İlk yarıda frene basan Kayserili sanayici, 2'nci yarıdan umutlu

Ramazan SÖNMEZ

KAYSERİ - Türkiye'nin içinde bulunduğu politik ve ekonomik durum ile komşu ülkelerde yaşanan gelişmeler nedeniyle 2012 yılının ilk 6 ayında hareketsiz kalan Kayserili sanayiciler, 2'nci yarı yılda az da olsa hareketlenme eğiliminde.

Kayseri Sanayi Odası'nın (KAYSO) 6 ayda bir hazırladığı 'Ekonomik Durum Tespit Analizi' çalışmasının sonuçları açıklandı. KAYSO Ekonomi Danışmanı Prof. Dr. Nisfet Uzay'ın kamuoyu ile paylaştığı çalışmanın sonuçlarına göre son 6 ayı kötü ve çok kötü olarak değerlendiren firmaların yüzdesi artarken, iyi ve çok iyi olarak değerlendiren firma sayısı nispeten geriledi.

Son 6 ayı orta olarak değerlendiren işletme yüzdesi ise önemli ölçüde arttı. İşletmelerin yarıya yakın bölümünün yılın ikinci yarısına ilişkin beklentilerinin iyi yönde olduğuna ilişkin görüş bildirdiği çalışmada sanayicilerin 2012 yılının ikinci 6 ayındaki beklentilerinin, birinci döneme göre daha iyimser olduğu tespit edildi. 2012 yılı ilk 6 ayında ise işletmelerin üretim, iç satışlar, ihracat,
istihdam, kapasite kullanım oranları, karlılık ve yatırım konusunda gerileme yaşandığı görüldü.

Üretim, ihracat son 6 ayda artar

Çalışmada işletmelerin ikinci 6 ayda  üretime yönelik beklentileri sorulduğunda sanayicilerin yüzde 39'u artar, yüzde 37'si aynı kalır, yüzde 10'ü ise azalır cevabını verdi. İlk 6 ayda üretime yönelik sorulara ise sanayilerin yüzde 39'u arttığını, yüzde 36'sı geçen yılla göre aynı kaldığını, yüzde 22'u ise azaldığını ifade etti. Son altı ayda ihracattaki değişmenin aynı kaldığı yönünde görüş bildirenlerin oranı yüzde 26.5 iken, yılın ikinci yarısında bu yönde görüş bildirenlerin oranı yüzde 31.3'e çıktı.

Araştırmaya katılanların yüzde 33.3'ü ise ihracatın yılın ikinci yarısında artacağından umutlu olduğunu belirtti. Yüzde 5.4'lük bir kesim ise aynı dönem için ihracatın azalacağını düşünüyor. Son 6 ayda istihdamda meydana gelen değişmelere ilişkin soruya ise Kayserili sanayicilerin yüzde 53'ü aynı, yüzde 28,6'sı arttı, yüzde 12,2'si ise azaldı yanıtını verdi. Bu yılın tamamı için değerlendirme yapan sanayicilerin yüzde 29.3'ü istihdamın artacağını, yüzde 16.9'u ynı kalacağını, yüzde 9.5'i ise azalacağı ifade etti.

Sanayiciler yeni yatırıma uzak

İşletmelerin 2012 yılının ilk 6 ayında yatırım durumlarına ilişkin verdiği yanıta göre işletmelerden yüzde 35.4'ü yatırım yapmadı, yüzde 32'si modernizasyon yatırımı yaptı, yüzde 22.4'ü yeni yatırım yaptı.

Bu işletmelerden yüzde 2'si yurtdışında yatırım yaptığını, yüzde 1.4'ü ise şirket satın aldığını kaydetti. Yılın ikinci 6 ayına ilişkin olarak ise işletmelerin yüzde 47.6'sı yatırım yapmayacağını, yüzde 36.7'si yurt içinde yatırım düşündüğünü, yüzde 5.4'ü ise yurtdışı yatırımlarına devam edeceğini söyledi.

Yatırımlarında meydana gelebilecek değişikliklerin ne yönde olacağına ilişkin sorulan bir soruya ise sanayicilerin yüzde 42.2'si aynı kalır, yüzde 24.5'i artar, yüzde 23.1'i ise azalır yanıtını verdi.

Finansman bulmada sıkıntı yok

Ankete katılan işletmelere finansman sıkıntısı yaşayıp yaşamadıkları da soruldu. Bu soruya işletmelerin yüzde 55.1 hayır, yüzde 44.9'u evet yanıtı verdi. Finansman sorunu yaşayan firmalar ise bunun başlıca nedenlerini işletme sermayesi ihtiyacının hızla artışı, kredi maliyetlerinin yüksekliği, özkaynak yaratamamak, sektördeki teşviklerin azalışı ve kredi bulamamak olarak sıraladı. Finansman sıkıntısı yaşamadığını belirten işletmelerden yüzde 68'i finansman ihtiyaçlarını kendi özkaynaklarından, yüzde 53.1'i ticari bankalardan, yüzde 13.6'sı Eximbank'tan, yüzde 6.1'i yatırım ve kalkınma bankalarından, yüzde 4.1'i ise leasing şirketlerinden karşıladıklarını bildirdi.

Kapasitede artış beklenmiyor

Kapasitede artış beklenmiyor

Son ayda karlılıkla ilgili değişim sorusuna sanayicilerin yüzde 45,6'sı azaldığını, yüzde 39,5'i aynı kaldığını, yüzde 10,9'u arttığını söylerken bu yılın geneli için karlılıkta beklentiler ise şöyle oldu; yüzde 49,7 aynı kalır, yüzde 17 azalır, yüzde 19 artar. Kapasite kullanım oranlarıyla ilgili son 6 ayda sanayicilerin yüzde 37,4'ü aynı kaldığını, yüzde 32'si arttığını, yüzde 26,5'i azaldığını ifade ederken 2012 yılı geneli için ise yüzde 44,2 si aynı kalır, yüzde 15'i artar, yüzde 10,9'u azalır şeklinde oldu.
'Birim maliyete ilişkin değişimi' de değerlendiren Kayserili sanayiciler son 6 ayda yüzde 57,1 arttı, yüzde 27,9 aynı kaldığı şeklinde cevaplarken, birim maliyetlere ilişkin beklentileri yüzde 38,1 artar, yüzde 36,1 aynı kalır oldu.

Teşvik kısmen yeterli bulunuyor

Prof. Dr. Uzay, anket kapsamındaki işletmelerin yaklaşık yüzde 18'inin yeni teşvik sisteminin yatırımlarına yön vermek açısından yeterli bulmadığını, yaklaşık yüzde 40'ının ise kısmen yeterli bulduklarını ifade etti. Yayılma endeksleri hakkında da bilgiler veren Prof. Dr. Uzay, "Yayılma endeksleri incelediğinde 2009 yılı ilk 6 ayından 2010 yılı ikinci altı ayına kadar yayılma endekslerinin sürekli arttığı gözleniyor. 2011 ve 2012 yılları için yayılma endekslerinde nispi bir gerilemenin olduğu gözleniyor. Ancak 2012 yılı ikinci 6 ayı için iyimserlik hakimdir" şeklinde konuştu.

Cari açıkta artış beklentisi yok

Türkiye ekonomisinde büyüme ile ilgili soruya Kayserili sanayicilerin yüzde 40,1'i aynı kalacağı yönünde açıklama yaptı. Sanayicilerin 49'u cari açığın, yüzde 52,4 enflasyonun, yüzde 40,1 iç borçların, yüzde 37,4'ü dış borçların, yüzde 52,4'ü döviz kurunun, yüzde 36,1'i isi kayıt dışı ekonominin aynı kalacağını ifade etti. Yine sanayicilerin yüzde 55,1'i faiz oranlarının, yüzde 48,3'ü talep yetersizliğinin yüzde 47,6'sı siyasi istikrarsızlığın aynı kalacağını düşünüyor.