İnşaat malzemesi sanayi üretimi mayısta yüzde 2,5 büyüdü

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından her ay hazırlanan Aylık Sektör Raporu'nun temmuz sonuçları açıklandı.

Türkiye’nin inşaat malzemesi ihracatında çok sayıda pazarın yer aldığı belirtilen rapora göre, Avrupa ülkelerinin en önemli pazarlar içinde olduğu ifade edildi.

Raporda, Avrupa pazarındaki inşaat sektörü gelişmelerinin, Türkiye’nin inşaat malzemesi ihracatında belirleyici olacağının altı çizilirken, Avrupa’da inşaat sektörünün 2023 yılında yavaşlamaya başladığına, 2024 yılında ise daralma sürecine girdiğine vurgu yapıldı.

Uygulanan sıkı para politikası ile Rusya-Ukrayna Savaşı'nın yarattığı baskılar inşaat sektöründe daralmaya neden oldu. AB’nin 2022 başından itibaren yeşil dönüşüm için ülkelere aktardığı kaynaklar, inşaat sektörlerinde destekleyici bir unsur olarak öne çıktı. Ancak özellikle 2024 yılında konut ve konut dışı bina inşaatı sayılarındaki daralmanın inşaat harcamalarının azalmasına neden olduğunun da altı çizildi.

Avrupa’nın en büyük inşaat pazarı olan ve genel ekonomide de bir küçülme yaşayan Almanya’da, inşaat harcamaları 2023 yılından sonra, 2024 yılında da daralmaya devam etti.

İspanya ve İtalya’nın inşaat harcamaları, 2023 yılını büyüme ile kapatırken her iki ülkede de inşaat harcamaları 2024 yılında küçülme gösterdi. Bu ülkelerin yanı sıra Fransa inşaat sektörü de 2024 yılında daralmaya başlarken, Hollanda inşaat harcamaları da 2023 yılı son çeyreğinden itibaren daralma yaşadı.

Polonya inşaat harcamaları, 2023 yılında önemli bir büyüme gösterirken 2024 yılında sert bir daralma yaşandı. Çek Cumhuriyeti’nde inşaat harcamaları son bir yıldır azalırken, Danimarka’da ise yavaşladı.

İsveç ve Finlandiya’da inşaat harcamaları azalırken, Belçika ve Romanya’da ise dalgalanma gösterdi. Ayrıca raporda, Avrupa’da inşaat harcamalarının zayıf kalmaya devam edeceği belirtildi.

2024 yılında yurt dışında 82 proje alındı

Rapora göre, 2020 yılından itibaren yurt dışı müteahhitlik işlerinde dalgalanmalar yaşandı. 2020 yılında salgın nedeniyle işlerde önemli bir gerileme olurken, 2021 yılında toparlanma yaşandı.

2022 yılı başında Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkileri ile işler yeniden yavaşlama gösterdi. 2023 yılı ilk yarısında jeopolitik gerginliklere rağmen 8,12 milyar dolar tutarında 112 proje üstlenildi. 2024 yılının ilk yarısında ise yurt dışında 7,57 milyar dolar tutarında 82 proje alındı.

Yerel seçimler sonrası nisan-haziran döneminde 9,5 puan ile önemli bir artış gösteren mevcut inşaat işleri seviyesi temmuz ayında 2,1 puan azaldı. Mevcut işler seviyesinde bundan sonraki gelişmeleri, mevsimselliğin yanı sıra ekonomi politikası uygulamaları ile deprem bölgesi ve kentsel dönüşüm faaliyetleri belirleyecek.

Nisan ve mayıs aylarında çok sınırlı artış gösteren yeni inşaat siparişleri endeksi, haziran ayından sonra temmuz ayında da 0,8 puan geriledi. Böylece, üçüncü çeyreğin başında yeni alınan siparişler durağan seyretti.

Yerel seçimler sonrası, yeni inşaat siparişleri için öncelikle ekonomi politikası uygulamaları ile etkilerinin belirleyici olacağı belirtilirken mevsimsellik ile inşaat sektöründe yüksek sezona girilmiş olmakla birlikte, yeni alınan iş siparişleri beklentilerin altında kaldı. Yeni siparişlerde toparlanmanın zaman alacağı belirtildi.

Türkiye’nin yıllık 750 bin adet yeni konuta ihtiyacı var

Raporda, inşaat sektörü ve inşaat malzemesi sanayi için konut piyasasındaki en önemli göstergenin yeni konut satışları olduğuna vurgu yapıldı.

Türkiye’nin kentsel dönüşüm dahil yıllık 750 bin adet yeni konuta ihtiyaç duyduğu belirtilen raporda, yeni konut satışlarının salgın yaşanan 2020 yılından sonra azaldığı ve son iki yılda da durağanlaştığı aktarıldı.

2020 yılının ilk yarısında salgın döneminde verilen kredi destekleri ile yeni konut satışları sıçrama gösterirken, 2021 yılında yeni konut satışlarında normalleşme yaşandı.

2022 yılında faizlerdeki düşüşler ile yeni konut satışları yeniden hareketlenirken, 2023 ve 2024 yıllarının ilk yarısında ise yeni konut satışları zayıfladı ve durağanlaştı. 2024 yılı ilk yarısında, sıkı para politikası ve yüksek faizler satışlarda sınırlayıcı etki gösterdi.

Üretim 13 alt sektörde artarken, 9 alt sektörde azaldı

İnşaat malzemesi sanayi üretimi bu yılın mayıs ayında, 2023 yılı mayıs ayına göre yüzde 2,5 artış kaydetti. Nisan ayında üretim yüzde 0,4 azalma gösterdi ve çalışma gün sayısının normale dönmesiyle yeniden yükseliş görüldü.

2024 yılının mayıs ayında da alt sektörler itibariyle farklı üretim gelişmeleri yaşanmaya devam etti. Bu yılın ocak-mayıs döneminde 13 alt sektörde üretim geçen yılın aynı dönemine göre artarken, 9 alt sektörde ise azaldı.

İlk beş ayda hazır beton üretimi yüzde 22,0 ve inşaat camları üretimi yüzde 20,5 arttı. Çimento üretimi yüzde 18,3 ve demir çelik çubuk ve profil üretimi de yüzde 16,2 büyüme gösterdi. Demir çelikten inşaat ürünleri üretiminde de yüzde 17,7 artış yaşandı.

Öte yandan seramik ürünleri, 2024 yılındaki üretim düşüşünü sürdürdü. İlk beş ayda seramik kaplama malzemeleri üretimi yüzde 20,1 ve seramik sağlık gereçleri üretimi yüzde 22,8 azaldı.

Metal yapı ve yapı parçaları üretimi yüzde 23,7, demir çelik radyatör üretimi yüzde 13,4 ve birleştirilmiş parke ve yer döşemeleri üretimi de yüzde 16,7 düşüş kaydetti.