Pirinçte "stokçu-ithalatçı" tartışması

MERSİN - Pirinç fiyatlarında yüzde 300'lere varan artış, üretici, tüketici ve sanayiciyi karşı karşıya getirirken, stokçu ve ithalatçı kavgasına neden oldu. Dünya Bakliyat ve Hububat Birliği Başkan Yardımcısı ve Akdeniz Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçılar Birliği Başkanı Mahmut Arslan, pirinçte "spekülasyon tartışmalarını" değerlendirirken, pirinçte stokçuluğun söz konusu olmadığını, belirsizlik ortamının arz-talep dengesini bozduğunu bildirdi. Ateşler Bakliyat sahibi Ali Ateş ise "Fiyat artışları tamamen ithalatçının kâr hırsından kaynaklanmaktadır" derken, Silifke Ziraat Odası Başkanı Mahire Can, "Geçen yılki çeltiklerimiz depolarda bekletiliyor. Ülkede pirinç sorunu yok" dedi. Türkiye'deki pirinç tüketiminin yıllık 650 bin ton, üretiminin 400 bin ton olduğunu, her yıl aradaki 250 bin tonluk açığın ithalatla kapatıldığını ifade eden Mahmut Aslan, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO), vergisiz ithalat yapacağı yolundaki açıklamasının ardından başlayan belirsizlik sürecinin sıkıntıya yol açtığını belirtti. Aslan: Fiyatın yüzde 58'i vergi "TMO, vergisiz ithalat yapacaksa yapsın, hükümet yetkilileri 'pirinci ucuzlatacağız' şeklinde açıklamalar yapınca, tüccar ithalatçıdan mal alımını durdurdu, yakında daha büyük sıkıntı yaşanabilir" diyen Aslan, şunları kaydetti: "TMO, aldığı 100 bin tonluk ithalat yetkisiyle, kilosu 1,50 YTL'den piyasaya pirinç sürmeyi planlarken, ithalatçıdan kilosu 1,90 YTL'den mal almaz. Burada suçu tüccara atıyorlar, günah keçisi ilan ediyorlar ama bence onlar da çaresiz, mal alsın mı almasın mı kararsız. Bugün alırsa, yarın TMO'nun ucuz pirincine karşı nasıl satış yapacak? Çünkü, vergisiz ithalatın ülkemize girmesi halinde fiyatlar tabii ki düşecektir. Yüzde 58'i bulan gümrük vergisinden ithalatçı da muaf bırakılsın, TMO fiyatlarından ya da bunun altında fiyatla piyasaya pirinç sürmeye hazırız." 150 bin ton gümrüklerde bekliyor Aslan, ithalatçının 1 Nisan'dan önce Mısır'dan getirdiği ve gümrüklerdeki antrepolarda bekleyen en az 100-150 bin ton pirinç bulunduğunu belirterek, "Türkiye'de içeride bakıyorsunuz pirinç yok görünüyor ama ithalatçılarda çeltikle birlikte 100-150 bin ton civarında mal var. Bu da birkaç ay yeter, ama hükümetin kesin bir adım atması lazım. Bu adımın atılması da çok fazla uzatılmamalı" dedi. Ateş: Artışın sebebi ithalatçının kâr hırsı Tarsus'ta 45 yıldır çeltik üretimi yaptıklarını, baba mesleğini devam ettirdiklerini anlatan Ateşler Bakliyat Sahibi Ali Ateş ise "Çeltiğin kaderini son 20 yıldır ithalatçılar belirliyor. Üretim alanları giderek azalıyor. Son günlerde pirinç fiyatlarındaki yükselmenin temelinde ise bir avuç ithalatçının aşırı kâr hırsı yatıyor" değerlendirmesini yaptı. İthalatçıların yurtdışından ucuz pirinç getirmelerinin yanı sıra TMO'den eski yani ucuz fiyattan aldıkları pirinçte bir gecede yaklaşık yüzde 130'a varan fiyat artışı gerçekleştirdiklerini belirten Ateş şunları söyledi: "Küresel ısınmanın getirdiği sorunu bahane eden fırsatçılar suni gündem yaratarak kârlarına kâr katıyor. İthalatçı firmalar TMO'den binlerce ton çeltiği eski fiyattan aldı. Firma olarak 159 ton çeltik aldık. Ama fırsatçılık yapmayarak, CarrefourSa'larda pirinci eski fiyat olan 2 YTL'den satıyor ve kâr ediyoruz. Fazla kâr peşinde koşarak piyasada sıkıntı yaratmanın ve ülkeyi sıkıntıya sokmanın anlamı yoktur." Can: Kuyruklara gerek yok, depolar pirinç dolu Türkiye'de pirinç sorunu yaşanmadığını anlatan Silifke Ziraat Odası Başkanı Mahire Can da "Pirinç kuyruklarına gerek yok. Her yer pirinç dolu, geçen yılki çeltiklerimiz depolarda bekliyor" diye konuştu. Can, geçen yıl 7 bin dönüm çeltik ektiklerini iyi bir rekolteye ulaştıklarını ve bu nedenle çiftçinin ürünün kilosunu 600-650 kuruş arasında sattığını kaydetti. Mahire Can, tepkisini "Çiftçi, çeltiği oldukça düşük fiyattan satıyor, mazot, su, tohum, ilaç, işçilik maliyeti derken para kazanması mümkün olmuyor. Çiftçi bu üründen bir türlü para kazanamazken tüccar yüksek maliyetlerden satış yaparak çok yüksek kârlara ulaşıyor" sözleriyle dile getirdi. Mersin'de çeltik verdikleri tüccarların depolarının dolu olduğuna dikkat çeken Can, "Buğday hasadı ardından yeniden çeltik ekecektik ancak şu anda korkuyoruz. Sürekli yeni ithalatların yapıldığı haberlerini alıyoruz. Ülkede bu kadar pirinç varken ürünümüzün yeniden para etmeyeceği endişesiyle pirinç ekip ekmeme konusunda kararsızız" dedi. Hububatta üretim tüketimi karşılamıyor Gıda, yem ve enerji olarak kullanılan buğday ve mısır başta olmak üzere dünya hububat üretimi, tüketimi karşılamaz duruma gelince stoklar giderek azalıyor. Uluslararası Hububat Konseyi'nin (IGC) mart tarihli son raporundan alınan bilgiye göre, 2006/07 sezonunda 593 milyon ton düzeyinde gerçekleşen dünya buğday üretiminin, Temmuz 2007/Haziran 2008 döneminde, 604 milyon ton düzeyinde (11 milyon ton fazla) olacağı tahmin ediliyor. Tüketim ise geçen yıla oranla artış göstererek 612 milyon ton düzeyinde gerçekleşeceği öngörülüyor. IGC, 2007-2008 dönemi dünya buğday stoklarının ise geçen yıldan 12 milyon ton düşük olarak 112 milyon tona gerileyeceğini belirtiyor. Buğday stokları azalıyor Sezon Miktar (Ton) 2004-2005 141 milyon 2005-2006 138 milyon 2006-2007 120 milyon . 2007-2008 sezonunda, 3 yıl öncesine göre stokların yüzde 20 civarında azalacağı görülüyor.