Leasing ve faktoringe yeni kanun

Canan SAKARYA

ANKARA - Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri, bankaların faktoring işlemleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının finansal kiralama işlemlerini düzenleyen Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği Kanun Tasarısı Meclis'te kabul edildi.

Şirketlerin etkin gözetim ve denetimleri için gerekli yasal alt yapının oluşturulduğu kanunla şirketlerin işlemlerinden kaynaklanan alacaklarından doğmuş veya doğması beklenen zararlarını karşılamak amacıyla şirketlere karşılık ayırma zorunluluğu getiriliyor.

Şirketler faaliyet izni alabilmek için kanunda öngörülen asgari sermayelerinin yüzde 5'i tutarında sisteme giriş payı ödeyecekler. Operasyonel kiralama, alt kiralama, yazılımların kiralanması, sat-geri kiralama, yurtdışından Türkiye'ye yapılacak finansal kiralama işlemleri, süre, tescil gibi konularda uygulamanın önünü açacak düzenlemeler yapılmakta.

Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği Kanunu ile finansal kiralama, faktoring ve tüketici finansmanı konusunda sağlam bir yasal zemin oluşturulduğunu kaydeden Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, "Bizim buradaki kanaatimiz açıkçası, şimdiye kadar pek de yakından izlenemeyen, kanuni altyapısı da KHK ile düzenlenen bir sektörü çok daha güçlü bir  yasal çerçeveye kavuşturmak. 

BDDK kredi kullananlar açısından önemli bir şikayet merci. Kredi kullananlar kredi verenlerden şikayetçi olursa haksızlığa uğradıklarını düşünürlerse bu konuda hep BDDK karar veriyor. BDDK tarafından, şu anda da çok sayıda bankamıza, finansal kuruluşlara cezalar kesilmiş durumda. Aslında bir bakıma piyasada tefecilik diye anılan ya da o şekilde algılanan işlemlerin yasal bir altyapıya kavuşması ve düzenlenmesini bu yasayla getiriyoruz. Burada güçlü ceza maddeleri var" diye konuştu.

Ödenmiş sermaye en az 20 milyon lira olacak

Kanuna göre, Türkiye'de bir vşirketin kurulmasına Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) en az 5 üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla izin verilebilecek. Türkiye'de kurulacak bir şirketin, anonim şirket şeklinde kurulması ve kurucu ortak sayısının beşten az olmaması, pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması, ticaret unvanında, "Finansal
Kiralama Şirketi'', "Faktoring Şirketi'' veya "Finansman Şirketi'' ibarelerinden birinin bulunması gerekecek.

Şirketten ayrıca öngörülen faaliyet konularına ait iş planlarını, kuruluşun mali yapısı ile ilgili projeksiyonlarını,  ilk 3 yıl için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir faaliyet programını ibraz etmesi istenecek. Şirketin nakden ve her türlü muvazaadan arınmış olarak ödenmiş sermayesi en az 20 milyon lira olacak.

Sadece bir gemi kiralamak için şirket kurulabilecek

Kanunla bütün ortakları Türkiye'de  kurulu finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet izni almaksızın sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi kurulabilecek. Bu nitelikte kurulacak şirketler, kanunun sözleşmelere  ilişkin hükümleri dışındaki maddelerine tabi olmayacak. Leasing sektörü tarafından istenen maddeyle şirketlerin deniz hukuku nedeniyle yaşadığı sıkıntılar bertaraf edilecek.

Sektörde faaliyet gösteren bir şirket bir gemiyi portföyüne dahil etmek istemiyorsa sadece o gemi için şirket açabilecek. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan "Finansal Kiralama, Faktoring  ve Finansman Şirketleri Birliği'' kurulacak. Faktoring şirketleri ile bankalar, fatura bilgileri de dahil olmak üzere devir aldıkları alacaklarla ilgili bilgileri, risk merkezinde veya birliğin uygun göreceği bir şekilde toplulaştıracak.

Kanuna aykırı finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketi açanlara veya kredi verenlere, 3 bin liradan 10 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak. İzin almadan finansal kiralama, faktoring ve finansman faaliyetlerinde bulunanlara 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 1000 güne kadar adli para cezası verilecek. Ayrıca, bu suçun bir işyeri bünyesinde işlenmesi halinde, bu işyerlerinin 1 aydan 1 yıla kadar, tekrarı halinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilecek.

Yurtdışında şube açmak için izin alınacak

Şirketin, yurt içinde veya yurt dışında şube açması izne tabi olacak. Şirket, her ne ad altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek, acentelik veremeyecek. BDDK, şirketlerin denetimini yapacak. Kurum bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye yetkili olacak.

NAKDİ KREDİLERE SINIRLAMA

Şirketler, ana faaliyet konuları dışında faaliyetlerde bulunamayacak ve müşterileri ile yapacağı sözleşmeler çerçevesinde, yaptığı işlemin bir parçası olarak ek finansman sağlamak amacıyla toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde 1'ini geçmeyecek şekilde kullandırılan nakdi krediler hariç nakdi kredi kullandıramayacak.

Şirket, toplam ödenmiş sermayesinin yüzde 20'sini geçmeyecek şekilde verilen garanti ve kefaletler hariç olmak üzere, garanti, kefalet ve teminat mektubu veremeyecek. Bu oranı yüzde 5'e kadar azaltmaya veya yüzde 25'e kadar çıkarmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya BDDK yetkili olacak. Şirketin birleşme, devir ve bölünmesi BDDK'dan izin alınmak kaydıyla yapılabilecek.

YURTDIŞINDAN YAPILACAK SÖZLEŞMELER

Yurtdışından yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri, birlik tarafından tescil edilecek. Özel bir sicile kayıtlı olmayan taşınır mallara ilişkin sözleşmeler, birlik tarafından tutulacak özel sicile tescil edilecek.

Finansal kiralama konusu, malın mülkiyeti kiralayana ait olacak. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın olma hakkına haiz olacağını kararlaştırabilecek. Kiralanan malın sigorta ettirilecek ve sigorta primleri kiracı tarafından ödenecek. Malın sözleşme süresi içinde hasardan, ödenen sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlı olmak üzere, kiracı sorumlu olacak.

1 YIL İÇİNDE FAALİYETE GEÇME ZORUNLULUĞU

Faaliyet izninin alınmasını takiben 1 yıl içinde faaliyete geçilmemesi, bir ay içerisinde üye olunmaması ve bu yükümlülüğün ilgili Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yapılan uyarıdan itibaren 1 hafta içerisinde yerine getirilmemesi faaliyet izni iptal edilecek.

Gelişim hızlanacak

Faktoring Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Ataman, genç bir sektör olmalarına rağmen, 2011 yılında 71 milyar lira ciroya ulaşarak Türkiye ticaretinin yaklaşık yüzde 6'sına aracılık ettiğini belirterek, "Dünyada 70 ülke içinde 14., Avrupa'da ise 9. sırada yer aldı" dedi. Ataman, "Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu'nun sektör için bir kaldıraç etkisi yaratacağına ve sektörün gelişim ivmesinin daha da artacağına inanıyoruz" ifadelerini kullandı.

Koşullar oluştu

Finansal Kiralama Derneği'nden (FİDER) konuya ilişkin yapılan açıklamada işlem hacminde önemli ölçüde artış beklendiği ifade edilerek bu gelişme sonucunda finansal kiralama sektörünün hedef kitlesini oluşturan küçük işletmelerin finansal kiralamadan daha geniş şekilde yararlanabilmelerinin koşulları oluşmuş olacağına dikkat çekildi.

FİDER yenilikleri ise kısaca şöyle sıraladı: Finansal kiralama şirketlerinin faaliyet kiralaması yapabilmeleri sağlandı. Satıp geri kiralama işlemleri yapılabilecek. Bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları leasing'e konu olabilecek. Asli niteliğini koruyan her mal bağımsız olarak leasing'e konu edilebilecek.