Fındıkta 'müdahale alımı' yeni bir tartışma başlattı

Sergül KESKİN - İSTANBUL

Göreve geldiği günden beri tarım sektörünün temsilcileriyle görüşmeler yaparak sorun ve taleplerini dinleyen Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in fındık fiyatlarının serbest piyasada 14.5 liradan 9.5 liraya kadar gerilemesi üzerine TMO’nun 50 bin ton müdahale alımı yapacağı yönünde destek sözü vermesi, fındık piyasasında müdahale alımı tartışması başlattı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, gelinen noktada devlet desteğinin kaçınılmaz olduğunu açıklarken, Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Edip Sevinç, şu anda piyasada bunu gerektirecek bir durumun bulunmadığını belirtti. Sevinç, “Serbest piyasa ve alan bazlı destek rejimine geçildikten sonra her fiyat düşüşünde devlete koşulacaksa bu rejimin bir anlamı kalmaz” dedi. FİSKOBİRLİK ise müdahale alımı olacaksa bunun TMO’nun değil kendilerinin yapması gerektiğini açıkladı.

TMO alım için hemen harekete geçmeli 

Konuya ilişkin DÜNYA’ya açıklama yapan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, fındığın üreticiye maliyetinin 10 liranın üzerinde olduğunu, ancak beklenmedik şekilde fiyatların 14.5 liradan 9.5 lira seviyelerine kadar gerilediğini ve bunun da hem üreticiyi, hem de tücaarı mağdur ettiğini söyledi. Alıcıların üreticinin sabrını kırmak için emanete bırakılan fındığı işleme koyduklarını ve bu yolla üreticiyi panikletip elindeki fındığı pazara indirmesini sağlamaya çalıştıklarını anlatan Soydan, bu nedenle fiyatların düştüğünü ve şa andaki mevcut fiyatın kabul edilebilir olmadığını söyledi. 

Soydan, bir taraf kazanıp bir tarafın kaybetmesinin doğru bir yaklaşım olmadığını, serbest piyasa ekonomisinde her kesimin kazanması gerektiğini ifade ederek, müdahale alımı kararının fındık bölgesinde üreticiler, tüccarlar, borsalar ve ticaret odaları tarafından olumlu karşılandığını söyledi. Soydan, “Üretici fındığını 14-15 lira seviyesinde satmak için elinde tutuyor. Şu anda fiyat 9.5 lira. Rafl arda ise 70-80 lira. Hatta gramaja göre hesaplandığında 100 liraya çıkıyor. Haksız rekabet açık şekilde görülüyor. Aradaki fiyat uçurumu birilerinin cebine giriyor. Serbest piyasada bu kadar fark olmaması lazım.Tarım Bakanlığı’nın 50 bin ton fındık alımı hedefi için TMO’nun bir an önce alıma geçmesini bekliyoruz. Üretici ve tücaar mağdur. Devlet desteği kaçınılmaz. Fiyat 14-15 liraya çıktığında herkes kazanacak” diye konuştu. 

Fındığa talep var, fiyatta da sıkıntı yok 

TZOB’un sezon başında 590 bin ton, Tarım Bakanlığı’nın 640 bin ton, İhracatçılar Birliği’nin ise 740 bin ton gibi rekolte tahmini açıkladığını ve en doğru rekolte tahmininin TZOB’un olduğunu dile getiren Soydan, bu tahmine göre şu anda hem üreticinin hem de tüccarın elinde fındık bulunduğunu, beklenen ihracatın da yarısının yapıldığını söyledi. Soydan, şu anda fındığa büyük talep olduğunu, Avrupa ile ilgili bir fiyat sıkıntısı bulunmadığını, pazarda haddinden fazla arz fazlası da olmadığını, doların da yükseldiğini belirterek, “Bu durumda fındık fiyatlarının düşmesi çok manidar, bilinçli yapılan bir çalışma olarak görüyoruz. 2015 sonu itibariyle 115 bin ton ihpracat yapılmış, 1 milyar 129 milyon dolar kazanç elde edilmiş. 2014’te ihracat 217 bin 500 ton, gelir ise 2.9 milyar dılardı. İhracatta artış olacaktır. Ağustosa kadar sezon devam ediyor. İhracatta sıkıntı yok, üreticiye yansıyan fiyatlarda sıkıntı var. Fındığın geleceği üreticinin bahçede kalmasına bağlı. O nedenle üretici küstürülmemeli. Sektörün bunu dikkate alması lazım” dedi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan

FİSKOBİRLİK olarak müdahale alımına hazırız”

Fındık Tarım Satış Kooperatifl eri Birliği (FİSKOBİRLİK) Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, fiyat istikrarı ve dünya piyasasının kontrolü açısından mutlaka müdahale alımı olması gerektiğini ifade ederek, ama bunun TMO kanalıyla değil, FİSKOBİRLİK aracılığıyla yapılması gerektiğini söyledi. Bayraktar, “Biz bir üretici birliğiyiz. Üretici birliğinin olduğu yerde başka kurumların yeniden bu bölgede olması çok etik değil. FİSKOBİRLİK’in 70 yıllık tarihinde en hazır dönemi bu zamandır. Fındıkta müdahale alımı olacaksa FİSKOBİRLİK olarak biz buna hazırız. Altyapımız, depolarımız hazır. Tek talebimiz FİSKOBİRLİK’in müdahale alımı konusunda desteklenmesi” diye konuştu.

‘Fındık sektörü bundan çok büyük zarar örür'

Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Edip Sevinç, şu anda piyasada müdahale alımını gerektirecek bir durumun söz konusu olmadığını ifade ederek, şunları söyledi: “Serbest piyasa ve alan bazlı destek rejimine geçildikten sonra her fiyat düşüşünde devlete koşulacaksa bu rejimin bir anlamı kalmaz. Türkiye serbest piyasa ve alan bazlı destekten geri adım atarsa bugünün şartları 2009 yılından daha ağır olur. Çünkü rakip ve alternatif ülkelerin konumu çok daha gelişti. Azerbaycan, Gürcistan ve İtalya gibi ülkeler rahatlıkla ürünlerini piyasaya sürebiliyor. Açıkçası daha ağır bir tablo ile karşı karşıya kalırız. Türkiye’de fındık sektörü bundan çok büyük zarar görür. Ggeçen yılki dondan dolayı fındık tüketiminin azalmasıyla ilgili henüz sorunlar ortadan kaldırılamamışken bir de politikada değişiklik sektöre çok büyük darbe vurur. Ortada panik yaratacak hiçbir şey yok. Bu gibi durumlara sabır ve direnç göstermemiz lazım. Ülke olarak tonaj bazında ihracatımızı artırmaya ve daha fazla fındık nasıl üretebileceğimize yoğunlaşmalıyız.”