Kredi Garanti Kurumlarına 1 milyar TL'lik destek

ANKARA  - Küçük ve orta büyüklükte işletmelerin (KOBİ) finansmana erişim imkanlarının geliştirilmesi suretiyle kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere, bankalar ile finansal kiralama şirketlerinin ortak olduğu kredi garanti kurumlarına (KGK) Hazine Müsteşarlığı tarafından sağlanacak 1 milyar liraya kadar desteğin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanacak Hazine Desteğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Teşvik uygulamaları kapsamında, Hazine'nin KGK'lar tarafından verilen kredi kefaletleri için 1 milyar liraya kadar destek sağlaması öngörülüyor.

Karara göre, Hazine Müsteşarlığı'nın sağlayacağı destek, KGK'nın belirli usul ve esaslar çerçevesinde vereceği kefaletler için kullanılacak. Kefalet verilecek kredinin yararlanıcısının (KOBİ'nin), başvuru tarihi itibarıyla en az iki bilanço dönemi faaliyet göstermiş olması ve halen faaliyetlerine devam ediyor olması, krediye başvuru sırasında iflas, fesih, iflas erteleme ve konkordato sürecinde olmaması gerekiyor.

Bankacılık Kanunu'nda belirlenen vasıflara uymayan gerçek ya da tüzel kişilerin yönetim ve denetiminde olan şirketler ile bu şirketlerin doğrudan ya da dolaylı ortaklarından olan şirketlere açılan kredilere kefalet verilmeyecek.

Kredi kullanıcısının, 30 Haziran 2008 tarihi itibarıyla vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu'na vadesi geçmiş borcu olmayacak. Ancak başvuru tarihi itibarıyla yararlanıcının bu kurumlara vadesi geçmiş borcunun olmaması durumunda bu şart aranmayacak.

Kredi kullananın 30 Haziran 2008'den sonra faaliyete geçmiş olması halinde, faaliyete geçiş tarihinden kredi başvuru tarihine kadar geçen sürede Merkez Bankası'nın risk bilgileri (memzuç) kayıtlarında donuk alacak niteliğinde kredisinin olmaması, finansal kiralama borçları ile sınırlı olmak üzere toplam nakit borçlarının yüzde 5;ini aşan tutarlarda donuk alacak niteliğinde kredisinin bulunmaması gerekiyor.

Kredi kullanan KOBİ, 30 Haziran 2008'den önceki iki yıl içinde, Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca kredi değerliliğini kaybedecek şekilde hakkında gerçek ya da tüzel üçüncü kişiler tarafından icrai işlemlere dayalı kanuni takip altında olmayacak. Ayrıca, kredilerinin üçüncü, dördüncü ve beşinci grupta izlenen kredilerden biri olmaması, finansal kiralama borçları ile sınırlı olmak üzere Merkez Bankası'nın risk bilgileri kayıtlarındaki toplam nakit borçlarının yüzde 5;ini aşan tutarlarda donuk alacak niteliğinde kredisinin bulunmaması gerekiyor.

Kredilerde aranacak nitelikler

Hazine'nin desteğinden yararlanacak kredilere ilişkin koşullar da kararda yer aldı.

Buna göre, KOBİ'lere TL cinsinden ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar;ın 17'inci maddesi kapsamında döviz cinsinden ve dövize endeksli kredi kullandırılabilecek. Krediler, asgari 6 ay, azami 4 yıl vadeli olacak.

Kullandırılan kredilerin koşulları, diğer kişi ve gruplara kullandırılan krediler için belirlenen ortalama faiz, kar payı, kira tutarı ve diğer ücretler ile teminatlar bakımından piyasa koşullarından yararlanıcılar aleyhine farklı olmayacak.

Karar kapsamında sağlanacak kredilere ait toplam kredi riski 10 milyar lirayı aşamayacak. Bu limiti aşmamak kaydıyla, karar kapsamındaki kefalet başvuruları 2 yıl içinde yapılacak.

KGK'larca sağlanacak kefalet tutarı, yararlanıcı başına 1 milyon lirayı, bir risk grubuna ait yararlanıcılar için ise 1,5 milyon lirayı geçemeyecek. Döviz kredilerine kefalet sağlanırken limit hesaplamalarında kefalet kararının verildiği tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınacak. KGK yönetim kurulu, bu tutarları, kefalette bulunduğu yararlanıcının, sektörün, kredi türünün, kredi vadesinin yapısı ve özelliğine göre daha aşağı çekebilecek.

Sağlanacak kefalet tutarı, kredinin tazmin tarihindeki anapara bakiyesi ile temerrüt faizi hariç faiz, kar payı, kira tutarı ödemeleri toplamının yüzde 65;ini geçemeyecek. KGK'nın kefalet sorumluluğu, söz konusu bu yüzde 65'lik tutar ile sınırlı olacak. Aynı limit içerisinde kalmak kaydıyla kredilerden yapılan tahsilat ölçüsünde kefalet sağlanmaya devam edilecek, ancak, temerrüde düşülen miktar limite dahil edilecek.

Depğerlendirme kriterleri

KGK'lar kefalet sağlarken sektörlere, kredi verenlere ve firma yapılarına göre dengeli dağılımı gözetecek.

Kefalet başvurularının değerlendirilmesinde, kredi verenlerin talepleriyle birlikte, kredi verenlerin yetkili birimlerinin kredi talebi hakkında olumlu görüşlerini esas alarak kefalet sağlayacak. KGK'lar, kredi veren tarafından lehine kefalet talep edilen KOBİ'nin bankacılık mevzuatı ve kredilendirme ilkeleri bakımından kredi değerliliğine sahip olduğunu kabul edecek ve bunların kredi değerliliğini tespit bakımından herhangi bir incelemede bulunmayacak.

Kefalet başvuruları değerlendirilirken, kredi kullanacak KOBİ'nin istihdam, yatırım ve üretim ile ilgili kredi süresi için hazırlayacağı iş planı ve vereceği taahhüt mektubu, işletme dışı varlıklarına ilişkin belgeleri istenecek.

Kefalet başvurularını, KGK yönetim kurulu kabul veya reddedecek. Bu yetkiler, kredi onay komitesine kısmen veya tamamen devredilebilecek. Ancak bu devir, yönetim kurulunun sorumluluğunu ortadan kaldırmayacak.

KGK'lar, KOBİ'lerden, her yıl kefil olduğu bakiye kredi riski üzerinden peşin olarak yüzde 0,5-1,5 arasında kefalet komisyonu tahsil edecek. Kefalet komisyonu, Hazine ile imzalanacak protokolde belirlenecek.

Kefalet sağlanan kredi tutarının en fazla yüzde 0,1;ine kadar kefalet tahsis ücreti ve 250 liraya kadar olmak üzere başvuru ücreti, KOBİ tarafından bir defaya mahsus ve peşin olarak KGK'ya ödenecek ve bunun dışında, kefalet başvurularında KOBİ'lerden başka bir ücret alınmayacak.

Kurum, Hazine desteğiyle sağlanacak kefalet işlemlerinde kredi verenler tarafından alınacak ya da alınmış olan teminatlardan başka teminat aramayacak.

Temerrüde düşen kredilerin temini

Kredi garanti kurumları, temerrüt durumunda, kredinin anapara bakiyesi ile temerrüt faizi hariç faiz, kar payı, kira tutarı ödemelerini ve 90 günlük bekleme süresi boyunca uygulanan gecikme-ceza faizi hariç akdi faiz, kar payı, kira tutarı oranından hesaplanacak faiz, kar payı, kira tutarını kefaleti oranında tazmin edecek.

Gayrinakdi kredinin tazmininde 90 günlük süre boyunca nakit kredi faiz, kar payı, kira tutarı oranı uygulanacak.

KOBİ'nin temerrüde düştüğü kredinin donuk alacağa dönüşmesi için gereken 90 günlük sürenin geçmiş olması ve kredi verenin kanuni takibe başlamış olması, ''tazminin ön koşulu'' olarak belirlendi.

KGK, kefaleti ile kullandırılacak krediler için, kredi verenlerin alacakları teminatlara kefaleti oranında ortak olacak.

Temerrüt durumunda teminatların nakde çevrilmesine ve kanuni takibe ilişkin işlemler kredi verenler tarafından yürütülecek ve kredi verenlerin nakde çevrilen teminatlar ve takip neticesinde elde edecekleri tahsilat, tazmin edilen kefalet oranında kuruma aktarılacak.

Hazine desteği

KGK, tazmin yükümlülüklerini yerine getirmek için sağlanan desteği ayrı bir hesapta takip edecek. Hazine, sağlayacağı destek kapsamında nakit ya da özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinden erken itfa edilen tutarları destek hesabına transfer edecek.

KOBİ'lerden tahsil olunan kefalet komisyonları ile temerrüde düşen kefalet işlemlerinden idari veya kanuni takip neticesinde teminatların paraya çevrilmesi dahil KOBİ'lerden ya da kefillerinden her türlü takip sonucunda elde edilen tahsilat, KGK'nın tazmin yükümlülüklerini yerine getirmek üzere işletme hesabı adı altında açılan ayrı bir hesapta toplanacak. Kurum, kanuni takip masraflarını bu hesaptan öder.

KGK'nın tazmin sorumluluğu ortadan kalktığında, Hazine desteği için açılan hesaplardaki bakiyeler ve ileride yapılacak tahsilat, Merkezi Yönetim Bütçesi'ne gelir kaydedilecek.

Kefalet riskleri devam ettiği sürece KOBİ'ler, konsolide ve konsolide olmayan bazda istenilen her türlü bilgi ve belgeleri talep etmesi halinde KGK'ya verecek. Kredi verenler de 3 ayda bir uygulama sonuçları raporunu KGK'ya sunacak.

Kurum, yılda bir defa bir bağımsız denetim şirketi aracılığı ile denetlenecek. Desteğin garanti kurumuna kullandırılma usul ve esaslarının ayrıntıları, Hazine ile KGK'lar arasında imzalanacak protokol kapsamında belirlenecek.