İşte, üreticinin beklediği 2017 tarım destekleri

Ali Ekber YILDIRIM

Üreticinin merakla beklediği 2017 tarım destekleri belli oldu. Destekler, bitkisel üretimde havzaya göre, hayvancılıkta bölgeye göre farklılaştırıldı. 2017 desteklerinde bitkisel üretimde pamuk öne çıkarken,hayvancılıkta hastalıklardan ari işletmelere verilen desteklerin artırılması dikkat çekiyor.

Son 10 yılın 8'inde tarım desteklerini Resmi Gazete'de yayınlanmadan ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından önce açıklayan gazeteniz DÜNYA, bu yıl da geleneği bozmadı. Tarım sektöründe merakla beklenen 2017 destekleri ilk kez DÜNYA'da yayınlanıyor.

Geçen yıla göre bir çok destek kaleminde artış yapılmazken, ürün ve havza dikkate alınarak mazot ve gübre desteği belirlendi.

Başbakan Binali Yıldırım ‘Milli Tarım Politikası’nı açıklarken çiftçinin kullandığı mazotun yarısının devlet tarafından karşılanacağını bildirmişti. Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik ise ilk kez DÜNYA'ya ‘girdi odaklı’ bir destekleme modeline geçileceğini mazotta yüzde 50, gübre ve tohumda yüzde 40 destek sağlanacağını söylemişti. Bu açıklamalar çerçevesinde mazot ve gübre desteği alan bazlı, ürüne göre farklılaştırılarak çiftçiye ödenecek. 2017 üretim yılında belirlenen desteklerin büyük bölümü çiftçilere 2018'de verilecek.

Mazot desteğinde aslan payı pamuk ve çeltiğe

Bu yıl farklılaştırılarak uygulanan mazot desteğinde aslan payını pamuk ve çeltik alacak. Pamuk ve çeltikte çiftçilere dekar başına 36 lira mazot desteği verilecek. Dekar başına 4 lira gübre desteği ile birlikte pamuk ve çeltik üreticisine dekar başına toplam 40 lira destek ödenecek.

Ayçiçeği, soya, dane mısır ve patates için çiftçilere dekar başına 17 lira mazot ve 4 lira gübre desteği ödemesi yapılacak. Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale üretenlere dekar başına 13 lira mazot,4 lira gübre olmak üzere 17 lira destek verilecek. Aspir, nohut, mercimek ve kuru fasulye'de dekar başına 11 lira mazot 4 lira gübre, fındık,yem bitkileri, çay, soğan, kanola ve havza modeli kapsamındaki 21 ürünün dışındaki diğer ürünlere ise dekar başına 9 lira mazot 4 lira gübre olmak üzere 13 lira ödeme yapılacak. Tarlasını ekmeyip nadasa bırakanlara ise dekar başına 5 lira mazot desteği ödenecek.

Toprak desteği 40 lira

Alan bazlı destek kapsamında geçen yıl önce kaldırılan sonra tekrar uygulanan toprak analiz desteğinde de farklı bir uygulama olacak. Asgari 50 dekar ve üzeri tarım arazilerinde her 50 dekar araziye kadar bir toprak analizi için toprak analiz laboratuarlarına 40 lira ödeme yapılacak.

Fındığa dekar başına 170 lira

Alan bazlı destekler kapsamında fındık üreticilerine yapılan alan bazlık destek tutarı artırılmadı. Geçen yıl olduğu gibi 2017 üretim yılı için dekar başına 170 lira ödeme yapılacak.

Bitkisel üretim yapan küçük aile işletmelerine ise geçen yıl olduğu gibi dekar başına 100 lira destek verilecek.

17 üründen sadece 2'sinde destek primi arttı

Mazot desteğinde olduğu gibi primde de pamuk öne çıkıyor. Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında fark ödemesi (prim) yapılan 17 ürün var. Bu ürünlerin 15'inde destek miktarı geçen yılla aynı kalırken, sadece pamukta 5 kuruş, mısırda ise 1 kuruşluk artış sağlandı. Pamuk primi kilogram başına 75 kuruştan 80 kuruşa, dane mısırın destekleme primi ise, 2 kuruştan 3 kuruşa çıkarıldı. Yağlık ayçiçeği desteği kilogram başına geçen yıl olduğu gibi 40 kuruş, soya fasulyesine 60, kanolaya 50, aspire 55, buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikaleye 5, çeltikte 10, kuru fasulye, nohut, mercimeğe 30, çaya 13 ve zeytinyağına da kilogram başına 80 kuruş destekleme primi ödenecek. Pamuk desteği almak için yurt içinde üretilip sertifikalandırılan tohum kullanma şartı aranacak.

Su ve havzaya göre destek verilecek

Yeraltı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olduğu Bakanlıkça tespit edilen havzalarda sulu tarım parsellerinde 2017 yılında ekilen nohut, mercimek ürünlerine ilave yüzde 50 destek ödenecek. Damlama sulama ile sulanan alanlar hariç dane mısıra destekleme ödemesi yapılmayacak. Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında desteklenen ürünlerin havzası dışında yetiştirilmesi durumunda bu ürünlere mazot.gübre ve fark ödemesi desteği ödenmeyecek.

Hayvancılık destekleri

Bu yıl hayvancılık desteklerinde de önemli değişikliklere gidildi. Geçen yıl programlı aşıları tamamlanmak kaydıyla 4 ay ve üzeri buzağılara ve malaklara 350 lira destek verilirken, bu yıl buzağılara 350 lira destek verilecek. Fakat, malak desteği 150 lira olarak uygulanacak. Malak başına 200 lira düşüş olacak. Soy kütüğüne kayıtlı buzağılara 500 lira, soy kütüğüne kayıtlı malaklara 400 lira, yurt içinde üretilen ve döl kontrolü kapsamında testlerini tamamlamış boğaların buzağıları ile Bakanlıktan izinli olarak üretilen embriyolardan doğan buzağılara ilave 50 lira ödenecek.

Anaç mandalara 250 lira, soy kütüğüne kayıtlı anaç mandalara 400 lira, Bakanlıkça Yetiştirici Bölgesi olarak belirlenen Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Çorum, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Iğdır, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Malatya. Muş, Ordu, Rize, Samsun, Sivas, Şırnak, Tokat, Trabzon, Tunceli, Van, Yozgat'taki yetiştiricilere buzağı ve malak başına 200 ilave destek ödenecek. Bu illerde buzağı başına 750 lira destek verilmiş olacak.

Süt desteği Bakanlıkça belirlenecek

İnek, koyun, keçi ve manda yetiştiriciliği yaparak çiğ süt üretenlere yapılacak destekleme primi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belirlenecek. Yine, ürettiği çiğ sütü üretici örgütleri aracılığıyla süt tozu üretiminde değerlendiren yetiştiriciler de desteklemeden yararlandırılacak. Süt kalitesinin desteklenmesi amacıyla süt içeriğinin tespiti analizine bakanlıkça belirlenecek birim ve faaliyet üzerinden ödeme yapılacak. Et ve Süt Kurumu sütte regülasyon görevini sürdürecek.

Koyun-keçi ve çoban desteği artmadı

Damızlık koyun keçi yetiştiriciliği yapan ve yetiştirici birliklerine üye olan ve hayvanları bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı olan yetiştiricilere anaç hayvan başına 25 lira destek verilecek. Mardin, Siirt ve Şırnak'ta anaç tiftik keçilerine ilave 20 lira ödeme yapılacak. Tiftik keçisi yetiştiriciliğini desteklemek amacıyla tiftik üreten ve bunu Tiftik Birlik'e satanlara kilogram başına 27 lira destek ödenecek. Çoban istihdamı kapsamında 250 küçükbaş ve üzeri anaç hayvan varlığına sahip işletmelere yılda bir kez 5 bin lira destek ödemesi yapılacak.

Arıcılık destekleri

Çiftçi Kayıt Sistemi ve Örtüaltı Kayıt Sistemine kayıtlı alanlarda kullanılan Bombus arısı için koloni başına geçen yıl olduğu gibi 60 lira destek ödenecek.Arı yetiştiriciliği yapan ve Merkez Birliği düzeyinde örgütlenmiş,bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı üreticilere arılı kovan başına 10 lira,ana arı için 15 lira ve damızlık ana arı için 40 lira destek ödemesi yapılacak.

Düve alım desteği

Bakanlıkça "Yetiştirici Bölgesi" olarak belirlenen illerde ve Bakanlıkça belirlenecek (mera, iklim yapısı, yetiştirici kültürü ve bölge yetiştiriciliğine uygun ırklarla yapılacak) diğer illerde 200 başa kadar düve alımına. Bakanlıkça belirlenecek düve bedelinin yüzde 30’u kadar destekleme ödemesi yapılacak

Çiftçi örgütlerini güçlendirme kesintisi

Önceki yıllarda hayvancılık destekleri üretici örgütleri üzerinden verilirken ilk kez 2016'da üreticilere doğrudan destek ödemesi yapılarak üretici örgütlerine toplam destek üzerinden pay verilmeye başlandı. 2017 üretim yılında da bu uygulama devam edecek. Hayvancılık desteklerinden "çiftçi örgütlerini güçlendirme" adı altında kesinti yapılarak birliklere verilecek. Buna göre koyun keçi desteğinin yüzde 8'i kesilerek il birliklerine verilecek. İl birlikleri için yapılan kesintinin yüzde 10'u Merkez Birliği'ne ödenecek.Buzağı malak,- manda desteğinin yüzde 3'ü il-ilçe birliklerine, bu bedelin içinden yüzde 5'i merkez birliğine ödenecek.

Arıcılık desteğinin yüzde 2'si il 7 ilçe birliklerine, bu bedelin içinden yüzde 60'ı Merkez Birliği'ne ödenecek. Süt primi ödemesinde üretici veya yetiştirici birliği üzerinden yapılan desteklemelerde yüzde 3'ü il/ilçe üretici, il yetiştirici birliklerine bu bedelin içinden yüzde 5'i Merkez Birliğine aktarılacak. Süt primi ödemesinde kooperatifl er üzerinden yapılan desteklemede ise, desteğin yüzde 3'ü kooperatif üst birliği veya bölge birliğine, bu bedelin içinden yüzde 25'i merkez birliğine ödenecek.