Patatesten para kazanamayan silajlık mısıra yöneldi

Arzu ALP

İZMİR - Türkiye'nin patates ambarlarından İzmir'in Ödemiş ilçesi ile Niğde'de geçen yıl patates fiyatlarının 5 kuruşa kadar düşmesi nedeniyle para kazanamayan üretici, bu yıl ekimden uzaklaştı. Satış fiyatları maliyetlerin altında kalınca patatesi tarlada bırakan ya da hayvan yemi yapmak zorunda kalan Ödemişli çiftçi, bu yıl silajlık mısırda teselli bulurken Niğde'de de alternatif ürün projesiyle nefes aldı.
Ödemiş Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeki Turan, bu yıl Ödemiş bölgesinde  patateste yüzde 60-70 ekim noksanlığı olduğuna dikkat çekti. Üreticinin  parasızlıktan patates ekemediğini belirten Turan, "Ekemediği için üretim az oldu. Patates eken bu yıl para kazanabildi, ancak geçen senenin yaralarını kapatması mümkün değil. En azından üreticinin bankalara olan borçları ertelenmeli" dedi.
Turan, Ödemiş bölgesinde  üreticilerin bu yıl tarla boş kalarak zarar etmesin diye silajlık mısıra yöneldiğini, dönüm maliyeti 800-900 TL'yi bulan silajlık mısırın bin TL'ye satıldığını kaydetti. Silajlık mısırın maliyetleri ancak karşıladığını, üreticinin karının devlet desteği olduğunu vurgulayan Turan, "Üretici parasızlıktan dolayı alım garantisiyle anlaşmalı patates ekti. Bugüne kadar anlaşmalı patates üretmeyen çiftçiler bile parmak patates ve cips fabrikaları için anlaşma yaptı. Ancak üreticilerin eline paraları 11. ayda geçecek. Yani yine para yok" diye konuştu.
Türkiye'de planlı üretim olmadığını, hangi ürün para ediyorsa herkesin ona yüklendiğini dile getiren Turan, Adana bölgesinin patates ekimini biraz daha artırması halinde Ödemiş'i ortadan kaldıracağını ileri sürdü.

Patates hayvan yemi oldu
Geçen yıl patatesin hayvan yemi olarak satıldığını, zarar eden üreticiye alternnatif ürün olması gerektiğini ancak hiçbir mühsülün para etmediğini söyledi. Mazot, gübre ve elektrik maliyetlerinin yüksekliğine işaret eden Turan, devletin bu konuda üreticiye yardımcı olmasını istedi. 
Turan, aylık ödeme uygulaması başlamadan önce üreticinin mahsülden mahsüle elektrik faturası ödediğini hatırlatarak, bunun üreticinin belini büktüğünü, her ay para bulmakta zorlandığını ve borçlarının gırtlakta olduğunu söyledi. 
Bugünlerde ekilen kışlık patateste depolama sorunu bulunmadığını, ancak depoloma sorunu nedeniyle yazlık patatesin hemen sökülüp pazarını bulmak gerektiğine işaret eden Turdan, Ödemiş bölgesinde şu anda patates hasadının bittiğini, Afyon ve Niğde bölgelerinde hasadın devam ettiğini belirtti. Turan, "Şu anda patatesin fiyatı 70-80 kuruş civarında. Bu fiyatları  korusa çiftçi patatesten iyi kötü para kazanır" diye konuştu. 
 

Geçen yıl ürün imha edilmişti
Patates üreticisi de olan Ödemiş Ziraat Odası Başkanı Ahmet Kocaağa da geçen yıl para kazanamadığı patateslerini hayvanlarına yedirdiğini belirterek, "Üretici geçen yıl parası olmadığı için patateslerini tarladan toplayamadı. Havaların sıcak olması nedeniyle patatesler bakımsızlıktan yandı. Üretici bin bir zahmetle ektiği patateslerini imha etmek zorunda kaldı. İlçemizde yetişen patatesler renk ve lezzet bakımından dünyada rakipsiz. Üreticilerimizin sorunlarına sahip çıkılmalı" dedi.  Kocaağa, geçen yıl yaşanan bu sıkıntı nedeniyle üreticinin patates yerine alternatif ürün olarak silajlık mısır ektiğini belirtti. 
 

Niğde'de yüzde 60 ekim kaybı var
Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar ise, geçen yıl Niğde'de patates fiyatlarının 5-10 kuruşa kadar düştüğünü hatırlatarak, "Bölgemizde geçen yılın vermiş olduğu sıkıntıdan dolayı bu yıl yaklaşık yüzde 60 ekim kaybı var. 35 kuruşa maledilen patatesin kilosu 10 kuruşa satılınca ne borcunu ödeyebildi ne de gelecek sene ekim yapabilecek sermayesi elinde kaldı. Bölgemizde üreticilerin yarıya yakını hiç ekim yapmadı. Kalan yarısı da geçen yıl ektiğinin yarısını ekti. Adana, İnegöl, Niksar ve bölgemizde geçen ayın 20'si gibi hasat başladı. Şu anda fiyatları ortalama 80 kuruş civarında. 10 kuruşu görmüş bir çiftçinin 80 kuruşa satması iyi bir rakam" dedi.
Kenar, 2012'deki don nedeniyle 200 bin ton patatesin zarar gördüğünü, bu yıl da Niğde'de geç kalmış da olsa alternatif ürünler konusunda Tarım İl Müdürlüğü ile İl Özel İdare'nin çalışma başlattığını hatırlattı. Kenar,  çalışma kapsamında bölgedeki üreticilere yaklaşık 1 milyon TL'lik mısır, fasulye, nohut, yonca tohumu dağıtıldığını belirterek, "Ödemiş yılda 3 ürün alabilen bir bölge. Biz yılda bir ürünü bile alamıyoruz. Rakım 1300-1400 metre olduğu için iklim soğuk. Her mahsul yetişmiyor. Bu rakımlarda patates daha güzel oluyor. Bu yüzden patates çiftçiye bugüne kadar daha cazip geldi. Patates kısa süreli büyük paralar kazandırıyor. Buğday, fasulye gibi kuru baklagillerin fiyatları belli. Devlet tarafından kontrol ediliyor. İthalatı, ihracatı çok çabuk olabiliyor. Mesela patatesi Kanada'ya ihraç edemezsin ama fasulyeyi ihraç edebilirsin. Patates para ettiği yıl herşeyin önüne geçtiği için bizim bölgemiz de bu ürüne müsait olduğu için çiftçilerimiz otomatikman patatese yöneliyor" diye konuştu.