeliğin uygulanabilir olması için 30 ay süren projeden elde ettiğimiz bilgi ve tecrübeyi kendilerine aktaracağız" diye konuştu.

"Yılda 500 milyon araba lastiği çöpe"

Beyaz eşya, hurda araba lastikleri ve boya ambalaj kutularının tekniğine uygun toplanması konusunda çalışmaları hızlandırdıklarını dile getiren Demir, "Türkiye'de trafiğe kayıtlı 2,5 milyon araba bulunduğunu ve yılda 500 milyon lastiğin çöpe gittiğini" söyledi.

Demir, sivil toplum örgütleri ve özel sektörle birlikte hurda beyaz eşya ve atık lastik konusuyla ilgili ortak projeler geliştirebileceklerini bildirdi.

Türkiye'de atıkla ilgili sektörün mutlaka oluşması gerektiğine işaret eden Demir, bu tür atıkların çimento fabrikalarında 2. yakıt olarak kullanılabileceğini, ancak bunda ölçülü davranılması gerektiğini kaydetti.

Demir, çıkarılacak elektronik atıklar yönetmeliğinin diğer yönetmeliklere göre daha uygulanabilir olmasını beklediklerini söyledi.

Projenin hedefi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Daire Başkanlığı Atık Yönetimi Müdürü Eyüp Korkut da AB tarafından desteklenen ve Büyükşehir Belediyesi'nin öncülük ettiği SMILE projesinde Çevre ve Kültür Mirasını Koruma (ÇEVKU) ve Yunanistan Ekolojik Geri Dönüşüm Derneklerinin de ortak olarak yer aldığını belirtti.

Bilgisayar atıklarının toplanarak çevreye verilen zararın minimize edilmesini öngören ve 1,6 milyon TL bütçesi olan projenin 12 Mart 2007'de başladığını, 14 Eylül 2009 tarihinde ise sona ereceğini belirten Korkut, ancak sürdürülebilir bir proje olduğu için bu projeyi devam ettireceklerini söyledi.

Korkut, projenin amacının İstanbul'da elektrik ve elektronik atıklar için toplama sistemleri, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve güvenli bertaraf dahil plan, veri tabanı ve pilot projeler hazırlamak ve uygulamak amacıyla çalışmalar yapmak olduğunu, projenin hedefinin ise fizibilite raporu oluşturulması, en az 6 bin birim bilgisayar atığının toplanması, tamir edilen miktarın toplananların en az yüzde 60'ı olması, proje kapsamında toplanan parçaların envanterinin oluşturulması, yeniden kullanılmayacak parçalar için pazar araştırması yapılması, çıkarılacak Atık Elektrik ve Elektronik Eşyalar (AEEE) yönetmeliğinin uygulanabilirliğine katkı sağlanması olduğunu söyledi.

Korkut, proje kapsamında 11 bin 720 ünite toplandığını, 681 ünitenin yeniden kullanıldığını, 7 bin 988 ünitenin geri dönüşümünün sağlandığını, 324 ünitenin bağışlandığını, 3 bin 51 ünitenin ise stokta beklediğini bildirdi.