Enerji sektörüne kriz vurmadı

ANKARA - Uluslararası denetim, vergi ve danışmanlık şirketi PricewaterhouseCoopers (PwC) Türkiye'nin hazırladığı "Enerji Sektöründe Şirket Birleşmeleri ve Satın Almaları 2008" araştırmasına göre, Türk enerji sektöründeki birleşme ve satın alma işlemleri krize rağmen hız kesmedi. 2008 yılında gerçekleşen 19 adet birleşme ve satın alma işlemi 6,6 milyar dolarla rekor düzeye ulaştı.

Araştırmaya göre, 2008 yılında Türkiye'de elektrik, doğal gaz ve petrol alanında 19 adet birleşme ve satın alma gerçekleşirken, bu işlemlerde ortaya çıkan toplam tutar son yıllardaki en yüksek seviye olan 2007 yılındaki 1,22 milyar dolarlık değerin 4 katından fazla artarak 6,6 milyar dolara ulaştı.

2006 yılındaki TÜPRAŞ özelleştirmesi dışarıda tutulduğunda, geçen 3 senedeki birleşme ve satın alma işlemlerinin hacmi ortalama 1 milyar dolar civarında seyrederken 2008 yılındaki bu rekorla enerji sektörü büyük bir sıçramaya sahne oldu.

Araştırma, 2008 yılında yatırımlarda hem yerli hem de yabancı oyuncuların ilgisinin yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Şirket birleşme ve satın almalarının yüzde 53'ü yerli-yabancı ortak konsorsiyumlarla gerçekleşirken GdF Suez'in Kocaeli'nin gaz dağıtım şirketi İzgaz'ı alması, özelleştirmelerde yüzde 100 yabancı yatırımı ile gerçekleşen tek işlem oldu.

Yılın ikinci yarısından itibaren hissedilmeye başlayan küresel ekonomik kriz, 2008 yılında enerji sektöründeki birleşme ve satın alma işlemlerini etkilemedi. Eylül ayından itibaren etkisini Türkiye'de daha fazla hissettirmeye başlayan ekonomik krize rağmen yılın son çeyreğinde 7 işlem gerçekleşti.

PwC Türkiye'nin enerji yatırımcıları ile gerçekleştirdiği anket sonuçlarının da yer aldığı araştırmaya göre, yerli ve yabancı yatırımcılar 2009 yılında da enerji yatırımlarına devam etmeyi planlıyor. Katılımcıların yüzde 80'inden fazlası önümüzdeki 12 ile 18 ay içerisinde enerji yatırımlarına devam edeceklerini belirtirken, işlem adetlerinde artışın aksine ortalama işlem tutarlarında düşüş bekleniyor.

Bununla birlikte yatırımcılar geleceğe dönük birleşme ve satın alma işlemleri için finansman kaynağı bulma ve enerji fiyatlarındaki dalgalanmadan endişe ediyor.

Enerji sektöründe 2008 yılında gerçekleşen toplam 19 işlemin 16 adedini altyapı sektöründeki birleşme ve satın almalar oluşturdu. Bu sektördeki operasyonların değeri 6 milyar dolara ulaşarak toplam hacmin yüzde 90'ını teşkil etti. 1,6 milyar dolarlık ihale bedeli ile Başkent Doğalgaz ve 1,2 milyar dolarlık ihale bedeli ile Başkent Elektrik Dağıtım şirketlerinin özelleştirmeleri 2008 yılının "mega" işlemleri oldu.

Akaryakıt dağıtım sektöründe ise pazarın yapısal özellikleri (ilk 5 beş oyuncunun pazarın yüzde 90'ına hakim olması ve geri kalan satışların 40'tan fazla oyuncu arasında paylaşılması) bu sektördeki birleşme ve satın alma işlemlerini sınırlamaya devam etti.

2008 yılında bu sektördeki en büyük işlem Lukoil'in Akpet'i satın alması oldu. Söz konusu sektördeki toplam işlem hacminin yüzde 85'ine tekabül eden bu işlem dahil olmak üzere bu alanda toplam 3 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşti.

Rapora göre 2009 ve 2010 yıllarında birleşme ve satın alma gündemini en çok meşgul edecek konuların başında elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirme sürecine devam edilmesi, yerel seçimlerden sonra gündeme gelmesi beklenen İGDAŞ özelleştirmesi ve EÜAŞ'a ait olan enerji santrallerinin işletme hakkı / varlık satışı bulunuyor. Bunlara ilaveten, yine elektrik üretimi alanında sağlanan minimum fiyat garantileriyle birlikte yenilenebilir enerji kaynaklarına olan ilginin sürmesi bekleniyor.