Piyasa belirsiz olunca yabancı yatırımcı beklemeyi seçti

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Geçtiğimiz yıl ihracatta yüzde 38’lik artışla 1.2 milyar dolara imza atan ve bu yıl ABD pazarına odaklanan kağıt, karton ambalaj sektöründe heyecanla beklenen yüzde 100 selülozdan kağıt üretim fabrikası yatırımı askıya alındı.

500 milyon dolarlık yatırım beklemede

 Kağıt Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, ocak ayında sektörde büyük bir yatırım hazırlığı içinde olduklarını duyurmuş ve “Yüzde 100 selülozdan yapılan karton ambalaj fabrikası için kolları sıvadık. 500 milyon dolarlık bir yatırımla hayata geçirilecek bu tesisle 450 milyon dolarlık ithalat önlenecek” diye konuşmuştu.

Duran, piyasadaki belirsizlik nedeniyle yatırımın askıya alındığını açıkladı. Yüzde 100 selülozdan kağıt fabrikasının 24 ay gibi bir sürede sonuçlanması, tesisin faaliyete geçmesiyle üretim kapasitesinin yüzde 25 artması bekleniyordu. “Yatırım için yabancı ortak beklendi. Bizi çok heyecanlandıran doğru bir projeydi, yapılmalıydı.

Ama risk iştahı diye bir konu var. Eninde sonunda yapılacak” diyen Alican Duran, Türk karton ambalaj sektörünün yabancı yatırıma açık olduğunu ancak piyasadaki belirsizlik nedeniyle yabancının ‘izleme’ aşamasında olduğunu söyledi. Duran, “Özellikle Amerikalılar şu anda Avrupa’da önemli satın almalar yapıyor, özelikle iki büyük şirket var ama Türkiye’ye bakmıyor. Yabancı yatırımcıyı yeniden Türkiye’ye çekecek altyapıyı oluşturmalıyız” dedi.

Hammaddenin 250 bin tonu %100 selülozdan

Türkiye’nin yıllık 1 milyon ton üretim kapasitesiyle üretimde önemli bir noktada olduğunu dile getiren Duran, son 10 yıldır Avrupa’da sektörü Polonya ve Türkiye’nin yukarılara taşıdığını söyledi.

Türk kağıt, karton ambalaj sektöründe 650 bin ton karton tüketildiğini açıklayan Duran, bunun 250 bin tonunu yüzde 100 selülozdan oluştuğunu kaydetti. Duran, “Yapılacak yatırımla bunu 300-400 bin tonlara çıkarmak mümkün” dedi. Sektörün geri dönüşümden hammadde konusunda çok kuvvetli olduğunu ifade eden Duran, sözlerini şöyle sürdürdü: “Geri dönüşüm yüzde 65’e çıktı, selüloz yüzde 35’lerde. Normali yüzde 50-50 olması.

Geri dönüşüm konusunda çoğu ülkeden ilerideyiz. Şu anda ilk 5 arasındayız. Yüzde 100 selüloz kanadını da mutlaka Türkiye'de yapmamız lazım.” Kağıt, karton ambalaj sektörünün net ihracatçı konumda bulunduğunu söyleyen Alican Duran, enflasyon ve kur farkı arasında açılan makasın ihracatçıları zorladığını belirtti.

Tüm sektörler gibi seçim sonrası izlenecek ekonomi politikalarına odaklandıklarını söyleyen Duran, “Şu an karlılığı geçtik tüm ihracatçılar zararına çalışıyor. Dünya artık çok rekabetçi bir pazar. Uzun uğraşlarla kazandığımız pazarlarımızı kaybedecek lüksümüz yok.

Bir kere kaptırdık mı geri almamız çok zor” dedi. AB’nin yatırımlarını Polonya’ya kaydırarak orayı üretim üssü haline getirdiğine işaret eden Duran, şunları söyledi: “Dolayısıyla AB’de her zamankinden daha sert bir rekabet var. Türkiye olarak gücümüz teknoloji ve esnek üretimde. Ama bıçak da kemiğe dayandı.”

Bankalardan proaktif çözümler bekliyoruz

Belirsizlik nedeniyle bankaların risk almayıp reel sektöre finansman desteği vermediğini söyleyen Alican Duran, “Bankalar şu anda tarihlerinin en büyük karını ediyor. Ama sanayiye destek vermiyorlar. Sistem gerçekten kilitleniyor. Tamam risk almamayı tercih ediyorlar ama bu kadar kar ettikleri bir durumda biraz da risk alsınlar. Bu bir döngü. Sanayi nefes alamazsa gün gelecek işin ucu onlara da dokunacak. Piyasada o yüzden ya biraz daha sağduyulu olmaları lazım. Bankalardan daha proaktif çözümler bekliyoruz” diye konuştu.

"2022 çok verimli geçti"

Sektör açısından 2022’nin çok verimli geçtiğini ancak 2023’te durağan bir süreç yaşanacağını dile getiren Duran, “Her zaman çift haneli büyüme hayal eden bir sektörüz ama bu sene zor. Amacımız geçen yılın rakamlarını yakalayabilmek” dedi.

“Kimse başkasının çalışanına göz dikmesin”

dikmesin” EYT’nin şirketlere önemli bir yük getirdiğini söyleyen KASAD Başkanı Alican Duran, “Çoğu şirket çalışanını kaybetmeye başladı. Bazı çalışanların da sektörden çıkmadığını ancak şirketler arasında geçiş yaptığını duyuyoruz. Sektörümüzde yetişmiş elemanı kaybetmek çok ciddi bir sorun. O yüzden şirketlere çağrımız başkasının yetişmiş elemanını almasınlar” dedi.

Selülozun hammaddesi üretilecek

Edinilen bilgilere göre, Kipaş Holding kuruluşu Maren Maraş AŞ, Adana’da yıllık 1 milyon ton selüloz üretimi için yatırım yapacak. Bünyesinde limanında yer alacağı 62 milyar liralık yatırım tamamlandığında bin 630 kişi istihdam edilecek.

ABD bizim için altın Pazar

İngiltere ve Almanya başta olmak üzere 50’den fazla ülkeye ürün veren sektör, 100 milyar doları bulan ABD pazarından pay almak istiyor. ABD’nin en büyük ihracatçı olmanın yanında en büyük ithalatçı da olduğunu söyleyen Alican Duran, “Bu pazardan yüzde 1 bile pay alsak büyük bir hacim olur” dedi. Duran, geliştirdikleri URGE projesi kapsamında 20 üretici firma ile ABD pazarına açılacaklarını, 5 yıl içerisinde de 500 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmeyi amaçladıklarını kaydetti.