‘Geleceğe dayanıklı’ iş modelleri hayatta kalacak

HİLAL SARI 

DIŞ HABERLER - Teknolojik gelişmelerin büyük bir ivme ile hem toplumsal yaşamı hem de şirketlerin işleyişini değiştirdiği bir dönemde İstanbul merkezli bir danışmanlık şirketi olan Gelecekhane, şirketleri geleceği hazırlıyor. Hollanda Konsolosluğu işbirliğinde gerçekleşen Future Proof Business Design (Geleceğe Dayanıklı İş Modelleri) adlı etkinlikte konuşan Gelecekhane’nin kurucusu Halil Aksu, değişimin ve evrimin hızının arttığına dikkat çekerek 90’lı yıllarda gelecekte neler yapılacağını öngören iş planlarının artık tarih olduğunu, başarı getirecek bir iş planının hızlı bir devinim içinde olması gerektiğini belirtiyor. “Güzel bir Porsche aracın içinde, Almanya’nın dümdüz bir otobanındayız, 120 dakikada varış noktasına ulaşacağımızı biliyoruz. Ama gelecekte her yer su içinde olabilir. Araba kullanamıyor olabiliriz. Fırtınanın nereden geleceğini bilemeyebilir” diye konuşan Aksu, iş modellerinin gittikçe değiştiğini, geleceğe hazırlıklı iş modelleri kullanan şirketlerin hayatta kalabileceğini söyledi.

‘1995’te internet, 2005’te sosyal medya 2016’da yapay zeka’ Gelecekhane’nin hazırlamış olduğu ‘Dijital Gelecek Çok Hızlı Gelecek’ adlı raporda en büyük değişimin yapay zeka alanında gerçekleşeceği, makinelerin öğrenebilen nesnelere dönüşmesiyle reel ekonomiye çok ciddi sonuçları olacağına dikkat çekiliyor. Geçtiğimiz ay Münih’te gerçekleşen DLD (Digital-Life-Design) Konferansı’nda konuşan ve Facebook’un ilk yatırımcılarından olan risk sermayedarı Jim Breyer “Gelecek on yılda başka hiçbir alan yapay zeka kadar getiri sağlamayacak. Eğer 1995’te internet doğru yatırım alanıysa, 2005 sosyal medyaya yatırım yapmanın zamanıysa, şirket ve yatırımcılar bugün yapay zekaya yatırım yapmalı” diye konuşarak bu alanın sağlayacağı getirilere dikkat çekti.

Uygulama yatırımları 5 yılda 6.9 milyar dolar oldu

Trend araştırmaları yapan Tracxn’in hazırladığı yapay zeka raporuna göre sektör 2010 yılından bu yana gittikçe daha fazla yatırım almaya başladı. Sadece 2015 yılında 1.3 milyar dolar yapay zeka altyapı yatırımı yapıldığını belirten Tracxn, 2010 yılından bu yana 2.1 milyar dolardan fazla yatırım yapıldığını aktardı. Öte yandan şirketlerin süreçlerini iyileştiren ve evrimleştiren yapay zeka uygulama yatırımlarında ise 2010 yılından bu yana 6.9 milyar dolar yatırım gerçekleştiği, sadece 2015 yılında yatırımların 3.6 milyar dolar arttığı belirtiliyor.

Dünya nüfusunun yarısı 30 yılda işsiz kalacak

Öte yandan herkes risk sermayedarı Jim Breyer ile aynı fikirde değil. Bilim adamları yapay zeka ve robot bilimlerindeki hızlı gelişimlerin büyük ölçekli işsizlikle sonuçlanma tehlikesi yarattığını belirterek, şöförlerden seks işçilerine birçok sektörde istihdamın geleceğinin değişmek zorunda kalacağı ve dünya nüfusunun yarısından fazlasının gelecek 30 yıl içinde işsiz kalacağı konusunda uyarıyor. Geçtiğimiz haftasonu Washington’da gerçekleşen ABD Bilimde İlerleme Derneği’nin toplantısında konuşan Rica Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Profesörü Moshe Vardi, akıllı makinelerin yakında ekonomideki tüm sektörlerde insan işçilerin yerini alabileceğini söyledi. Vardi “Makinelerin insanları neredeyse her görevde daha iyi bir performans göstererek gereksiz kılacağı bir döneme yaklaşıyoruz” diye konuştu ve toplumun buna hazırlanması gerektiğini belirtti. Peki eğer makineler insanların yapabildiği her işi yapmaya yetkin hale gelirse, insanlar ne yapacak? Bu soruya verilen tipik cevaplardan biri sosyal aktiviler ve hobilerle ilgilenmek olsa da, Vardi “Bence insanın mutluluğu için çalışmak temel şartlardan biri” diye konuştu.

Hükümetler riskleri daha derinlemesine incelemeli

Cornell Ünivesitesi bilgisayar bilimleri profesörü Bart Selman ise yapay zekanın akademik araştırma sahasından hızla gerçek dünyaya geçmeye başladığına vurgu yaparak bilgisayarların insan gibi görmeye ve duymaya başladığını, sistemlerin otonom bir şekilde başlayıp işleyebildiğini belirtti. Google, Facebook, IBM ve Microsoft gibi şirketlerin yapay zeka sistemlerine her yıl milyarlarca dolar harcadığını belirten Selman, bu alandaki yatırımların ciddi bir artış göstermekte olduğunu söyledi. Selman hükümetler,n - ve toplumun, yapay zeka ve robot bilimlerindeki bu hızlı ilerlemenin farkında olmadığına dikkat çekerek politika yapıcıları gittikçe zekileşen makinelere ilişkin riskleri değerlendirmeye çağırdı.

Sürücüsüz araçlar kazaları azaltacak ama işsizliği artıracak

Fizikçi Stephen Hawking, teknoloji milyarderleri Bill Gates ve Elon Musk da geçtiğimiz yıl benzer bir uyarı yapmıştı. Hawking yapay zekanın insan ırkının sonunu getirebileceğini belirtmiş, Musk ise yapay zekanın “varoluşumuza en büyük tehdit” demişti. Teknoloji girişimcisi ve Tesla Motors’un kurucusu Elon Musk da yapay zeka araştırması sürdürüyor, hedef ise sürücüsüz araçların geliştirmesi. Musk’un Cornell Üniversitesi’nde “Yapay Zeka’nın insanlara fayda sağlamaya devam etmesi” amaçlı bir araştırmayı finanse edeceğini belirten Cornell Üniversitesi profesörü Selman, “Birçok kaza engellenecek ve çok sayıda hayat kurtarılmış olacak. Fakat sadece ABD’de bile istihdamın yüzde 10’u araç kullanımını ve bu işlerin büyük bir kısmı yok olacak” dedi. Gelecekhane’nin raporunda da sürücüsüz araçların bir norm haline geleceği, havada, karada, suda ticari ve geleneksel araçların tümünün internete bağlanacağı ve insansız hale geleceği öngörüsünde bulunuluyor.

ARACI/KOMİSYONCU ŞİRKETLER TAMAMEN YOK OLACAK

Dijital devrimdeki ivmeyle eş zamanlı olarak yükselen paylaşma ekonomisi şimdiden birçok sektörde kökten değişimlere yol açıyor. Araç paylaşım uygulaması Uber taksicilik sektörünü vururken, Airbnb gibi ev paylaşım hizmetleri dünyanın birçok yerinde turizm sektöründe kökten bir değişime yol açtı. Gelecekhane tarafından hazırlanan ‘Dijital Gelecek Çok Hızlı Gelecek’ adlı rapora göre Türkiye’de de benzer fenomenler bulunuyor. Sahibinden.com emlakçıları gereksiz hale getirirken, Yemeksepeti.com gibi uygulamalar tüketicileri doğrudan restoranlarla birleştirdi. Rapora göre yakın bir zamanda tazedirek.com uygulamasıyla tüketiciler taze sebze ve meyve üreticilerine perakendecilere ihtiyaç duymadan doğrudan ulaşıyor olacak. Raporda Gelecekhane şirketlere “Aracı olmayın, katma değersiz kalmayın, aradan çıkarılabilir olmaktan kurtulun” uyarısı yaparak, amaçlarının dijital olmak değil, müşteri için değer yaratmak olması gerektiği çağrısını yapıyor.

DEV BANKALAR DA YAPAY ZEKAYA YATIRIM YAPIYOR

Küresel finansal şirketler de geleceği öngörerek müşteri ve pazar verilerini analiz edebilecek yapay zekaya yatırımlarını artırıyor. Tomenos tarafından üst düzey bankacılarla yapılan bir anket sonucuna göre “Bilişim Teknolojilerinde Modernleşme” öncelikler sırasında başı çekiyor. Goldman Sachs ve JPMorgan gibi dev yatırım bankaları da yapay zekaya yatırım yapan finans kuruluşlarından. Goldman Sachs konuyla ilgili yaptığı bir açıklamada “Yapay zeka ve otomatik öğrenme çözümlerinin mevcut süreçlerimizi iyileştirmesi ve yaptığımız işte daha akıllı hale gelmemize yardım etmesi için aktif bir şekilde yatırımlar gerçekleştiriyoruz” ifadeleri yer aldı. JPMorgan CEO’su Daniel Pinto ise bir müşteri notunda bankanın büyük veri uygulamaları ve robot bilimlerine yatırım yaptığını açıklamıştı.

Kimler yapay zeka yatırımı yaptı?

Apple 
Google 
Facebook 
Microsoft 
IBM 
Skype 
Shell 
Amazon 
Elon Musk 
LinkedIn 
PayPal