Tarımsal destek ve yerel yönetimler bütçeyi sarstı

ANKARA - Bütçe yılın ilk çeyreğinde 4 milyar 374 milyon YTL açık verdi. Mart ayında ise bütçe açığı 4 milyar 870 milyon YTL oldu. Bütçe açığında geçen yılın aynı dönemine göre ilk çeyrekte yüzde 31,2, mart ayında yüzde 200 artış görüldü. Bütçe açığındaki yükselme tarımsal desteklerdeki yüzde 103, mahalli idare paylarındaki yüzde 23,9 artıştan kaynaklandı. Maliye Bakanlığı, Mart Ayı Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu'nu açıkladı. Buna göre; ocak-mart döneminde bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,3 artarak 49 milyar 442 milyon YTL'den 51 milyar 562 milyon YTL'ye çıktı. Faiz hariç giderler yüzde 13 artışla 33 milyar 475 milyon YTL'den 37 milyar 811 milyon YTL'ye yükseldi. Faiz giderleri yüzde 13,9 azalarak 15 milyar 967 milyon YTL'den 13 milyar 751 milyon YTL'ye indi. İlk çeyrekte bütçe gelirleri yüzde 2,3 artışla 46 milyar 109 milyon YTL'den 47 milyar 188 milyon YTL'ye çıktı. Böylece bütçe açığı yüzde 31,2 artışla 3 milyar 332 milyon YTL'den 4 milyar 374 milyon YTL'ye yükseldi. Faiz dışı fazla yüzde 25,8 azalarak 12 milyar 634 milyon YTL'den 9 milyar 377 milyon YTL'ye geriledi. Bu sonuçlarla, ocak-mart döneminde, yıllık hedefin giderlerde yüzde 23,2, faiz hariç giderlerde yüzde 22,7, faiz giderlerinde yüzde 24,6, gelirlerde yüzde 23,1, bütçe açığında yüzde 24,3, faiz dışı fazlada yüzde 24,7'si gerçekleşmiş oldu. Ocak-mart döneminde faiz hariç giderlere bakıldığı zaman, cari transferlerin yüzde 17,9 artışla 14 milyar 857 milyon YTL'den 17 milyar 514 milyon YTL'ye çıkması dikkat çekti. Sermaye giderleri hariç tüm harcamalar arttı Faiz hariç giderler içinde sermaye giderleri hariç tüm kalemlerde artış meydana geldi. Personel giderleri yüzde 11,8 artışla 11 milyar 192 milyon YTL'den 12 milyar 513 milyon YTL'ye yükseldi. Mal ve hizmet alımları yüzde 9,2 artarak 3 milyar 461 milyon YTL'den 3 milyar 780 milyon YTL'ye çıktı. Sosyal güvenlik devlet primi yüzde 12,8 artışla 1 milyar 406 milyon YTL'den 1 milyar 585 milyon YTL'ye çıktı. Borç verme yüzde 9,2 artışla 863 milyon YTL'den 943 milyon YTL'ye çıktı. Sermaye transferleri yüzde 24,6 artışla 438 milyon YTL'den 546 milyon YTL'ye çıktı. Sermaye giderleri yüzde 26,1 azalarak 1 milyar 258 milyon YTL'den 930 milyon YTL'ye indi. Raporda, cari transferler kaleminde ortaya çıkan artışta özellikle önceki aylardaki gelir performansına bağlı olarak mahalli idare paylarında ortaya çıkan artışlar ile geçen yılki kuraklığın tarım kesimi üzerindeki olumsuz etkisi dikkate alınarak mazot, gübre desteği ile hububat primi gibi bazı tarımsal destekleme ödemelerinin bu yıl daha erken yapılmasının etkili olduğu belirtildi. Tarımsal destekler yüzde 103 yükseldi Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için yapılan transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,6 artarak 8 milyar 875 milyon YTL oldu. Bu kapsamda, 2008 yılı ilk çeyreğinde finansman açığı için Sosyal Güvenlik Kurumu'na geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,5 oranında bir artışla 8 milyar 875 milyon YTL transfer yapıldı. Cari transferler içinde mahalli idare payları yüzde 23,9 oranında artışla 3 milyar 656 milyon YTL oldu. Tarımsal destekleme ödemeleri yüzde 103,4 oranında artarak 23 milyar 270 milyon YTL'ye çıktı. Sağlık giderleri yüzde 3,6 oranında azalarak 1 milyar 610 milyon YTL oldu. Bu kapsamda, kamu personeli tedavi ve ilaç gideri 606 milyon YTL, yeşil kart tedavi ve ilaç giderleri ise 1 milyar 4 milyon YTL olarak gerçekleşti. Bu dönemde yeşil kart tedavi ilaç giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,8 oranında azaldı. Vergi gelirleri 40.2 milyar YTL'ye çıktı Ocak-mart dönemi bütçe gelirlerine bakıldığı zaman, genel bütçe gelirleri yüzde 0,2 azalarak 45 milyar 433 milyon YTL'den 45 milyar 330 milyon YTL'ye inerken, vergi gelirlerinin yüzde 18,6 artışla 33 milyar 941 milyon YTL'den 40 milyar 256 milyon YTL'ye çıktığı, vergi dışı gelirlerin ise yüzde 55,8 azalarak 11 milyar 492 milyon YTL'den 5 milyar 74 milyon YTL'ye indiği görüldü. Gelir vergisinde yüzde 21,6, kurumlar vergisinde yüzde 41,7, dahilde alınan KDV'de yüzde 9,7, ithalde alınan KDV'de yüzde 23,7, damga vergisinde yüzde 9,8, harçlarda yüzde 16,2 oranında artış meydana geldi. Martta FDF % 101 geriledi Mart ayına bakıldığı zaman, geçen yılın aynı dönemine göre; bütçe giderlerinin yüzde 19,2 artışla 15 milyar 641 milyon YTL'den 18 milyar 649 milyon YTL'ye, faiz hariç giderlerin yüzde 19,2 artışla 11 milyar 662 milyon YTL'den 13 milyar 895 milyon YTL'ye, faiz giderlerinin yüzde 19,5 artışla 3 milyar 979 milyon YTL'den, 4 milyar 753 milyon YTL'ye çıktığı görüldü. Bütçe gelirleri yüzde 32,7 azalarak 20 milyar 481 milyon YTL'den 13 milyar 779 milyon YTL'ye geriledi. Geçen yıl mart ayında 4 milyar 841 milyon YTL fazla veren bütçe, yüzde 200,6 gerileme ile 4 milyar 870 milyon YTL açık verdi. Geçen yıl martta 8 milyar 820 milyon YTL faiz dışı fazla verilmişken burada da yüzde 101,3 gerileme ile 117 milyon YTL eksiye düşüldü. Mali disiplin kararlılıkla yürütülüyor Maliye Bakanlığı'nın bütçe açıklamasında, genel bir değerlendirmede de bulunuldu. Küresel ekonomide dalgalanmaların yaşandığı, dünya ekonomisinin yavaşladığı ve enflasyonun yükseldiği bir dönemden geçtiğimiz belirtilen değerlendirmede, şu görüşlere yer verildi: "Mali disiplinin kararlılıkla yürütülmekte ve vergi gelirlerinin bütçe hedefleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleştirilmesi yönünde gereken her türlü tedbirin alınmasına devam edilmektedir. 2008 yılı ocak-mart döneminde bütçe giderleri ve gelirleri hedeflerle uyumlu bir şekilde gerçekleşmiştir. Bundan sonraki uygulamalarımız da aynı hassasiyet ile devam edecektir." Asıl önemli olanın yıl sonu hedeflerinin tutturulması olduğuna da işaret edilen değerlendirmede, giderlerde öngörülmeyen bir artışın meydana gelmemesi için artışa sebep olabilecek kararlardan titizlikle kaçınıldığı da ifade edildi.