İşte ihracatçının B planı

SEDAT ALP
DERYA EĞRİCAN GÜLEÇ
GÜLAY SOYDAN PEHLEVAN

2008’de patlayan kriz sonrasında Türkiye ağırlıklı ihracat yaptığı Avrupa ülkelerine alternatif olarak Ortadoğu pazarını hareketlendirmişti. Şimdi de başta Avrupa ülkeleri ve Amerika kıtası var. Son ayda Avrupa ülkelerine yapılan ihracat artışı da bu alternatifin elini güçlendiriyor. Bu yılın ilk 7 aylık döneminde Avrupa ülkelerine yapılan ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.6 arttı. Geçen sene ocak-temmuz ayları arasında Türkiye’nin Avrupa ülkelerine yaptığı ihracat 35 milyar 493 milyon 699 bin dolarken bu yılın ilk 7 ayında rakam 40 milyar 338 milyon 181 bin dolara çıktı. Türkiye’nin Güney Irak’a ihracatının önemli bir bölümü yine Kuzey’de gerçekleştiriliyordu. Türkiye’den giden TIR’lar Duhok’ta Güney’den gelen TIR’lara ihraç ürünlerini yüklüyor ve peşin olarak ödemelerini alıyorlardı. Şu anda Güney’deki güvenli kentlere de bu transfer yapılamıyor. İhracatçı aradığı alternatif pazarları ve yaşanan düşüşü gazeteniz DÜNYA’ya değerlendirdi. 

Pazar araştırıyoruz 

Bülent Aymen /Akdeniz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı: Özellikle mobilya sektöründe AKİB Bölgesi için Irak birinci pazar. Yine mobilyada Irak, Türkiye için 2’nci pazar konumunda. Özellikle Kuzey Irak’a ciddi satış yapıp, buradan Güney’e ürün gönderiyorduk. Güney’e artık mal gönderemiyoruz. Kuzey’in satışlarında da ciddi düşüş var. Yeni pazar arıyoruz ancak bu da bir anda olmuyor. Kaybettiğimiz Avrupa pazarlarını Afrika pazarlarıyla kompanse edilebildik ama 13 milyar dolarlık bir Irak pazarını 2-3 ayda telafi edecek yeni bir pazar bulmamız zor. Şu anda hem TİM hem de Ekonomi Bakanlığı B planıyla ilgili çalışmalar yapıyor. 2008 krizi sonrasında Avrupa’daki krizde bizi ayakta tutan en önemli unsur Ortadoğu pazarları ve Afrika’ydı. Ortadoğu’daki jeopolitik risklerden sonra bizi ayakta tutan ise yine Avrupa pazarları oldu. AB’ye yaptığımız ihracatta yüzde 14’lük artış söz konusu. Mobilya sektörünün B planı da tekrar Avrupa ülkeleri, Afrika ve Kuzey Amerika’da çok daha etkin pazarlama yapma yönünde. Bu ülkelerde Türk markasını yerleştirip satışı artırmak istiyoruz. 

İnegöl ihracatının yüzde15’i zorda 

Mustafa Akyol / İnegöl Mobilya Sanayicileri Derneği (İMOS) Başkanı: İnegöl’ün 320 milyon dolarlık mobilya ihracatı bulunuyor. Bu rakamın yüzde 15-20’si Kuzey Irak Bölgesi’ne ait. Ancak son 15-20 gündür sıkıntı var. Bölgede yaşanan olaylar nedeniyle mobilya ihracatımızın yüzde 15’i riske girdi. İnegöllü mobilyacılar olarak farklı pazarları fırsata çevirmeye çalışıyoruz. Suudi Arabistan, Cezayir ve Dubai yoğunlaştığımız bölgeler arasında. 

Bebe konfeksiyonu durdu 

Halil Atalay / Bebe-Çocuk Konfeksiyonu Sektörü Sanayici ve İş Adamları Derneği (BEKSİAD) Başkanı: Bursalı bebe ve çocuk konfeksiyoncuları olarak, üretimin yüzde 10’unu Kuzey Irak'a gönderiyoruz. Ancak bölgedeki olaylar nedeniyle ihracat durma noktasına geldi. Tahmini yüzde 7 kayıp söz konusu. Katliam yaşanırken ticaretin yürümesi mümkün değil. Alternatif pazar araşıylarımız var. Bu da tabii ki hemen olmuyor. Sürekli hareket halindeyiz. 

Yüzde 25 düşüş yaşadık 

Ali Can Yamanyılmaz / Akdeniz Su ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı: Irak’a yapılan yumurta, piliç, süt ürünleri ve balık ihracatında yaklaşık yüzde 25’lik düşüş yaşadık. Düşüşümüz Türkiye ortalamasından birkaç puan daha fazla. Kuzey Irak hükümeti birkaç aydan beri satılan petrol ve doğalgaz gelirlerinden kendisine düşen payı alamayınca ihale bedellerini ödeyemiyor. Bu da oradaki halka yansıyor ve tüketim düşüyor. İran üzerinden ulaşım gündemde. Ancak orada da geçiş ücreti isteniyor. 

Gıdayı yardım kuruluşları alıyor 

Mahmut Arslan / Akdeniz Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkanı: Can güvenliği nedeniyle Iraklı tüccarlar temel gıda maddesi ithalatında bile zorluk yaşıyor. Yoğun olarak Kızılay, Kızılhaç, İHH; BM gibi kuruluşlara ürün satılıyor. Gaziantep, Adana, Mersin’de sorunların çözülmesini bekleyen çok arkadaşımız var. Ticaret güvenlikte yapılır. Şu anda yapılacak ticaretin nasıl sonuçlanacağı bilinmiyor. Türkiye’deki 12 sektör bu durumdan olumsuz etkilendi. 

Adana’da mobilyalar elde kaldı 

Yalçın Avcı / Adana Marangoz ve Mobilyacılar Odası Başkanı: Mobilya ihracatında 40 milyon dolar payımız var. Bu ülkeler arasında yüzde 50’lik ihracat payı Irak’ın. Irak’ta yaşanan olaylar, bu ülkeye yapılan ihracat oranını yüzde 5’lere düşürdü. Firmalar siparişlerini iptal etti. İhracat için hazırladıkları yeni koltuklar ellerinde kaldı. Şu anda elimizde ambalajlı şekilde duran çok sayıda ürün var ve bu ürünlere talep yok. 

Doğaltaşın yüzde 70’i gidiyordu 

Mevlüt Kaya / Ege Maden Ve Doğaltaş İhracatçıları Birliği Başkanı: IŞİD saldırılarının en büyük etkisi bizim sektöre oldu. Ağırlık olarak bizim sektöre çalışan bir nakliye firması her ay 450-550 aralığında tır dolusu malı Irak’a taşırken, IŞİD’in terör saldırıları sonrasında ayda 3 tır gönderir duruma geldi. Muğla, Diyarbakır ve Güneydoğu illeri ve Afyon’daki doğaltaş üretiminin neredeyse yüzde 70’i Irak’a gidiyor. IŞİD’in sektörün Irak’a ihracatında yüzde 43 düşüşe neden olduğunu söyleyebiliriz. ABD’nin müdahalesinden sonra, yaklaşık 1 haftadır Kürt Bölgesi’ne mal gönderebiliyoruz. Ancak, oradan Bağdat, Necef, Körfez Bölgesi’ne sevkiyatta sorunlar devam ediyor. 

Satışı psikoloji durdurdu 

Ramazan Davulcuoğlu / Ağaç Mamülleri Ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve Alfemo Yönetim Kurulu Başkanı: Biz Irak’ta ciddi miktarda iş yapan bir firmayız. IŞİD’i ilk duyduğumuz günlerde, pek bir etkisini hissetmedik. Son 15 gündür, siparişler yüzde 50 düştü. Sıkıntı sevkiyattan dolayı değil, tüm boş araziler mülteci dolduğu için toplum psikolojisi nedeniyle satışların durduğunu görüyoruz.