Havacılık şirketleri, petrolle irtifa kaybediyor

İSTANBUL - Dünya piyasalarını sarsan petrol fiyatlarının, birçok sektör üzerindeki olumsuz etkisi netleşmeye başlarken, yüksek fiyatların en çok vurduğu işkollarından biri havacılık oluyor. Petrol fiyatlarındaki rekor yükselişlerle artan maliyetleri nedeniyle tasarruf programına yönelen havayolu şirketleri işten çıkarmaların yanı sıra siparişlerini de askıya almaya başladı. Yeni uçak siparişlerinin durmasının, Avrupa'nın uçak üreticisi Airbus ve Amerikan Boeing'e milyarlarlarca dolara patlayabileceği belirtiliyor. Petrol fiyatlarındaki artışın Boeing ve Airbus'ın yolcu uçağı siparişlerinin erteleme ya da iptal tehlikesiyle karşı karşıya olduğu bildiriliyor. The Wall Street Journal'ın haberine göre, petrol fiyatlarındaki artışla maliyetleri artan havayolu şirketlerinin uçak alımını askıya alması nedeniyle iki şirket, liste fiyatlarıyla toplam 500 milyar dolara ulaşan siparişlerinin üçte birini yitirebilir. Motor ve parça tedarikçilerini de vuracak Boeing ve Airbus'ın siparişlerinin düşmesinin motor ve yedek parça tedarikçilerini de vuracağı belirtiliyor. Rakip uçak üreticileri Airbus ve Boeing daha çok ABD dışından gelen taleplerle son üç yılda toplam 7 bin sipariş almışlardı. İki şirket de aldıkları siparişle önümüzdeki 3 yıl dolu olduklarından yeni talepleri karşılamak için üretim kapasitelerini artırmayı planlıyorlardı. Ama petrol fiyatlarının tarihi rekorlar kırması havayolu sektörünün ekonomik işleyişini giderek bozuyor. Aralarında Jetblue Airways, Delta Airlines'ın bulunduğu şirketler sipariş teslim tarihini ertelemeye, diğer birçok havayolu şirketiyse siparişlerini iptal etmeye çalışıyor. Airbus ve Boeing yetkilileri, siparişlerin dünya çapında farklı havayolları şirketlerinden geldiği için bölgesel ekonomik sıkıntılardan korunduklarını belirtiyorlar. Bununla birlikte yetkililer, birçok şirketle hemen her gün sipariş iptal ya da erteleme konusunda görüştüklerini söylüyorlar. AIG bünyesindeki uçak "leasing" devi Lease Finance'ın yönetim kurulu başkanı Steven Udvar-Hazy üretici şirketlerin siparişlerini yüzde 25-30'unun iptal edilebileceğini kaydetti. Birçok analist petrolün varilinin 135 dolara çıkmasıyla çoğu havayolu şirketinin iş modelinin sürdürelemeyeceğine dikkat çekiyor. Airbus COO'su John Leahy, iş amaçlı uçuşlar sürdükçe siparişlerin büyük bölümünün iptal edilmesinin beklenmediğini ama bunun da yine petrol fiyatlarındaki yükselişe bağlı olduğunu belirtti. Leahy, "Bence dünya çapında bir resesyona yol açması için ham petrolün varil fiyatının 150 doları biraz geçmesi gerek. İşte o zaman iş amaçlı uçuşların da azalmaya başlayacağını göreceğiz" dedi. Leahy, eğer bu gerçekleşirse havayolları şirketlerinin de planlarını gözden geçireceklerine dikkat çekiyor.