Mahmutpaşalı toptancılar umudu perakendede arıyor

Yıldız TAŞDELEN ERLİ

İSTANBUL - 550 yılı aşkın tarihiyle Türkiye'nin en büyük ve en eski çarşılarından biri olan Mahmutpaşa ile bir zamanlar "Anadolu'nun toptancısı" olan Sultanhamam'da esnafın, toptanın yanında perakendeye geçişi son yıllarda hız kazandı.

Orta ve alt gelir grubunun tercih ettiği, bayram öncesi alışverişlerin ilk duraklarından Mahmutpaşa, internetten satış ve İstanbul'da sayısı hızla artan AVM'lere karşı her geçen yıl kan kaybederken, son dönemde talepteki azalma sonucu esnaf cirolarında yaşanan düşüş nedeniyle çıkış yolunu toptanın yanında perakende satışa yönelmekte buldu. Esnafın toptana yönelişi, talepteki azalma nedeniyle son dönemde hız kazandı. Kumaş toptancılarının ağırlıkla yer aldığı Sultanhamam'da ise toptancılıkta direnenler esnaflık tarihi 50 yıla kadar dayanan tüccarlardan oluşuyor. Bölgede perakendeye geçenler, şimdi eski toptancı tüccarların müşterisi konumuna gelmiş durumda.

Her türlü tekstil, züccaciye ve aksesuar ürünü ile düğün alışverişlerinin vazgeçilmez durağı olan bölgedeki hanların büyük bölümü bir zamanlar Anadolu'ya önemli miktarda mal gönderiminde bulunuyordu. Anadolu'da üretimin artmasıyla yeni toptancı merkezlerinin oluşması ve AVM'lerin açılmasıyla toptan satışlar da zamanla azaldı.

Mahmutpaşa Caddesi üzerindeki dükkanların tamamı artık perakende satış da yaparken, ara sokaklarda bulunan dükkanlardan perakendeye geçenlerin sayısı da her geçen gün artıyor.

Esnaf perakende satışı da öğreniyor

Bu arada, bölge esnafı, eskiden işyerlerinde 8-9 olan çalışan sayısının 1-2'ye kadar düştüğünü, işi bırakanların sayısı ve günü kurtarmaya yönelik satışın arttığını, eskiden bölgede yüzde 90 oranında olan toptan satışın yüzde 10'lara kadar gerilediğini anlatırken, perakendeye yönelik satışın inceliklerini zaman içinde öğrendiklerini ifade etti.

Öte yandan, tarihinde ilk kez geçen yıl alışveriş festivaline ev sahipliği yapan Mahmutpaşa, son aylarda cirolarında yüzde 30-40 düşüş olduğunu belirten esnafın "ısrarlı" talebi üzerine festivalin ikincisini gerçekleştirmeyi planlıyor. 

Toptancı, müşteriyi geri çevirmiyor

Mahmutpaşa Esnaf ve İşadamları Derneği Başkanı Yusuf Yetişgin, DÜNYA'ya yaptığı açıklamada, esnafın büyük sıkıntı içerisinde olduğunu, talepteki azalma ve cirolardaki düşüşe bağlı olarak yaşanan darboğaz için çare aradıklarını ifade etti. Yetişgin, "Eskiden tek bir parça bile perakende satmayan toptancılar, satış azlığından dolayı artık müşteriyi geri çevirmemek zorunda kaldı. Buradaki ciro düşüşlerinin Gezi Parkı olaylarıyla da hiçbir ilgisi yok. Şu anda çok gizli ve kimsenin farkında olmadığı büyük bir ekonomik kriz var. Daha önceki krizler ortada olurdu. Yani doların patlamasıyla ya da başka bir nedenle gerçekleşirdi. Bu sefer ise çok gizli ve sinsice... " diye konuştu. Toptancıların yavaş yavaş perakende satış da yapmak zorunda kaldığını savunan Yetişgin, "Perakende vermeyen bazı esnaf var. Onlar da eninde sonunda perakende satışa mecbur kalacak" dedi.

Mahmutpaşa'da toptanın yanında perakende satışın son bir yılda hız kazandığına işaret eden Yetişgin, Anadolu'da üretimin artmasıyla Mahmutpaşa'dan mal alımının azaldığını söyledi. 

Esnaf ısrarla festival yapılmasını istiyor

Yetişgin, 2 binden fazla esnafın bulunduğu Mahmutpaşa'da esnafın büyük bölümünün artık perakende satış da yaptığını, esnafın acil ve ısrarlı bir şekilde Mahmutpaşa Alışveriş Festivali'nin yapılmasını istediğini ifade etti. Geçen yıl ilki gerçekleştirilen festivalin büyük ses getirdiğini ve cirolarda yüzde 100 artış sağladığını kaydeden Yetişgin, festivalin ikincisini 29 Ağustos-29 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirmeyi planladıklarını bildirdi.

Eskiden Araplar ve Rusların alışveriş için Mahmutpaşa'ya geldiğini, son yıllarda AVM'leri tercih ettiğini, internetten satışların da her geçen yıl arttığını anlatan Yetişgin, "Buradaki esnaf, perakende ile kendini kurtarmaya, çarkı döndürmeye çalışıyor" dedi. Yetişgin,  Ramazan Bayramı alışverişi dolayısıyla bu yıl çok fazla hareketlilik beklemediklerini de dile getirdi.

Perakende satış bize ters geliyor ama

58 yıldır toptancılık yapan Ali Rıza Pancar Tekstil'in ikinci kuşak temsilcilerinden Mehmet Pancar, perakende satışın kendilerine doğru gelmediğini, Sultanhamam kültürüne ters olduğunu savunarak, "Burada birçok tüccar perakendeye döndü, biz de imalata geçtik. Fason olarak nevresim ve masa örtüsü üretmeye başladık. Artık onlar bizim gibi toptancılardan mal alıyor" dedi. Pancar, perakende satış yapmayı hiç düşünmediklerini de ifade etti.  

Mal arabadan iniyor, gidecek yer bulamıyor

Yaklaşık 60 yıldır bölgede toptancılık yapan Tecimer Tekstil'den Tekin Tecimer, eskisi gibi kar edemediklerini, bir süredir perakende satış da yaptıklarını ifade ederken, "Anadolu'ya sattığımız mal masrafı karşılamıyor. Eskiden satışlarımızın çok büyük bir bölümü arabadan indiği gibi giderdi, şimdi ise iniyor ama gidecek yer bulamıyor. Bölgedeki birçok tüccar farklı işlere yöneldi" dedi.