İhracatı KOBİ'ler sırtladı

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) geçen yıl ihracatın yüzde 56,4'ünü, ithalatın ise yüzde 37,8'ini gerçekleştirdi. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2015" haber bültenini açıkladı.  

Buna göre, sanayi ve hizmet sektörlerinde 2013'te 2 milyon 695 bin 131 girişim faaliyet gösterdi. KOBİ'ler toplam girişim sayısının yüzde 99,8'ini, istihdamın yüzde 74,2'sini, maaş ve ücretlerin yüzde 54,7'sini, cironun yüzde 63,8'ini, faktör maliyetiyle katma değerin (FMKD) yüzde 52,8'ini ve maddi mallara ilişkin brüt yatırımın yüzde 53,3'ünü oluşturdu. 

KOBİ'ler ticarette faaliyet gösterdi

KOBİ'ler en fazla ticaret sektöründe faaliyet gösterdi. Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına göre, KOBİ'lerin yüzde 39,9'u toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı, yüzde 15,7'si ulaştırma ve depolama, yüzde 12,6'sı imalat sanayi sektöründe faaliyet gösterdi.  

KOBİ'ler ticaret sektöründe istihdamda en büyük paya sahip oldu. Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı faaliyetindeki KOBİ'lerde, istihdam payı yüzde 28,3, maaş ve ücret payı yüzde 23,9, ciro payı yüzde 50,9, faktör maliyetiyle katma değer payı yüzde 27, maddi mallara ilişkin brüt yatırım payı ise yüzde 19 olarak gerçekleşti. 

Düşük teknoloji ile çalışıldı

Küçük ve orta büyüklükteki imalat sanayi girişimlerinin yüzde 60,8'i düşük teknoloji ile çalışırken, bu girişimler istihdamın yüzde 55,1'ini, faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 43,6'sını oluşturdu.  

KOBİ'ler büyüklük grupları ayrıntısında incelendiğinde, 1-19 kişi çalışan girişimlerin yüzde 61,4'ü düşük teknoloji, yüzde 30,2'si orta-düşük teknoloji, yüzde 8,2'si orta-yüksek teknolojiyle çalıştı. 20-49 kişi çalışan girişimlerde bu paylar sırasıyla yüzde 54,3, yüzde 27,7, yüzde 17,1 iken, 50-249 kişi çalışan girişimlerde yüzde 50,4, yüzde 30,5, yüzde 17,6 oldu. Üç büyüklük grubunda da istihdamın yarısından fazlasının düşük teknolojiyle çalışan girişimlerde bulunduğu görüldü. 

İhracata KOBİ damgası

KOBİ'ler geçen yıl ihracatın yüzde 56,4'ünü gerçekleştirdi. İhracatta, 1-9 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,3 iken, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 20,7, 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,4, 250'den fazla kişi çalışan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 43,5 oldu. 

Girişimin ana faaliyetine göre KOBİ'lerin ihracatının yüzde 35'i sanayi, yüzde 60,7'si ticaret sektöründe faaliyet gösteren KOBİ'ler tarafından yapıldı. 

KOBİ'lerin geçen yılın ithalattaki payı ise yüzde 37,8 oldu. İthalatta 1-9 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 6,2, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 13,2, 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,4, 250'den fazla kişi çalışan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 62,2 olarak gerçekleşti. Girişimin ana faaliyetine göre KOBİ'lerin ithalatının yüzde 33,3'ü sanayi, yüzde 59,5'i ticaret sektöründe faaliyet gösterenler tarafından gerçekleştirildi.  

Ülke gruplarına göre 2014'te dış ticaret incelendiğinde, KOBİ'ler tarafından yapılan ihracatın yüzde 48,1'i Avrupa, yüzde 35,5'i Asya ülkelerine gerçekleştirildi. KOBİ'ler ithalatının yüzde 50,5'ini Avrupa, yüzde 39,8'ini Asya ülkelerinden yaptı. 

Geçen yıl KOBİ'lerin ihracatının yüzde 91,6'sını imalat sanayi ürünleri oluşturdu. KOBİ'lerin ihracatı içinde giyim eşyası sektörünün payı yüzde 15, tekstil ürünlerinin payı yüzde 10,4 ve ana metallerin payı yüzde 9 oldu. KOBİ'lerin ithalatında ise öne çıkan sektörler kimyasallar ve kimyasal ürünler yüzde 16,2, başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar yüzde 12,3 ve ana metaller yüzde 11,9 oldu. 

KOBİ'ler 2014'te Ar-Ge harcamalarının yüzde 17,4'ünü gerçekleştirdi. Türkiye'de gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcaması geçen yıl 17 milyar 598 milyon lira olarak hesaplandı. Bu harcamanın yüzde 17,4'ü (3 milyar 61 milyon lira) KOBİ'ler tarafından yapıldı. Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden toplam 115 bin 444 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin yüzde 26,5'i KOBİ'lerde istihdam edildi.  

KOBİ'ler internete bağlı

Girişimlerde bilişim teknolojileri kullanım araştırmasına göre, 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin yüzde 92,5'i internet erişimine sahipken, bu oran KOBİ'lerde yüzde 92,2 oldu. 

Araştırma kapsamındaki girişimlerin bilgisayar kullanım oranı yüzde 95,2, web sayfası sahiplik oranı yüzde 65,5, internete geniş bant bağlantı ile erişim oranı yüzde 92,4 iken en yaygın kullanılan internet bağlantı türü yüzde 88,1 ile DSL bağlantı oldu. KOBİ'lerde ise bilgisayar kullanım oranı yüzde 95, web sayfası sahiplik oranı yüzde 64,6, internete geniş bant bağlantı ile erişim oranı yüzde 92,2, en yaygın kullanılan internet bağlantı türü yüzde 88 ile DSL bağlantı oldu. 

Girişimlerin kamu kurum ve kuruluşları ile iletişimde interneti kullanma oranı geçen yıl yüzde 81,4 oldu. KOBİ'lerde bu oran yüzde 81 olarak gerçekleşti. Girişimlerin yüzde 12,4'ü geçen yıl web sayfası veya Elektronik Veri Alışverişi (EDI) yoluyla mal/hizmet siparişi alırken, KOBİ'lerde bu oran yüzde 10,4 oldu. 

Yenilik araştırması sonuçlarına göre, 2012-2014 yıllarını kapsayan üç yıllık dönemde 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin yüzde 51,3'ü yenilik faaliyetinde bulundu. Çalışan sayısı 10-249 olan KOBİ'lerde ise bu oran yüzde 50,8 oldu. Çalışan sayısı büyüklük gruplarına göre 10-49 çalışanı olan KOBİ'lerin yüzde 49,3'ü, 50-249 çalışanı olan KOBİ'lerin ise yüzde 57,5'i yenilik faaliyetinde bulundu. Sanayi sektöründe yenilikçi KOBİ'lerin oranı yüzde 53,5 iken, bu oran hizmet sektöründeki KOBİ'lerde yüzde 47,5 oldu. 

KOBİ'lerin yüzde 37,4'ü 2012-2014 yıllarını kapsayan dönemde ürün ve/veya süreç yeniliği faaliyetinde (devam eden ve sonuçsuz kalan yenilik faaliyetleri de dahil) bulundu. Aynı dönem içerisinde yenilik faaliyeti devam eden KOBİ'lerin oranı yüzde 20, yenilik faaliyeti sonuçsuz kalan KOBİ'lerin oranı ise yüzde 5,5 olarak gerçekleşti. 

KOBİ'lerin yüzde 40,5'i söz konusu dönemde organizasyon veya pazarlama yeniliği faaliyetinde bulundu. Bu kapsamda KOBİ'lerin yüzde 27,9'u organizasyon yeniliği, yüzde 33,4'ü ise pazarlama yeniliği gerçekleştirdi.