İşsizlik oranı yüzde 16.1'e yükseldi

ANKARA - Türkiye'de, 2009 yılı Şubat ayında, işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,2 puan artarak yüzde 16,1'e yükseldi.  2008 yılı Şubat ayında işsizlik oranı yüzde 11,9 düzeyinde bulunuyordu.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) üçer aylık dönemler itibarıyla her ay açıkladığı Hanehalkı İşgücü Anketinin, "Ocak-Şubat-Mart 2009" dönemini kapsayan, "Şubat" sonuçlarına göre, bu dönemde iş gücüne katılım oranı ise yüzde 45,9 olarak hesaplandı.

İşsizlik oranı kentlerde yüzde 18,1, kırsal kesimde yüzde 11,9 olarak belirlendi.

2005 yılından itibaren Hanehalkı İşgücü Anketinin tahminleri, hareketli üçer aylık dönem ortalamaları esas alınmak kaydıyla aylık olarak yayınlanıyor.

Bu seride ilgili üç aylık dönemin ağırlıkları, dönem ortası aya ilişkin nüfus projeksiyonları esas alınarak hesaplanırken, ifade kolaylığı açısından tahminler de dönem ortası ay adıyla ifade ediliyor. Türkiye'deki işsiz sayısı, Şubat 2009 döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 125 bin kişi artarak, 3 milyon 802 bin kişi oldu. 

2008 yılının Şubat ayına göre işsizlik oranı ise 4,2 puanlık artışla yüzde 16,1 seviyesinde gerçekleşti. Ocak ayına göre işsizlik oranında 0,6 puan artış görüldü.

Bu dönemde istihdam edilenlerin sayısı ise bir önceki yıla kıyasla 85 bin kişi azalışla 19 milyon 779 bin kişiye indi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), üçer aylık dönemler itibarıyla her ay kamuoyuna duyurduğu Hanehalkı İşgücü Anketinin ''Ocak-Şubat-Mart'' dönemini kapsayan ''Şubat 2009'' sonuçlarını açıkladı.

İşgücü anketine göre, Şubat döneminde Türkiye'de kurumsal olmayan sivil nüfus, bir önceki yılın aynı dönemine göre 820 bin kişilik artışla 70 milyon 236 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus da 860 bin kişi artarak, 51 milyon 360 bin kişiye ulaştı. 

Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 206 bin kişi artarken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 291 bin kişi azaldı.

İstihdam edilenlerin yüzde 22,2'si tarım, yüzde 20,5'i sanayi, yüzde 4,9'u inşaat, yüzde 52,4'ü ise hizmetler sektöründe yer aldı.

Önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 1,1 puan, hizmetler sektörünün payı 0,8 puan artarken, sanayi sektörünün payı 1,7 puan, inşaat sektörünün payı da 0,3 puan azaldı.

İşsizlik kentlerde yüzde 18.1

Türkiye genelinde işsiz sayısı, Şubat döneminde, 2008'in aynı dönemine göre 1 milyon 125 bin kişi artarak 3 milyon 802 bin kişiye yükseldi.

İşsizlik oranı ise 4,2 puanlık artışla yüzde 16,1 seviyesinde gerçekleşti. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 4,7 puanlık artışla yüzde 18,1'ye, kırsal yerlerde ise 3,4 puanlık artışla yüzde 11,9 oldu.

İşsizlik oranı Şubat ayında bir önceki aya göre kentlerde 0,9 puan, kırsal bölgede 0,1 puan artış yaşandı. Ocak ayında kentlerde işsizlik oranı yüzde 17,2, kırsal bölgede yüzde 11,8 oldu.

Genç nüfusta işsizlik

Şubat 2009 döneminde genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 28,6 olarak hesaplandı. Bu oran 2008 yılının aynı döneminde yüzde 21,5, Ocak ayında yüzde 27,9 idi.

Türkiye'de tarım dışı işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 5,6, bir önceki aya göre 0,8 puanlık artışla yüzde 19,8 seviyesine çıktı. Bu dönemdeki işsizlerin 5,7 puanlık artışla yüzde 19'unu erkek nüfus, 5 puanlık artışla yüzde 22,5'ini kadın nüfus oluşturdu. Anket sonuçlarına göre işsizlerin profili şöyle:

''-İşsizlerin yüzde 74,5'i erkek nüfus.

- İşsizlerin yüzde 62'si lise altı eğitimli.

- Yüzde 20,3'ü bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor.

- İşsizler sıklıkla (yüzde 31,7) 'eş-dost' vasıtasıyla iş arıyor.

- Yüzde 91'i (3 milyon 459 bin kişi) daha önce bir işte çalışmış.- Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 41,5'i hizmetler, yüzde 27,4'ü sanayi, yüzde 20,1'i inşaat, yüzde 8,7'si ise tarım sektöründegörev almış, yüzde 2,3'ü ise 8 yıldan önce işinden ayrılmış.

-İşsizlerin yüzde 30,5'ini çalıştığı iş geçici olup işi sona erenler, yüzde 24,9'unu işten çıkarılanlar, yüzde 11,9'unu kendi isteğiyle işten ayrılanlar, yüzde 9,5'ini işyerini kapatan, iflas edenler, yüzde 7,1'ini ev işleriyle meşgul olanlar, yüzde 6,4'ünü öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar ve yüzde 9,7'sini diğer nedenler oluşturuyor.''

İstihdam yapısı

Söz konusu dönemde istihdam edilenlerin de yüzde 73,8'ini erkek nüfus meydana getirdi. İstihdam edilenlerin yüzde 58,1'ini lise altı eğitimliler oluşturdu. İstihdam yapısına ilişkin diğer bazı veriler şöyle:

''- Yüzde 60,2'si ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 28,2'si kendi hesabına ve işveren, yüzde 11,6'sı ücretsiz aile işçisi.

- Yüzde 57,9'u  1-9 kişi arası çalışanı olan iş yerlerinde çalışıyor.

- Yüzde 2,6'sının ek bir işi var.

- Yüzde 3,9'u mevcut işini değiştirmek için veya mevcut işine ek olarak bir iş arıyor.

- Ücretli olarak çalışanların yüzde 92,3'ü sürekli bir işte çalışıyor.''

Kayıt dışı istihdam

TÜİK'e göre, kayıt dışı istihdam edilenlerin oranı, Şubat 2009 döneminde, 2008 yılının aynı dönemine göre 0,5 puanlık azalışla yüzde 40,8 olarak gerçekleşti.

Bu dönemde, önceki yılın aynı dönemine göre tarım sektöründe kayıt dışılık yüzde 86,6'dan yüzde 83,7'ye, tarım dışı sektörlerde ise yüzde 29,2'den yüzde 28,6'ya geriledi.

İş gücüne katılım

Şubat 2009 döneminde, Türkiye genelinde iş gücüne katılım oranı, önceki yılın aynı dönemine göre 1,3 puanlık artışla yüzde 45,9 olarak gerçekleşti.

Erkeklerde iş gücüne katılma oranı önceki yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla yüzde 69,1, kadınlarda ise 1,5 puanlık artışla yüzde 23,5 oldu. Kentsel yerlerde iş gücüne katılma oranı 1,2 puanlık artışla yüzde 44,9, kırsal yerlerde yüzde 1,4 puanlık yükselişle yüzde 48,4 oldu.

Toplam iş gücünün yüzde 17,7'si 15-24 yaş grubundakiler oluşturdu. Lise altı eğitimlilerde iş gücüne katılma oranı yüzde 43,7, yüksek öğretim mezunlarının katılım oranı yüzde 77,1 olarak belirlendi.

Lise altı eğitimlilerde erkeklerin iş gücüne katılma oranı yüzde 67,7 iken, kadınların yüzde 19 oldu. Lise ve dengi okul mezunlarında da erkeklerde iş gücüne katılma oranı yüzde 72,9 iken kadınlarda yüzde 33,1 olarak hesaplandı.

Yüksek öğretim mezunlarında erkeklerde iş gücüne katılma oranı yüzde 82,5, kadınlarda yüzde 69,6 oldu.

Şubat 2009 döneminde iş gücü dışında olanların yüzde 21,8'i daha önce bir işte çalıştı. Daha önce bir işte çalışıp, söz konusu dönemde iş gücü dışında olanların (12 milyon 996 bin kişi) yüzde 9,7'si emeklilik, yüzde 12,4'ü mevsim gereği, yüzde 7'si sağlık nedeniyle, yüzde 4,1'i eşinin isteği ve evlilik, yüzde 5'i işten çıkarılma/iş yerinin kapanması, yüzde 3,2'si işinden memnun olmama ve yüzde 15,1'i diğer nedenlerle en son çalıştıkları işten ayrıldı.

İş gücü hareketleri

Şubat 2009 döneminde 1 milyon 183 bin kişi işe yeni başladı veya iş değiştirdi. Bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 6 oldu. İşe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 32,9'ü, 25-34 yaş grubunda yer aldı.

Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 22,6'sı sanayi, yüzde 42,9'u hizmetler, yüzde 22,6'sı inşaat sektöründe, yüzde 11,9'u ise tarım sektöründe işbaşı yaptı. Mevcut işsizlerin yüzde 12'si (467 bin kişi) bu dönemde işten ayrılanlar oluşturdu. 

Maliye Bakanlığından derlenen verilere göre 2009 yılının birinci döneminde (Ocak-Şubat-Mart) toplam kamu istihdamı 2 milyon 948 bin kişi olarak belirlendi.

Şubat 2009 haber bülteninde açıklanan sonuçlar, 2009 Ocak, Şubat ve Mart aylarını içeren üç aylık dönemi kapsamakta. Bu dönemde, kentsel yerlerden 27 bin 157 ve kırsal yerlerden 11 bin 817 olmak üzere, Türkiye genelinde toplam 38 bin 974 örnek hanehalkı seçildi.

Bu hanehalklarından 33 bin 835'i ile anket yapıldı, 5 bin 139 hanehalkına ise çeşitli nedenlerle cevaplamama formu dolduruldu. Şubat 2009 döneminde, cevaplamama oranı, kırsal yerlerde yüzde 13,9, kentsel yerlerde yüzde 11,1 olmak üzere Türkiye genelinde yüzde 12 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, örnek hanehalklarında yaşayan 15 ve daha yukarı yaştaki toplam 91 bin 831 fert ile görüşüldü. 

TÜİK verilerine göre, 2007 ve 2009 Şubat arasında gerçekleşen işsizlik oranları şöyle:

AYLAR            2007    2008     2009

--------       -------  ------  -------

Ocak             11,0    11,6    15,5

Şubat            11,4    11,9    16,1

Mart             10,4    10,7

Nisan             9,8     9,6

Mayıs             8,9     8,9

Haziran           8,8     9,0

Temmuz            8,8     9,4

Ağustos           9,2     9,8

Eylül             9,3    10,3

Ekim              9,7    10,9

Kasım            10,1    12,3

Aralık           10,6    13,6