Kültür harcamaları yüzde 83 arttı: 408 milyar TL'yi aştı!
TÜİK’in açıkladığı verilere göre Türkiye’nin kültür harcamaları 2024’te yüzde 83 artarak 408 milyar TL’yi aştı. Devletin kültüre ayırdığı bütçe 200 milyar TL’nin üzerine çıkarken, hanehalkı harcamalarında da yüzde 91’lik büyük bir artış yaşandı. Hanelerin en çok yaptığı harcamada, bilgi işleme ekipmanları yüzde 25,0, kültürel hizmetler yüzde 24,3 ve kitaplar yüzde 18,1 pay sahibi oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin kültür harcamaları verilerini yayımladı. Buna göre Türkiye'nin kültürel faaliyetlere ayırdığı kaynaklar, bir önceki yıla kıyasla yüzde 83,3 artarak 408 milyar 339 milyon TL’ye yükseldi. Kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payı ise yüzde 0,9 olarak kaydedildi.
Devletin kültür bütçesi 200 milyar TL’yi geçti
Toplam kültür harcamalarının yüzde 49,1’i genel devlet tarafından gerçekleştirildi. Devletin kültüre ayırdığı kaynak, 2024’te önceki yıla göre yüzde 76,1 artarak 200,3 milyar TL’ye ulaştı. Harcamaların yüzde 67,8’i merkezi yönetim bütçesinden karşılanırken, kültürel miras alanı yüzde 17,7 ile en yüksek payı aldı.
Hanehalkı kültür tüketimi hızla arttı
Hanehalklarının kültür için yaptığı harcamalar 2024’te yüzde 91,5’lik yükselişle 203,8 milyar TL’ye çıktı. Haneler en çok, yüzde 24,3 ile kültürel hizmetlere, yüzde 18,1 ile kitaplara harcama yaptı.
Kültürel sektörlerde katma değer artışı
Kültürel alanlarda faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle hesaplanan katma değeri yüzde 73,9 artarak 188,5 milyar TL oldu. Bu değerin dağılımında:
- Yüzde 20,7 ile kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması ilk sırada yer aldı.
- Yüzde 13,1 sinema, video, TV yapımcılığı ve müzik yayımlama faaliyetlerinden geldi.
- Yüzde 11,6 ise mimarlık faaliyetlerinde üretildi.
İthalattaki sıçrayış dikkat çekti
Kültürel mal ihracatı 2024’te yüzde 8,1 artarak 9,87 milyar dolara yükselirken, ithalat tarafında rekor bir hareket yaşandı. Kültürel mal ithalatı yüzde 166 artışla 7,33 milyar dolara çıktı.
Toplam mal ticareti içinde kültürel ürünlerin payı ihracatta yüzde 4,2, ithalatta ise yüzde 2,3 oldu. Hem ihracatta hem ithalatta el sanatları en yüksek hacme sahip alan olarak öne çıktı.
Kültürel istihdamda el sanatları öne çıktı
Kültürel istihdamın yüzde yüzde 79,9’u kültürel mesleklerde, geri kalan yüzde 20,1’i ise kültürel olmayan mesleklerde yer aldı. Kültürel mesleklerde çalışanların dağılımı şu şekilde gerçekleşti:
Yüzde 32,6 el sanatları çalışanları yüzde 19,2 mimarlar, planlamacılar, tasarımcılar, yüzde 8,2 yazarlar, gazeteciler, dilbilimciler
Kadın istihdam oranının en düşük olduğu kültürel alan yüzde 28,2 ile sanat, kültür ve mutfak yardımcı profesyonelleri olurken, kadınların en yoğun bulunduğu alan yüzde 77,7 ile diğer dil öğretmenleri oldu.
