Sosyal güvenlikte primsiz ödemeler sistemi uykuya daldı

ANKARA - Sosyal güvenlik düzeninin en önemli halkalardan biri olan ve herhangi bir prim karşılığı olmadığı için "Primsiz ödemeler" olarak adlandırılan sosyal yardımlar bir türlü yasal düzenlemeye kavuşturulamadı. 1998 yılından bu yana sosyal güvenlik sistemindeki reform arayışlarıyla birlikte başlayan primsiz ödemelere ilişkin çalışmalar, AKP hükümeti döneminde de sürdü. 2005 yılında tartışmaya açılan ancak askıya alınan taslak ortada kalırken, çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda hazırlıkları süren taslağın son hali kamuoyuna açıklanmadı. Mevcut sosyal yardım düzeni ise tam kontrollü olmadan ve kullanım kriterleri net olarak ortaya konulmayan Sosyal Yardım ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ve illerdeki kamu vakıfları aracılığıyla yürütülüyor. DÜNYA'nın edindiği bilgilere göre, sosyal güvenlik alanında yapılan çalışmaların içine primsiz ödemelere ilişkin taslağın da alınması yönünde gelen talepler reddedildi. Ekonomik ve Sosyal Konsey toplantısında sendikalar tarafından taslağın gündeme alınması istekleri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından reddedildi. Türkiye'de primsiz ödemeler sistemi, temel olarak bu yıl, 3.7 milyon YTL ödenek ayrılan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü aracılığıyla yürütülüyor. Kamuoyunda yakından bilinen aile yardımı, gıda yardımı, kömür yardımı gibi işlemler bu kurumun yerel teşkilatları olan illerde ve ilçelerde kurulu Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla yürütülüyor. Türkiye'nin ikinci büyük sosyal yardım kalemi ise yeşil kart olarak bilinen hiçbir sağlık güvencesi olmayanlara yönelik sağlık hizmetlerinden oluşuyor. Bakacak kimsesi olmayanlara yönelik 65 yaş aylığı, özürlü aylığı gibi düzenlemeler de bu kapsamda bağlanıyor. Halen çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda bulunan taslakta, primsiz ödemeler ve sosyal yardımlardan yararlanma ölçülebilir standartlara bağlanıyor. Yeşil kart uygulaması ise bu kapsama alınıyor. çocuk, yaşlılık, özürlü, sağlık ve iş edindirme yardımı olarak 5 ana sosyal yardım paketi öngörülüyor. Bu paketlerden her birinden yararlanmak objektif standartlara bağlanıyor. Sosyal yardım sistemi de Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamına alınıyor. Primsiz ödemeler ise vazife malüllüğü, harp malüllüğü kapsamındaki ödemeleri düzenliyor. Bu kapsama girenlerin kendilerine ve çocuklarına verilecek haklar düzenleniyor. Taslakta, genel olarak sosyal yardımların ve primsiz ödemelerin hesaplanması, kişinin yaşadığı kentin sosyo-ekonomik durumuna göre hesaplanması da öngörülüyor.