Küresel ısınma tarımda stokları 'eritiyor'

ANKARA - Küresel ısınma sonucu ortaya çıkan kuraklık tehlikesi tarım ürünlerinde stokları eritti. Stoklardaki düşüş, önümüzdeki dönemde yeni bir krizin habercisi olarak değerlendiriliyor. Devlet Planlama Teşkilatı uzmanlarından Dr. Taylan Kıymaz ve Dr. Yurdakul Saçlı, yurtiçi piyasalarda ve dünya piyasalarında tarım sektörünün gelişimini hazırlanan raporda analiz etti. Raporda tarımsal alanların amaç dışı kullanıldığı, AR-GE desteklerinin azaldığı ve iklimsel şartlar nedeni ile tarım ürünlerinde stokların düşüş tehdidi ile karşı karşıya olunduğu vurgulandı. Raporda çözüm önerisi olarak şunlar yer aldı: Tarım alanlarının tarım dışı faaliyetlerde kullanılmasının önüne geçilmeli. Verimlilik artışının sürdürülmesi amacıyla tarım alanlarının en etkin şekilde kullanılması sağlanmalı. Bu amaçla, birim alanda yılda en az iki üretimin sağlanması ve bunun için de sulama yatırımları, arazi toplulaştırma faaliyetleri ve tarla içi geliştirme hizmetleri hızlandırılmalı. Büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde üretim maliyetlerini belirleyen yemleme maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla yem bitkileri ekimi ile çayır ve meraların ıslahına verilen önem sürdürülmeli. Etkin bir stok yönetimi ve bu amaçla dış ticaret araçları dahil tüm araçların kullanımı, tarım piyasalarındaki pazarlama zincirinin kısaltılması önem arzetmektedir." Biyoyakıt fiyatları tetikleyecek Dünya piyasalarındaki gelişmelerin Türkiye'deki tarım sektörüne etkisine yönelik analizde biyoyakıt kullanımındaki artışın ve Dünya Ticaret Örgütü nezdinde piyasa serbestleşmesine dönük yeni anlaşmaların fiyatları tetikleyeceğine dikkat çekilen raporda bol likidite ve düşük faiz oranlarının mal borsalarındaki spekülasyonu artırdığı da vurgulandı. Petroldeki artış fiyatları etkileyecek Raporda ayrıca dünya piyasalarındaki gelişmeler bölümünde tarım ürünlerinin fiyatlarında şu gelişmelerin etkili olacağı vurgulandı: "Petrol fiyatlarındaki gelişmelere paralel olarak ürün piyasaları arasındaki etkileşim, piyasaların orta vadede önceki dönemlere oranla daha yüksek fiyat seviyesinde dengeye gelmesi, uzun dönemde arazi ve su kaynakları üzerindeki kısıtlar; tarımsal verimi artırma yönündeki teknolojik gelişmeler, iklim değişikliğinin tarımsal verime yansıması ve nüfus artışı ile şehirleşme gibi etkenler yine tarımsal üretim ve fiyatlar üzerinde başlıca etkenleri oluşturacak." Pirinçte stoklar yarı yarıya düştü DPT uzmanlarının raporunda yer alan 'stokların' azalmasına ilişkin tespiti, uluslararası resmi kurumların verileri de destekler nitelikte. Türkiye'de çeltik üretimi ve pirinç imalatı son 10 yıl içinde artış gösterirken, dünyada pirinç stokundaki azalış dikkat çekici boyutta. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı'nın (USDA) dünya pirinç stoku miktarı verilerine baktığımızda dünya genelinde toplamda pirinç stoku bir önceki yıla göre 3 milyon ton azaldı. 2000 ile 2001 dönemlerinde 150 milyonun üzerinde olan pirinç stoku 2007-2008 dönemleri arasında 72 milyona kadar geriledi. Pirinç stokundaki bu düşüş dikkat çekerken, son dönemde pirinç fiyatlarında global yükselişin nedeni son iki yıl içinde yaşanan kuraklığın sonucu ortaya çıkan üretim düşüşüne bağlanıyor. Dünya ve bazı ülkelerde devir pirinç stokları (bin ton) ülkeler 2000/01 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 Çin 94.103 82.169 63.311 43.915 38.931 36.783 36.083 35.783 Hindistan 25.051 24.480 11.000 10.800 8.500 10.520 11.430 11.230 Endonezya 4.605 4.683 4.344 4.018 3.448 3.207 2.857 2.307 Filipinler 2.797 3.407 3.807 4.047 4.572 5.292 5.627 5.377 Tayland 2.247 3.116 3.302 1.706 2.312 3.594 2.479 2.486 ABD 887 1.316 829 761 1.211 1.370 1.266 787 Diğer 20.832 20.189 19.929 17.141 15.756 16.105 15.823 14.566 Dünya 150.522 139.360 106.522 82.388 74.730 76.871 75.565 72.536 Kaynak Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA)