Krediler ilk çeyrekte hızlı gidiyor

 

 

ANKARA-Ekonomide kontrol dışı ısınmaya yol açarak cari açığı büyütme riski nedeniyle bu yılın tümündeki genişleme oranı yüzde 15'i geçmemesi öngörülen kredi hacmi, ilk çeyrekte yüzde 5.6 ile bu öngörüye göre hızlı bir büyüme kaydetti. 

DÜNYA'nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı belirlemeye göre, mart sonu itibariyle 802.1 milyar lira olan toplam kredi hacminin 620.9 milyarını TL, 181.2 milyar liralık bölümünü de yabancı para cinsi krediler oluşturdu. İlk çeyrekte TL kredilerde yüzde 5.5, döviz kredilerinde yüzde 5.7, toplam kredi hacminde yüzde 5.6 oranında bir büyüme yaşandı. Ocak-mart döneminde yüzde 2.63 olan enflasyondan indirgendiğinde, kredilerde ilk çeyrekteki "reel" büyüme yüzde 2.9 olarak bulundu.

Kredi hacminde mart sonu itibariyle bir yıl öncesine göre büyüme de yüzde 21.6 olarak gerçekleşti. Martta yüzde 7.29 olan yıllık enflasyona göre kredilerde yıllık reel büyüme ise yüzde 13.3 olarak bulundu. Bu yıl kredi hacminin sonraki çeyreklerde de ilk çeyrekteki hızla büyümesi 2013'ün tamamındaki genişlemenin nominal yüzde 24'ü aşması anlamına geliyor. 

 

 

Toplam hacimde en büyük paya sahip olan mevduat bankaları kredileri ilk çeyrekte yüzde 5.9 büyüyerek 704.5 milyar liraya yükseldi. İlk çeyrekte kredi hacmindeki 42.3 milyar liralık net artışın 39.3 milyarı bu bankalardan kaynaklandı. Mart sonu itibariyle toplam kredi hacminin 51 milyarını katılım bankaları, 30.8 milyar lirasını kalkınma ve yatırım bankaları, 22.3 milyon lirası Merkez Bankası'nca kullandırılan, 15.8 milyarı ise mali kesime verilen krediler oluşturdu. 

 

 

 

 

Ocak-mart döneminde kredilerdeki hızlı büyümeye karşılık mevduattaki artış düşük kaldı. Mevduat bankalarındaki mevduatlar ile katılım bankalarınca toplanan özel ve cari fonların toplam tutarı, ocak-mart döneminde yüzde 2.8 artarak 772.4 milyar lira oldu. Aynı dönemdeki enflasyondan arındırıldığında mevduat hacminde sadece yüzde 0.2 oranında bir reel artış olduğu belirlendi. Buna göre ilk çeyrekte mevduat hacmi reel bazda neredeyse hiç artmadı.

Üç aylık dönemde kredilerdeki 42.3 milyar liralık net artışa karşılık, mevduat ve fonlardaki artış tutarı 20.9 milyar lira olarak gerçekleşti. Başka deyişle mevduattaki her 100 liralık büyümeye karşılık kredi hacmi 200 TL büyüdü. 

Toplam kredilerin mevduat hacmine oranı, ilk çeyrekte 2.7 puan, son bir yılda ise 5.8 puan artarak yüzde 103.8'e kadar yükseldi. Başka deyişle yurt dışından borçlanma yoluyla da kaynak yaratan bankalar topladıkları tüm mevduatın üzerinde kredi kullandırdılar.

 

 

 

 

 

Bankaların krediler yoluyla reel sektörü ve tüketiciyi fonlama eğilimi güçlenirken, topladığı kaynakları devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) değerlendirme eğilimi ise kamunun borçlanma gereğindeki azalma ve faizlerdeki düşüşün de etkisiyle geriledi. Bankaların portföyündeki vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetlerin hacmi yılın ilk üç ayında yüzde 0.8 oranında 2.1 milyar lira küçülerek 232,3 milyar liraya, söz konusu varlıkların mevduat ve benzeri fon hacmine oranı da 1.9 puan düşerek yüzde 29'a kadar indi. 

 

 

Mart sonu itibariyle toplam kredi hacminin 206.3 milyar liralık bölümünü mevduat, katılım ve kalkınma-yatırım bankalarının konut, taşıt ve diğer amaçlarla kullandırdığı tüketici kredileri oluşturdu. Söz konusu kredilerde ilk çeyrekte yüzde 6.4 oranında bir büyüme yaşandı. Aynı tarih itibariyle tüketici finansman şirketlerinin 4.6 milyar liralık stoku ile birlikte toplam tüketici kredisi hacmi 210.8 milyar lira oldu. Bunun da 93.4 milyar lirasını konut, 12.1 milyarını taşıt kredileri, 106.3 milyar liralık bölümünü ise diğer amaçlarla kullanılan tüketici kredileri oluşturuyor.