"Irak'ta yanlış ata oynarsak Arap dünyasını kaybederiz"

Mehmet FİLOĞLU

İSTANBUL - Irak'ta beklenen oldu. Merkezi hükümet ve Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Kerkük için çatışmanın eşiğine geldi. Türkiye ise yaşanan çatışmada ironik bir biçimde Kürt'lerin tarafında. Bu durum beklenmedik gelişmelere yol açabilir. Arap dünyası normalde çok fazla birlik olmasa da çatışma durumunda ortak bir tavır alabiliyor. Türkiye, Irak'ta şiddetlenmesi beklenen Kürt-Arap çatışmasında Kürt'lerin yanında aktif olarak yer alırsa Irak'ı kaybetmesinin yanı sıra tüm coğrafyadan dışlanabilir.

İş dünyası Irak'taki gelişmeleri kaygıyla izliyor. Irak'ta yıllardır bulunan ve yatırımları olan bir iş adamı Türkiye'nin Irak politikası yüzünden bu ülkede iş yapmanın giderek zorlandığını belirtirken, Kerkük krizinde Türkiye'nin taraf tutması durumunda, sadece Irak'ın değil tüm Arap dünyasının kaybedilebileceğinin altını çiziyor. Diğer taraftan bu krizin büyümeyeceği hatta yakın zamanda sonlanacağı görüşü de hakim. Irak'ı yakından tanıyan Irak-Türkiye İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, ABD'nin devreye girmesiyle taraflar arasında barış sağlandığını ancak daha duyurulmadığını belirterek,  Irak'ta Türk iş adamları açısından bir riskin bulunmadığının altını çizdi.

İpler Haşimi ile birlikte koptu

Şii Irak hükümetiyle Türkiye arasındaki ilişkilerin dönüm noktası, Türkiye'nin Irak'tan kaçan Irak eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık Haşimi'ye sığınma hakkı vermesiyle yaşandı. Bu tarihten sonra iki ülkenin hükümeti arasındaki gerilim hiç düşmedi. Türkiye'nin Kuzey Irak yönetimi ile yaptığı petrol anlaşmaları, Kerkük'ün Kuzey Irak'a bağlanmasına destek verilmesi, Davutoğlu'nun Kerkük'e yaptığı bildirimsiz ziyaret ve hükümetin Suriye krizindeki tavrı ise bardağı taşıran damlalar oldu. Konuyla ilgili konuşan iş adamı her krizden sonra Irak'ta iş yapmanın biraz daha zorlaştığını ifade ederek, Türkiye'nin Irak'ın içişlerine karışmasının iş dünyasının önünü tıkadığı yorumunu yaptı.

Krize ortak tepki verecekler

Türkiyeli iş adamlarının rahatça ticaret yapabilmesi için  Türkiye'nin başka ülkelerin iç işlerine karışmaması gerektiğini savunan iş adamı "Türkiye ne zaman bir olaya karışsa Türk iş adamlarının işi daha da zorlaşıyor. Bazı iş adamları Irak'ta Türkiye'nin desteklediği bir isim başa gelirse iş adamlarının işinin daha kolay olacağını söylüyorlar ama ben buna katılmıyorum. Türkiye bu çatışmada taraf olursa hiçbir şekilde Irak'ta var olamaz. Arap ülkelerinde de olamaz. Diğer Arap ülkeleri de farklı düşünmüyorlar. Bir anda birleşebilirler ve Türkiye'ye karşı güçlü bir tepki verebilirler" değerlendirmesinde bulundu.

Ticari ilişkiler oldukça iyi

Irak'la Türkiye arasındaki gerilimin söylendiği kadar büyük  olmadığını belirten Aksoy, "Aslına bakılırsa Irak Başbakanının Türkiye ile ilgili söylemleri çok fazla sert değil. İki ülke hükümetleri arasındaki diyalog da devam ediyor" dedi. Ticari ilişkilerin de hiç olmadığı akdar iyi olduğunu dile getiren Aksoy, Türkiye'nin Irak'a geçen yılın tamamında yaptığı 8.3 milyarlık ihracatı, bu yılın ilk 9 ayında yaptığını hatırlattı.

Balans ayarı gerekebilir

Balans ayarı gerekebilir

Ortadoğu gibi bir coğrafyada dengelerin çok dikkatli gözetilmesi gerektiğinin altını çizen Aksoy, "Bu bölgede  ran'ı, ABD'yi dikkate almadan bir şey yapamazsınız. Son dönemde belki balansta bir dengesizlik olmuştur. Ancak bu düzeltilir. Biz Akdeniz ülkesiyiz, dövüşürüz, küfrederiz ama sonunda masada el ele sıkışıp kalkarız. Kısa vadeli gelişmeler Türkiye'nin komşularıyla ilişkilerini etkilemez" diye konuştu. Aksoy, ayrıca Arap ülkelerinin Irak'ta yaşanacak bir krizde Maliki'nin yardımına koşmayacağını da belirtti.

Bağdat, önümüzdeki dönemde dev yatırım hamleleri planlıyor

Bağdat yönetimi 5 yılda 186 milyar dolarlık yatırım öngörüyor. Bu miktarın 100 milyar doları merkezi hükümet tarafından karşılanacak. Gerisini ise özel sektör üstlenecek. Yönetim ayrıca, 2025 yılına kadar altyapıya 150 milyar dolarlık harcama yapmayı planlıyor. Bunun sadece 50 milyar doları inşaat sektörüne harcanacak. 5 yıl içinde ise sadece demiryolu altyapısına 60 milyar dolarlık yatırım hedefleniyor. 2016 yılına kadarki konut projeleri için de 35 milyar dolarlık bütçe ayırmış durumda.