Gümrük müfettişi, 'denetçi' olacak teftişler yerini denetime bırakıyor

ANKARA - Hükümet, gümrük müfettişlerini denetçi yapmak için kolları sıvadı. Uzun süredir üzerinde çalışılan Gümrük Kanunu'nda yapılan yeni düzenleme ile gümrük müfettişleri "denetçi" haline getiriliyor. Gümrüklerde ortaya çıkabilecek özel ve zorunlu durumları inceleme ve sonuçlandırma yetkisi ise gümrüklerden alınarak sorumlu bakana verilecek. Tasarı ile Gümrük Müsteşarlığı'na büyük ölçekli kaçakçılığa konu olabilecek eşya için kapsamlı teminat uygulamasını geçici olarak kaldırma yetkisi getirilmesi de hedefleniyor. Gümrük mevzuatının AB ile uyumlu hale getirilmesini amaçlayan ve hazırlık çalışmaları uzun süredir devam eden yasa tasarısı Meclis Başkanlığı'na sunuldu. Teminata iki ayrı tanım Söz konusu tasarı ile gümrük vergilerinin ödenmesi için alınan teminat sistemi, tek bir transit işlemi için 'bireysel teminat', müsteşarlık tarafından izin verilmesi halinde durumlarında ise birden fazla transit işleme uygun 'kapsamlı teminat' olmak üzere iki teminat uygulamasını ve büyük ölçekli kaçakçılığa konu olabilecek eşya için kapsamlı teminat uygulamasını, geçici olarak kaldırmaya da yetkili kılınıyor. Tasarıda dikkat çeken bir başka nokta ise 'kaçakçılık ve usulsüzlük' haberleri ile gündeme gelen gümrüklerde teftiş sisteminin yerine denetim sistemi getirilmesi oldu. Yasa tasarısının hazırlandığı dönemde 'gümrük müfettişi sisteminin kaldırılacağına dair haberlerin çıkmasının ardından tartışmalar gündeme gelmiş ve müfettişlik sisteminin kaldırılmasının Teftiş Kurulu'nun kapatılması anlamına geldiği yorumlarına neden olmuştu. Muafiyetin sınırı genişledi Yasa tasarısı ile getirilen bir diğer yeni düzenleme ise AR-GE'ye gümrük vergilerinden muafiyet tanınması oldu. Gümrük vergisi muafiyet sınırının genişletildiği tasarıda, "AB mevzuatının muafiyet hükümlerine paralel olarak, yerleşim yeri Türkiye dışında olan gerçek kişilerin Türkiye'de satın aldıkları veya kiraladıkları konutlarda kullanılmak üzere getirdikleri ev eşyasına gümrük vergilerinden muafiyet tanınmıştır" denildi. Ayrıca bir eşyanın gümrük vergisi muafiyeti ve istisnasından yararlanması için 100 Euro'luk değer sınırı 150 Euro'ya çıkarılırken, yolcular tarafından ithal edilen bir hediyenin vergi muafiyetinden yararlanmasının üst sınırı 300 Euro'dan 430 Euro'ya yükseltildi. Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, kuvvet komutanlıkları, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı (MİT), Gümrük Müsteşarlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün asli görevleri ile ilgili olarak ithal edilecek bazı eşya için muafiyet uygulanacak. Bu arada, kanun tasarısı bu hali ile yasalaşması durumunda fazla çalışmaya karşılık dış ticaret erbabından alınan yüzde 50'lik Hazine payı kaldırılacak. Tasarı ile hem Avrupa Birliği müktebasatına uyum sağlanması hem de ulusal menfaatlerimiz gözetilmek suretiyle dış ticaret erbabının iş ve işlemlerini kolaylaştırmaya yönelik uygulamaların yasal zemini oluşturulması da hedefleniyor. Yasa tasarısındaki düzenlemeler - Serbest bölgelerde, eşyanın niteliği veya gümrük gözetiminin gereklilikleri dikkate alınarak faaliyetlere kısıtlama veya yasaklama getirilebilecek. - Gerekli güvenceyi vermeyen kişilerin serbest bölgede faaliyette bulunması yasaklanacak. - Elektronik ortamda verilen beyannamelere belge eklenmesi zorunluluğu kalkacak. - Tarım ürünlerinin serbest bölgelerde kalabilecekleri süreler sınırlandırılabilecek. - Türkiye Gümrük Bölgesi'nin kara, su veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç, Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getirilen eşya için, özet beyan verilmesi zorunlu olacak. - Fikri ve sınai hakları ihlal eden eşyanın gümrük işlemleri ihtiyati tedbir kararı ile durdurulabilecek. - Muayene ve tahlilden önce cezayı gerektiren durumun meydana çıkarılmasına hizmet verenlere, idari para cezasının yüzde 15'i oranında, "muhbir ikramiyesi" ödenecek. - Çıkarılan ikincil düzenlemelerle getirilen hükümlere aykırı hareket edenlere verilen 198 YTL'lik usulsüzlük cezası, 60 YTL'ye düşürülecek.