En yüksek karlılık maden ve sigarada
Karlılık oranlarının bir önceki yıla göre gerileme kaydettiği 2011'de yüksek karlılık oranlarıyla öne çıkan sektörler madencilik, tütün sanayi ile çimento sanayii oldu.
Talip AKTAŞ
İSTANBUL - Sanayide karlılık oranlarının gerileme kaydettiği 2011 yılında en karlı sektörler, sigara-tütün sanayi ile madencilik, cam, mobilya ve çimento sektörleri oldu. Madencilik sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların satış karlılığı yüzde 32'yi aşarken, bu oran sigara sanayiinde yüzde 28 düzeyinde gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) açıkladığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasına göre, sanayinin satış karlılığı 2011 yılında yüzde 5.6 ile 2008'den bu yana en düşük düzeyine indi. 500 büyük şirketin aktif karlılığı yüzde 6,8 ile geçen yılın 1.5 puan, özkaynak karlılığı da yüzde 14.8'le 1.9 puan altında kaldı. Şirketlerin vergi yarattıkları net katma değerin toplam aktiflere oranı olarak hesaplanan ekonomik karlılığı ise yüzde 14.2 olarak belirlendi.
Satış karlılığında TPAO ilk sırada
DÜNYA'nın, 500 büyük sanayi kuruluşu araştırmasında kar rakamlarını açıklayan şirketlerin verilerine dayanarak yaptığı hesaplamalara göre, madencilik şirketlerinde satış karlılığı yüzde 32.6 oldu. Bu sektördeki şirketlerin ortalama aktif karlılığı yüzde 25.4, özkaynak karlılığı da yüzde 32.9 olarak hesaplandı.
Firmalar bazında bakıldığında ise listenin ilk sırasında yüzde 128.9'la Ülker Bisküvi Sanayi ilk sırayı aldı. Ancak, Ülker'in karının büyük bölümünü üretim dışı faaliyet karı olarak BİM'in satışından gelen kar rakamı oluşturdu. Dolayısıyla Ülker Bisküvi hariç tutulduğunda satış karlılığında ilk sıraya yerleşen kuruluşu, yüzde 75.5'le Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı oldu. TPAO'yu yüzde 72.5'lik oranla Park Elektrik Üretim ve Madencilik, yüzde 70.3'le de Tüprag Metal Madencilik izledi. BU kategoride ilk 10 içinde yer alan öteki kuruluşlar ise Çayeli Bakır, Koza Altın, Eti Maden, Philsa Sigara, Mardin Çimento ve Eti Bakır olarak sıralandılar.
Aktif karlılığında da madenciler önde
Aktif karlılığında madencilik sektörünün ardından en yüksek orana sahip sektör yüzde 24.3'le tütün işleme sanayi oldu. Yüzde 18.9'la mobilya sektörü ikinci, yüzde 15.7 ile de petrol ürünleri sanayi üçüncü sırada yer aldı. Cam sanayii yüzde 12.9, otomotiv sanayi yüzde 11.2, ana kimya sanayi de yüzde 10.3 oranında satış karlılığı elde etti. Temel sektörler içinde satış karlılığı en düşük olan sektörler ise ilaç, boya, deterjan gibi ürünlerin yer aldığı diğer kimyasal ürünler sektörü, demir-çelik ana metal sanayii ile içki sanayii oldu.
Firma bazında aktif karlılığı listesinin başında Koza Altın İşletmeleri yer aldı. Yüzde 52.6 oranında aktif karlılığına sahip olan bu şirketi, yüzde 46.(le Federal_Mogul Piston Segman, yüzde 46.6 ile de Eti Maden İşletmeleri izledi. Tüprag Madencilik, İGSAŞ, Çayeli Bakır, Philsa, Ongan Tekstil, Mardin Çimento ve Ünye Çimento ilk 10 arasındaki öteki şirketleri oluşturdu.
En yüksek özkaynak karlılığı sigarada
Tütün işleme sanayi, 2011 yılında özkaynaklarına göre de en yüksek karlılığa sahip sektör oldu. Sigara sanayiinin özkaynak karlılığı yüzde 51.7 gibi yüksek bir orana ulaşırken, izleyen sektörlerin de açık ara önünde yer aldı. Özkaynak karlılığında yüzde 32.8'le petrol ürünleri sanayi ikinci, yüzde 27.8'le de otomotiv sanayi üçüncü sırada yer aldı. Özkaynak karlılığının en düşük olduğu sektörler ise diğer kimyasal ürünler sektörü, demir çelik ana metal sanayii, içki sanayi ve gıda maddeleri sanayii oldu.
Önem Gıda Sanayi, yüzde 938.8'le özkaynak karlılığında ilk sırayı aldı. İkinci sırada yer alan Traçim yüzde 599.2, üçüncü sırada yer alan Proteksan Turkuavz Yat Sanayi de yüzde 106.4 oranında özkaynak karlılığı sağladılar. Koza Altın İşletmeleri ile Philsa Sigara bu kategoride de ilk 10 şirket listesinde yer aldılar.
Sigara sanayi ekonomik karlılıkta da lider
Tütün işleme sanayii ekonomik karlılıkta da yüzde 32.1'le ilk sırada yer aldı. Ücret, faiz ve kardan oluşan yaratılan net katma değerin büyüklüğünü ifade eden ekonomik karlılıkta ikinci sırada ise yüzde 30.1'le mobilya sanayii yer aldı. Üçüncü sıradaki lastik ürünleri sanayiinde de bu oran yüzde 27.7 olarak hesaplandı. İçki sanayii ile demir-çelik ana metal sanayii en az katma değer yaratan sektörler olarak dikkat çekti.
[PAGE]
Madencilik şirketlerinde karlılık sürüyor
Madencilik sektöründe faaliyet gösteren şirketler, bu yıl olduğu gibi önceki yıllarda da yüksek karlılık oranlarıyla öne çıkmıştı. Nitekim 2009 ve 2010 yılı verilerine göre de yüksek karlılıkta ilk sıraları yine madencilik şirketleri almıştı. Madencilik sektörünün aktif karlılığı 2009 yılında yüzde 21.3, 2010 yılında da yüzde 18 olarak belirlenmişti. Sektörün önde gelen firmalarından Koza Madencilik AŞ, yüzde TL'lik aktifine oranla 2010'da 54.7 TL, 2009 yılında da 58.4 TL'lik kar elde etmişti. Madencilik sektörünün satış karlılığı da 2010 yılında yüzde 22.1 ve 2009 yılında da yüzde 21.3 düzeyinde gerçekleşmişti.