Gıda fiyatlarındaki artış ticari dengeleri değiştirdi

Tüm dünyada etkisi hissedilen gıda fiyatlarındaki artış, yedi yıldır devam eden Doha ticaret görüşmelerinin yapamadığını yaptı; ithalat bariyerlerinin kalkmasını sağladı. Diğer yandan, stoklarını artırmak isteyen bazı ülkeler ihracatlarına kısıtlama getirdi. Uluslaraları Para Fonu (IMF), gıda fiyatlarındaki artışın ihracat ve ithalat rejimlerini değiştirmesinin, dünyadaki ticari dengeleri değiştireceği tahmininde bulundu. Dünya Ticaret Örgütü'nün 2001 yılında başlattığı ve ticaretin serbestleştirilmesini örgören Doha görüşmeleri, gelişmekte olan ülkelerin ithalat tarifelerini düşürmeyi, Batılı ülkelerin de çiftçilerine sağladığı desteği azaltmayı reddetmesiyle tıkanmıştı. Ancak son 3 yılda gıda fiyatlarının yüzde 83 artmasının etkisiyle Brezilya'dan Burkina Faso'ya kadar birçok ülke ithalat tarfilerini kaldırmaya başladı. Örneğin Hindistan buğday ununa uygulanan yüzde 36'lık tarfiye son verirken, Endonezya buğday ve soya fasulyesi tarifelerini kaldırdı. Peru buğday ve mısıra tarife uygulamasına son verdi. Dünya Bankası'na göre 58 ülke, ülke gümrük vergilerini ve katma değer vergilerini azalttı ya da stoklarını korumak için ihracat kısıntısı yoluna gitti. ABD ve Avrupa'da da çiftçiye sağlanan sübvansiyonlar düşmeye başladı. ABD merkezli Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü'ne göre, Amerikan yönetiminin çiftçiye sağladığı desteğin bu yıl, 2005'teki 13 milyar dolardan 8 milyar dolara inmesi bekleniyor. Avrupa Birliği'nin çiftçiye sağladığı sübvansiyonlar ise 2004-2006 arasında 10 milyar Euro azaldı. Doha'da anlaşma şansı yükseldi Doha görüşmeleri önümüzdeki iki ay içinde Cenevre'de devam edecek. Analistler, gıda fiyatlarındaki artışın, küresel bir uzlaşmaya daha çabuk varılması için zemin hazırladığını söylüyor. Dünya Bankası'na göre, görüşmelerde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında bir anlaşmaya varılmasının, küresel ekonomiye 100 milyar dolarlık katkı yapacak. Büyüme rakamları etkileniyor Uluslaraları Para Fonu (IMF), gıda fiyatlarındaki artışın birçok ülkenin ekonomik büyüme rakamlarına yansıyacağı tahmininde bulundu. IMF'ye göre, gayrisafi yurtiçi hasılası (GSYİH) olumsuz etkilenen ve ticari dengeleri kötüleşen ülkeler, dış borçlarını ödemekte zorlanacak. ABD'den 200 milyon dolarlık yardım ABD Başkanı George Bush'un, başta Afrika'da olmak üzere birçok ülkeyi ciddi biçimde etkileyen gıda kriziyle baş edebilmek amacıyla 200 milyon dolarlık acil yardım yapılması talimatı verdiği bildirildi. Beyaz Saray sözcüsü Dana Perino, söz konusu ek yardımın, artan gıda fiyatlarının etkisiyle mücadeleye olanak sağlayacağını ve Afrika ve diğer yerlerdeki beklenmedik gıda ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılabileceğini belirtti. Amerikan yönetiminin söz konusu ek yardımla, Dünya Bankası'nın hükümetlerin acil müdahalede bulunması çağrısında bir yanıt niteliğinde olduğu da ifade ediliyor.