Karşılıksız çekte 'tazyik hapsi' formülü

Filiz COŞKUN

ANKARA - Çekte hapis cezasının kaldırılmasıyla 'ekonomik suça ekonomik ceza' amacına ulaşılamadığını belirten Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, karşılıksız çekte 'tazyik hapsi' uygulanabileceğini söyledi. Özdebir, bankaların likidite sıkıntısı içinde olan firmaların üzerine gitmemesi gerektiğini belirterek, vergi borçlarında yeniden bir yapılanmaya ihtiyaç olduğunun altını çizdi.
Karşılıksız çeke ilişkin şikayetlerinin dikkate alınması gerektiğini ifade eden Özdebir, "Çek eğer vadeli olarak kullanılabilecekse piyasadaki güveni sağlamak lazım. Literatürde tazyik hapsi var. 'Borcunu ödeyene kadar hürriyetini bağlarım' denebilir. Borç ödenince de kişi serbest bırakılabilir" dedi. Özdebir, tazyik hapsinin kişinin adli siciline işlenmeyeceğini ifade etti. Çek yasasındaki değişikliğin ardından piyasada büyük boşluk oluştuğunu aktaran Özdebir, "Yıllardır çalıştığımız insanlar bunu fırsat bilip bir firmasını boşaltıp diğer firma ile karşılıksız çek kesip 'ödemiyorum ne halin varsa gör' deyince karşılıksız çekte artış var. Temiz çalışan firmalarda bile sorun çıkıyor." dedi.

"Vergi borçları yapılandırılmalı"
Vergi borçlarının yapılandırılmasına yeniden ihtiyaç olduğunu aktaran Özdebir, likidite sıkıntısındaki firmaların üzerine bankaların gitmesinin önlenmesi ve işletmelerin ayakta kalabilmesi için buna ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Piyasaların sıkıştığı ve rahatlaması gerektiğine dikkat çeken Özdebir, dolaylı vergilerin artırılmasının firmaların maliyetlerini yükselttiğini aktardı. Dünyanın en pahalı akaryakıtını kullanan sanayicinin dünyanın en ucuz enerjisini kullanan ülkelerin sanayicisi ile eşit şartlarda rekabet edemeyeceğinin altını çizen Özdebir, "Zaten likidite sıkıntısı olan işletmeler var. Bunları daha fazla likiditeye ihtiyaç duyar hale getirdik. Yüzde 3.2 büyümek için piyasalara hareket getirmek lazım. Benim asıl gücüme giden ekonomi yönetimi dedi ki büyümeyi yüzde 4'e çekeceğim. Tamam, ekonomi yavaşlayacak, ciddi manada ithalat yapan bir ülkeyiz. Bu ithalatı da azaltır. Böyle olunca da ithal üzerinden alınacak vergilerde azalır. Hem "ekonomiyi soğutacağım" diyorsun ama hiç ayaklarını toplamayı düşünmüyorsunuz. Yorganın dışında ayak kalınca da ek vergi istiyorsun.  Bunu lise talebesi dahi bilir.  Ona göre harcamalarını kıssaydın" şeklinde konuştu.
ASO Başkanı tüm bu gelişmelere ve Başbakanlık genelgesine rağmen lüks otomobillere Ankara'da bürokratların bindiğini, lüks binaları ise Bakanlıkların kiraladığını aktardı. Öte yandan Özdebir Suriye'deki gelişmelerin ardından bazı sanayicilerin bu ülkeden gelenleri çalıştırma yönünde talepleri olduğunu ifade ederek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından buna olumlu yanıt verilmediğini aktardı.

Tazyikli hapis nedir?
İcra İflas Kanunu'nda yer alan ve kanunun belirttiği hallerde kişinin usulüne uygun ödeme taahhüdünün yerine getirilmesi, nafaka borcunun ödenmesi veya mahkemece bir şeyin yapılması veya yapılmamasına ilişkin kararlarda, kişinin mahkeme kararının emrettiği eylemi yapmaya veya yapmamaya zorlanması için yaratılmış olan icra ceza kurumu. Tazyikli hapse, İcra Ceza Mahkemeleri tarafından yapılacak yargılama sonucunda karar veriliyor. Ancak borcunu ödemeyen herkes hakkında tazyik hapsi kararı alınması ve bu yolla ödemeye zorlanmasının mümkün olmadığı ifade ediliyor.
Bir para borcundan dolayı tazyik hapsi kararı ancak usulüne uygun bir ödeme taahhüdü var ise ve bu taahhüt yerine getirilmezse mümkün olabiliyor. Burada ceza borcun ödenmediği için değil, yalan beyanda bulunulduğu için veriliyor. Tazyik hapsi kararı, suçun oluştuğu her dönem için tekrar tekrar verilebiliyor.  Kişinin hapis cezasıyla yerine getirmeye zorlandığı durumun gerçekleşmesiyle, yani taahhüdün yerine getirilmesiyle hapis cezası ortadan kalkıyor.