Endonezya'da hava bozdu kalay fiyatı yükselişe geçti

Evrim KÜÇÜK

İSTANBUL - Londra Metal Borsası'nda (LME) işlem gören temel metaller içinde en küçük paya sahip olan kalayda büyük hareketler yaşanıyor.

Azalan stoklar ve arz sorunları nedeniyle bu haftanın ilk işlem gününde kalay fiyatları yüzde 6'dan fazla yükseldi ve sekiz ayın en yüksek seviyesine çıktı. Dünyanın en büyük kalay üreticisi Endonezya'da aşırı yağışların maden üretimini ve ihracatı olumsuz etkilemesi hemen piyasalara yansıdı. Endonezya'da mevsimsel etkilerden dolayı üretimin azalmasıyla gelen tepki alımları kalay fiyatını 23.120 dolar/ton seviyesine taşıdı. Kalay fiyatları bir günde yüzde 6.2 prim yaparak, nisan ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

LME'de kalay piyasasında işlem hacmi de rekor kırdı. Yıllık üretim büyüklüğü 8 milyar dolar ile LM'deki endüstriyel metaller içinde en küçük değere işaret eden kalay, özellikle küresel elektronik sektöründe önemli bir kullanım alanına sahip. Kalay fiyatları zayıf talep nedeniyle yılın genelinde baskı altında kalmıştı fakat üç ay vadeli kalayın fiyatı Londra'da yaz aylarından bu yana yüzde 35 yükseliş gösterdi. Endonezya'da üretimin azalması fiyatlarda son yaşanan çıkış dalgasını destekledi.

Endonezya Ticaret Bakanlığı kasım ayında kalay ihracatının ekim ayına göre yüzde 28 azalarak 7 bin 946 tona indiğini bildirdi. Yine de ülkenin kasım ayındaki ihracatı, geçen yılın üç kat üzerinde. Geçen yıl üreticiler, fiyatları desteklemek amacıyla ihracatlarını sınırlandırmıştı.

10 bin ton açık bekleniyor

Bu arada, LME'de kalay stokları azalıyor. LME'ye kayıtlı depolardaki kalay stokları geçtiğimiz hafta 11 bin 195 ton ile mart ayından bu yana en düşük seviyeye indi. Pazartesi günü işlemciler Malezya'nın stoklarından da 575 ton teslim edilmesi talebinde bulundu. İşlemciler, arz-talep tablosundaki bozulmaya, teknik olarak kritik bir seviye kabul edilen 22 bin dolar sınırının üzerinde kalınmasının yarattığı baskı eklenince fonlar ve tüketiciler tarafında bir alım furyasını başladığını söylüyor. Standard Bank metal analisti Leon Westgate, Financial Times'a yaptığı açıklamada, arz sıkışıklığı yaşanan metaller arasında kalayın da bulunduğuna dikkat çekerek yukarı yönlü bu hareketin teknik bir çıkış olduğunu ifade etti. Uluslararası Kalay Araştırma Enstitüsü'nden (ITRI) Peter Kettle de, bu yıl kalay piyasasında toplam üretimin 350 bin ton olmasının ve 10 bin ton açık oluşmasını beklendiğini söyledi.

Kettle, bu yıl küresel tüketimde yüzde 4-5'lik düşüş beklentisine karşın, üretimin yüzde 6-7 gerileyebileceğini öngördü. Talep görünümündeki zayıflama nedeniyle üretimin azalması beklentisi hakim.

Metallerde fiyat beklentisi düşüyor

Fransız finans kuruluşu BNP Paribas, 2013 için temel metal fiyat beklentisini aşağı çekti ancak küresel ekonomik görünümün iyileşmesi nedeniyle gelecek yıl metallere talebin artacağını yineledi. Banka, bakır fiyat tahminini yüzde 2.2 düşürerek 7 bin 825 dolar/ton olarak belirlerken, alüminyum fiyat beklentisini yüzde 6.4 geri çekerek 2 bin 200 dolar/ton, kurşun tahminini de yüzde 1.6 düşürerek 2 bin 510 dolar/ton olarak revize etti. 2013'te nikel fiyatlarıyla ilgili tahminini yüzde 2 indirerek 18 bin dolar/tona çeken BNP Paribas, kalay fiyatlarını da önceki tahmininin yüzde 3.1 altına düşürerek 24 bin 700 dolar/ton olarak belirledi. Çinko fiyatlarına ilişkin tahmin ise yüzde 6.5 düşüşle 2 bin 165 dolar/ton oldu.
Ancak Fransız kuruluş, küresel temel metal talebinin 2012 yılında yüzde 2.5 artış göstermesini, 2013 yılında ise artışın yüzde 5-6 aralığında olmasını bekliyor. Dow Jones'un haberine göre BNP Paribas analisti Stephen Briggs, "Kısa vadede metal fiyatlarının Euro Bölgesi'ndeki krizin, Çin'deki ekonomik gelişmelerin, mali uçurum ve ABD'deki parasal genişlemenin şekline göre hareket edeceğini düşünüyoruz. Doların bu dönemde zayıflaması ve buna bağlı olarak kalay fiyatlarının yılsonu ve 2013 başında yükselmesi temel senaryomuz" dedi. Ancak Briggs, ancak ekonomik koşullar kötüleşirse en büyük darbeyi bakırın alacağının altını çizdi.