Irak'a taşıma azaldı sanayici zorda

MARDİN - Habur Sınır Kapısı'ndan Irak'a yapılan taşımaların azalması, Güneydoğulu üreticileri de olumsuz etkilemeye başladı. Irak'a inşaat ve gıda ürünleri taşıyan kamyoncuların, yükünü boşalttıktan sonra dönüş için direksiyonu kırdıkları Habur Sınır Kapısı'nda yoğun güvenlik kontrollerinden geçirilmesi, her gün Irak'a geçiş yapan araç sayısını 4 bin 500'den 800'e düşürdü. Habur'dan geçmek için 15-20 gün sınırda beklemeye başlayan kamyoncular, yurda dönüş yolunda uzun kuyruklar oluşturdu. Bu durum, ihraç taşımalarına da yansıdı. Geçimini Irak ticareti ile sağlayan birçok Güneydoğulu sanayicinin üretim kapasitesi azalırken, yüzde 70'i kepenk kapatma noktasına geldi. Irak'a ihracat gerçekleştiren Mardin-Nusaybin arasındaki üretim merkezleri arasında 3 yem tesisi, 1 tuğla fabrikası, 9 un, 6 bulgur fabrikası, 2 ham yağ tesisi, 1 çimento, 1 plastik enjeksiyon ve asbest fabrikası, 1 kireç fabrikası, 8 boya ve tiner fabrikası, bisküvi-gofret, makarna tesisi, 1 tekstil (400 istihdam sağlıyor), Çin ortaklıklı ve 150 kişiye istihdam sağlayan 1 kilit fabrikası bulunuyor. Ayrıca Mardin OSB'de 400 kişilik istihdam kapasiteli bir nişasta yatırımının finans eksikliği nedeni ile tamamlanamadığı belirtiliyor. Sanayicinin üretim için gerekli makineleri getiremediği de ifade edildi. 800 kamyon, 2 X-Ray'e daha kavuşacak Bölgedeki geçiş sorununu yakından inceleyip, temasta bulunmak isteyen Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) mayıs ayı yönetim kurulu toplantısını Mardin'de gerçekleştirdi. UND, bölgenin sorunlarını yerinde görmek için Habur Sınır Kapısı'nı ziyaret etti ve yetkililerden bilgi aldı. Edinilen bilgilerin arkasından bir de konferans düzenlendi. Konferansta konuşan Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Tamer Dinçşahin, Iraklı kamyonların sınır kapısında hiç beklemediğini ifade etti. Ayrıca kendi ülkelerinde daha ucuza akaryakıt aldıklarına işaret eden Dinçşahin, "Hem fiyat, hem zaman konusunda rekabette daha avantajlılar. Irak'ın güvenlik sorununu halledip, kısa yol seferleri dışında da Irak'ın her yerine ulaşmamız gerekiyor" dedi. Tıkanmanın nedeninin Habur'daki önlemler ve aramaların çok zaman alması olduğuna işaret eden Dinçşahin, "Karşı tarafta bizim tam tersimize biz misafirperverlik ve işlem rahatlığı gördük. Habur'da 2 adet X-Ray cihazı var şu anda. İki adet daha X-Ray cihazının faaliyete geçmesini bekliyoruz. Onlar faaliyet geçtiği zaman rahatlayacağız. Güneydoğu bizim için çok önemli artık burada bir şeyleri değiştireceğiz" dedi. Irak'la ticaret hedefi 10 milyar dolar Irak'a en çok taşıma yapan 5 şirketten biri olan Değer Taşımacılık'ın Genel Müdürü Abdullah Değer, Irak'a giden bir aracın, Habur'daki yoğun güvenlik kontrolleri nedeni ile 20 gün sonra dönebildiğini söyledi. Değer, "Bir kamyon 300 kilometre yolu, 20 günde yapıyor. Hiç kimsenin denetlemelere itirazı yok; ancak bu nedenle ticaretin kesilmesini istemiyoruz" dedi. Uzun süre sınırda bekleyen kamyoncunun zarar etmeye başladığını ifade eden Değer, "Bir kamyoncunun ayda kazanacağı para 200-300 YTL. Ancak sınırda beklemesi nedeni ile bir kamyoncuya seferde 50 dolar kalmıyor. Bu nedenle kamyoncu için taşımanın ekonomik olma şansı da yok oluyor" dedi. Değer, 2009'a kadar Irak ile 10 milyar dolarlık ticaret hedeflendiğini açıkladı. Bakanlıktan sonuç çıkmadı Mardin Ticaret Odası Başkanı Mehmet Ali Tutaş ise son iki-üç yıldır nakliyeciliğin içler acısı bir duruma geldiğini söyledi. Güneydoğu Bölgesi'nin kalkınması için nakliye sektörünün geliştirilmesi gerektiğine dikkat çeken Tutaş, "Irak'a ihracat olmazsa, Güneydoğu ekonomisi çöker. İhracat azaldığında sanayicilerimiz çok zor durumda kalıyorlar. Iraklı araçların bu bölgeden mal yükleyip, dönme süresinin uzaması bizim için en büyük sorun. Şu anda sanayicilerimizin yüzde 70'i kepenk kapatma noktasında. Iraklı nakliyeciler ile Türk nakliyecilerin rekabet şartları çok kötü. Iraklı kamyonlar, aynı gün içerisinde hiç durmadan mallarını yükleyip geri dönüyor. Bizim şoförümüz ise 15-20 gün beklemek zorunda kalıyor. Bu konuda defalarla Ulaştırma Bakanlığı'na durumumuzu anlatmamıza rağmen halen bir sonuç alamadık" diye konuştu. Kuzey Irak ile bakan düzeyinde ilişki yakında DEİK Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, 2005'de Kuzey Irak'ta 5 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşıldığını söyledi. Aksoy, "Şu anda 2005'deki 40 kilometrelik kamyon kuyrukları nostaljik anılar oldu. Çünkü Irak'la ticaretimizi geliştirmemiz lazım. 2003'ten beri hiç bakan düzeyinde olmayan Kuzey Irak-Türkiye ilişkilerinin yakın zamanda başlayacağını müjdeleyebilirim" dedi. Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Fuat Keyman ise Kuzey Irak'ın Türkiye için çok önemli bir yatırım alanı olduğunu vurguladı. Ancak Kürt sorununun çözülmesi ile bölgedeki ekonomik ilişkilerin ivme kazanmasının doğru orantılı olduğuna değinen Keyman, "Güvenlik sorununu çözemediğimiz sürece, ekonomik anlamda ileri atılım sağlamak zor" uyarısında bulundu.