Özel sektörden Sanayi Bakanlığı'na 'kırık not'

ANKARA - Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, 2 bin KOBİ'ye yeni teşvik paketini kamuoyuna açıklarken, sanayici teşvik sisteminin adaletli dağılmamasından şikayetçi. Bakan Çağlayan'ın talimatı üzerine bakanlığın çalışmaları, hizmetler, ortak çalışma alan ve olanaklarına ilişkin anket düzenlendi. 555 kurum ve kuruluşun üst düzey yöneticisinin katıldığı anketten, bakanlık açısından pek iç açıcı olmayan bir sonuç çıktı. Ticaret sektöründen ankete katılanlar; devlet yardım ve desteklerinin eşitlik ilkesi doğrultusunda dağıtılmadığı yönünde eleştirilerini dile getirirken, girişimciler, "KOBİ'lerin en önemli desteği olan KOSGEB işlevsiz hale getirilmiştir. Ya kaldırılmalı ya da yeniden işlevlerine kavuşturulmalıdır" önerisinde bulundular. Yöneticiler ise piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinin yetersiz olması konusunda serzenişinde bulunurken, teşvik sisteminin bakanlık tarafından tek elden yürütülmesi, bölgesel ve sektörel bazda değerlendirilerek yönetilmesi gerektiğini dile getirdiler. Bakanlığın imaj sorunu Hükümetin teşvik sistemine yönelik ağır eleştirilerin bulunduğu ankette, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın imajına ilişkin de çarpıcı sonuçlar yer aldı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı uzmanlarının, "Bakanlık kamuoyu nezdinde olumlu imaja sahiptir" önermesine karşın ankete katılan ticaret erbabının yaklaşık yüzde 20'si 'katılmıyorum' yanıtını verirken, kalan yüzde 29'unun 'kısmen katılıyorum', yüzde 51'inin ise 'katılmıyorum' şeklinde cevap verdiği ortaya çıktı. İmaj sorusuna yönelik kamu kurumları ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na toz kondurmadı. Ankete katılan kamu kurum ve kuruluşlarından yüzde 6.7'si bakanlığın kamuoyu nezdinde olumlu imajı olduğuna katılmazken, büyük bir bölümü bakanlığın olumlu imaja sahip olduğunu belirtti. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından KOBİ'lere sıfır faizli kredi desteği ve yatırımcılara yeni teşvik paketinde son rötuşlar atılırken, teşvikten yararlanacak olan kesimlerden teşvik sistemine yönelik ağır eleştiriler geldi. Ankete katılan girişimci, ticaret erbabı, yönetici ve kamu kurum ve kuruluşlarındaki üst düzey yöneticilerden gözlemledikleri ve yaşadıkları sorunları şöyle sıralandı: Girişimci: - Bakanlığın hizmet ve faaliyetlerinin tanıtımı yeterli değil. - Bakanlık piyasa gözetim ve denetiminde yetersiz kalıyor, haksız rekabet önlenemiyor. Özellikle, iklimlendirme sektöründe piyasa gözetim ve denetim işlevini yerine getirecek uygun laboratuvar olmaması nedeniyle piyasada standart dışı ürünler dolaşıyor. - Mevzuat ve standartların uygulanamasında sorunlar, eksiklikler ve çelişkilerle karşılaşılıyor. - Sanayicinin gereksinimleri zamanında karşılanmıyor, dolayısıyla sunulan hizmetler istenen faydayı sağlayamıyor. - Bakanlık diğer kamu kuruluşları gibi soğuk ve bürokratik bir havaya sahip. Personelinin servis vermeye motive edilmedikleri gözleniyor. Konfederasyonlar, federasyonlar, odalar ya da derneklerden alınan servis ile karşılaştırmak mümkün değil. - KOBİ'lerin en önemli desteği olan KOSGEB işlevsiz hale getirildi. Ya kaldırılmalı ya da yeniden işlevlerine kavuşturulmalı. - Bakanlık, piyasa denetimi, ithalat, teşvikler konularında kendi politikalarını oluşturamıyor. - Yetkisi olmasına rağmen, bakanlık bu yetkileri kararlı ve etkin bir şekilde kullanmıyor, üretici ve tüketiciyi yeterli düzeyde koruyamıyor. - AR-GE desteklerinde küçük ölçekli kuruluşlar göz ardı edilmiş durumda. Ticaret erbabı: - İlgili mevzuat, uygulayıcılara iyi anlatılamıyor, mevzuatın algılanması mümkün olamıyor, bu nedenle uygulamada çok fazla sorunla karşılaşılaşılıyor. Özellikle AB sürecinde değişen mevzuatın ticaret erbabına aktarılmasına ve bilgilendirmeye yönelik çalışmalar çok yetersiz kalıyor. - Bakanlık, üretici, tüketici ve esnafı yeterince koruyamıyor. - Devlet yardım ve destekleri eşitlik ilkesi doğrultusunda dağıtılmıyor. - Sanayici ve ticaret erbabı ile kamu kuruluşları arasında yeterli etkileşim sağlanamıyor. Buna yönelik politikalar bir kısır döngüye dönüşmüş durumda. - KOSGEB'in faaliyetleri KOBİ'lerin gereksinimleriyle örtüşmüyor. - Denetim faaliyetleri yeterli düzeyde yapılmıyor. Bakanlıktan görevlendirilen kişiler işletmelere değil, ticaret odalarına gidiyor. - Bakanlık, yetkisi olmasına karşın bunu kararlı ve etkin bir şekilde kullanamamakta. Üretici ve tüketiciyi koruyacak mekanizmaları yeterince işletemiyor. Yönetici: - Sanayi, politika ve stratejilerinin oluşturulması, mevzuat düzenleme ya da geliştirme gibi çalışmalarda paydaşlardan görüş alınmıyor veya görüş geliştirilebilmesi için yeterli süre tanınmıyor. - Bakanlığın hizmetleri ve faaliyetleri paydaşlara yeterli düzeyde ve yeterli açıklıkta tanıtılamıyor. - Bakanlığın il teşkilatının personel ve teknik altyapısı istenen nitelikte hizmet sunmak için yeterli değil. - Bakanlık, bütçeden yeterli pay alamıyor, asli görevlerine yönelik çalışmalarda yetersiz kalıyor. Bakanlığın görev alanına ilişkin politikalar daha üst düzeyde belirleniyor. Bakanlık bu konuda geri planda kalıyor. - Özelleştirme nedeniyle pek çok personelin yerleştiği taşra teşkilatında konuya hakim personel bulunamıyor, teknik altyapı ile fiziki mekan sorunları nedeniyle beklenen düzeyde hizmet alınamıyor. Taşra teşkilatı ya kapatılmalı ve yetkileri odalara devredilmeli ya da yeniden yapılandırılmalı. - Bakanlık, piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinde yetersiz. - Bölgelerarası farkların giderilmesine yönelik uygulamalar son derece yetersiz. Merkezi Ankara yönetiminden faydalanılamıyor. İşte sivil toplum kuruluşlarından öneriler - Erzurum TSO Yönetim Kurulu Başkanı Muammer Cindilli: Bölgenin kalkınmasına yönelik olarak ortak projeler geliştirilip uygulanabilir. - Antalya Ticaret Borsası İlhami Kaplan Yönetim Kurulu Başkanı: Bölgenin dönüşüme ayak uydurabilmesi için bakanlıkla ve bölge teşkilatıyla yoğun ve aktif çalışmalar yapabiliriz. - Eskişehir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar: Bölgesel yeni kamu yatırımları konusunda işbirliğine gidilebilir. - Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu (TUSKON) Başkanı Rızanur Meral: Bakanlığın çok geniş bir alanda verdiği önemli ve faydalı hizmetlerin sanayicilere ve kamuoyuna yansıtılması amacıyla tanıtım ve halkla ilişkiler çalışmalarında TUSKON olarak yardımcı olmaya hazırız. Yılmaz'dan 'ortak çalışma' çağrısı Ankete katılan kamu kurumlarının üst düzey yöneticileri arasında bulunan Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, "Tüketici ve reel sektörün bilinçlenmesi için ortak çalışma yapalım" önerisinde bulundu. Ankete katılan DPT Müsteşarı Ahmet Tıktık ise "Sanayinin rekabet gücü, sanayi stratejisi ve politikaları, KOBİ'lere yönelik destek programları ve politikaları, alt sektörlerin özellikle uyum sorunu içinde bulunan geleneksel sektörlere yönelik küresel rekabet, dezenflasyon, düşük ölçek, vb. konularda destekler tasarlanmasında işbirliği yapılabilir" diye görüş beyan etti.