TAV'ın ortağı Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın: 2.5 yıl yargıyı beklemeseydim Tüpraş'a 1.5 milyar dolar verip ihaleyi alırdık

Dünyada havalimanlarına adını yazdıran TAV'ın ortağı Akfen Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, TAV olarak her yerde havalimanı inşaatı ile ilgilendiklerini belirtirken, Kahire Havalimanı inşaatını bugünlerde tamamlayacaklarını, Libya'da 1.5, Katar'da ise 5 milyar dolarlık proje yürüttüklerini, Abu Dabi'de ise havalimanı ihalesine girdiklerini söyledi. Mersin Limanı'nı aktarma merkezi haline getirmeyi hedeflediklerini bildiren Hamdi Akın, Fransız Accor Grubu ile Rusya'da 10 otel yapacaklarını belirtti. Mersin Limanı ve Araç Muayene istasyonları'nın özelleştirme ihaleleri sonrasında, devir için 2.5 yıl yargı kararlarını beklediklerini söyleyen Akın, "2.5 yıl ben o parayı yatırıp yatırmayacağımı bilmeden işadamlığı oynadım. Bunun ne demek olduğunu yaşayan bilir" dedi. O süreç içinde Tekel, Seydişehir Alüminyum, Ereğli Demir Çelik özelleştirmelerinin yapıldığını hatırlatan Akın, "Tüpraş ile hiç ilgilenemedim. Tüpraş'ı neden düşünmeyim. Atla deve değil ki... Netice de bunların hepsi bir finansman modeli ile çözülecek işlerdi. İlk Tüpraş ihalesine girseydik, 1.1 milyar dolar yerine 1.5 milyar dolar verseydik ihaleyi alırdık" dedi. 1976 yılında faaliyetlerine başlayan Türkiye'nin önde gelen altyapı ve imtiyaz yatırım grubu Akfen'in Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın ile devam eden havalimanı projelerini, Mersin limanı ve araç muayene istasyonlarındaki hedeflerini konuştuk. "Elimizde iş çok" Tepe-Akfen olarak ayrı ayrı yurtdışında çok fazla iş yapmıyoruz. TAV İnşaat olarak yurtdışında yüzde 90 ağırlıklı olarak havalimanı inşaatlarına teklif veriyoruz. TAV 2006'da yeniden yapılanarak 'inşaat' ve 'işletme' hizmetlerini TAV İnşaat ve TAV Havalimanları Holding olarak ayırdı. TAV İnşaat, Türkiye'de İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Terminali, Ankara Esenboğa Havalimanı, İzmir Dış Hatlar Terminali'nin yapımını Atatürk ve Adnan Menderes Havalimanları'nın ise iç hatlar terminallerinin yenilenmesini gerçekleştirdi. Yurtdışında da halen Mısır'da Uluslararası Kahire, Katar'da Yeni Doha Havalimanı Yolcu Terminali ve Tunus'un Enfidha Zeynel Abidine Ben Ali Havalimanları'nın inşaatını yürütüyor. Elimizde şu anda parasal ve adet olarak çok iş var. Her yerde havalimanı inşaatı ve işletmesiyle ilgiliyiz. İş geliştirme bölümümüz çok iyi çalışıyor. Rusya, Avrupa ve Asya gibi yakın çevrede ne çıkarsa bakıyoruz. Tunus Havalimanı'nı işletmesiyle aldık Tunus Havalimanı'nın işletme süresi, ihalenin başlangıcında 40 yıl olarak belirlendi. Biz 3.5 milyon yolcu kapasitesine sahip bu havalimanını, 40 yıllığına işleteceğiz. Elde edeceğimiz geliri ise idare ile paylaşacağız. Hatta mevcut terminali işletmeye başladık. Yapımına henüz başladığımız ve işletmeciliğini de üstlendiğimiz yeni havalimanı ise Tunus'un merkezindeki havalimanı ile sayfiye yerindeki havalimanı arasındaki 150 kilometrelik mesafenin tam ortasında yer alıyor. 600 milyon dolara mal olacak ve 2 yıl içerisinde tamamlanacak havalimanı ile Tunus'un her iki bölgesine de hizmet vermiş olacağız. 600 milyon dolarlık enerji yatırımı yapıyoruz Geçen yıl ocak ayında Afken HES Yatırımları ve Enerji üretim AŞ'yi kurduk. Kuruluşundan itibaren bünyesine 14 firma kattı. Firmaların bünyesinde aralarında Otluca, Sırma, Yuvarlakçay, Karasu, Doğançay, Gelinkaya, Laleli, Yağmur ve Doruk gibi toplam 21 adet HES projesi bulunuyor. Bu projelerin toplam kurulu gücü 384 megavat. Enerji üretimi yıllık bin 400 GWh'e ulaşıyor. Mevcut santrallar için yatırım tutarı 600 milyon dolardır. Rüzgar konusunda kısa vadede yatırım düşünmüyoruz ama rüzgar santralı için lisans başvurusunda bulunduk. Accor ile Türkiye'de şehir otelleri yapıyoruz Fransız Accor ile birlikte Türkiye'de şehir otelleri yapıyoruz. Novo, Ibis, Mercur ve Etap isimleri için 25 yıllık bir sözleşme imzaladık. Kentlerdeki yer seçimini Accor yapıyor. İstanbul Zeytinburnu'nda 208 odalı Novotel ve 228 odalı Ibis Hotel, Eskişehir'de 108 odalı Ibis Hotel ve Girne'de 229 odalı Girne Mercure Hotel'i tamamladık. Bu otelleri Fransız Accor Grubu işletiyor. Biz binaların sahibiyiz, onlar bize kira veriyor. Novotel Trabzon, Ibis Otel İstanbul Yakuplu, Ibis Otel Kayseri, Novotel Kayseri, Ibis Otel Gaziantep ve Novotel Gaziantep devam ediyor. Trabzon'daki otel haziran ayında açılacak. İzmit ve Bursa'da da yakında temel atacağız. Accor ne kadar işletebilirse biz o kadar bina yaparız. Türkiye'de kendimizin çalıştırdığı Uludağ ve Kuşadası'nda iki otelimiz var. Levent Loft'un ikinci kısmını yapıyoruz. Mersin Limanı'nda 4 milyon teu'luk kapasite ekonominin büyümesine bağlı Doğu Akdeniz'in önemli limanlarından biri olan 1 milyon metrekare alana sahip Mersin Limanı'nı 10 Mayıs 2007 tarihinde devraldık. Limanı devralırken bazı sıkıntılar oldu. Kolay bir iş değildi. Çalışan bin 800 kişi bir gecede işten çıkarıldı ve aynı sayıda kişi işe alındı. Bu nedenle ufak bir kargaşa yaşandı. Gemilerin 12-18-20 saat bekledikleri oldu. Ama yinede de çok büyük kriz çıkmadan hallettiğimizi düşünüyorum. Mersin Limanı'nın konteyner kapasitesi 1 milyon teu. Bu rakam 4 milyon teu'ya kadar çıkabilir. Ancak bunun için Türkiye ekonomisinin büyümeye devam etmesi gerek. İhracat rakamlarının artması bizi etkiler. Hem teknolojik hem de alan olarak büyüme imkânımız var. 28 tane rıhtımı bulunan limanda, büyüklüğüne göre aynı anda 30'a yakın gemide yükleme-boşaltma yapılabiliyor. Yıllık 14 milyon toplam yük elleçlemesi yapılabiliyor. Mersin Limanı'nı devraldığımızdan bu yana 1 yıl geçmedi. Limanın iş hacmi yüzde 30 civarında arttı. Akfen ve iştiraklerinde 25 bin kişiyi istihdam ediyoruz Akfen ve iştiraklerinde toplam 25 bin kişi çalışıyor. Mersin Limanı'nda 2 bin kişi, TAV'da ise 17 bin kişiyi istihdam ediyoruz. Teknik eleman ve mühendis sıkıntısı çekiyoruz. Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri arttıktan sonra bu sıkıntı daha da arttı. "Yeni bir havalimanı alacağız, yeni bir kadroya ihtiyacımız var" desek, kadro kurmakta zorlanırız. 5 yıl önce bir mühendisi 2 bin 500-3 bin dolara yurtdışına gönderebiliyorduk. Şimdi 6 bin dolara gitmiyorlar. Çünkü aynı parayı Türkiye'de de alıyorlar. Yargıya takılan ihaleler Tüpraş ve Ereğli'yi kaçırttı Mersin Limanı ve araç muayene istasyonlarının özelleştirme ihaleleri toplam 1.5 milyar doları aşan bir işti. 4 yıl önce bu rakamları kimse tasavvur edemezken, biz ortaya attık. Ama bildiğiniz gibi iki ihalede de yargı süreci nedeniyle 2.5 yıl bekledik. 2.5 yıl ben o parayı yatırıp yatıramayacağımı bilmeden işadamlığı oynadım. Bunun ne demek olduğunu yaşayan bilir. Çünkü ben o parayı yatıracaksam, önümde başka bir dünya vardı; yatırmayacaksam başka bir dünya... Hayatımın 2.5 yılı sonu bilmeden geçti. Ne program, ne de plan yapabiliyorsunuz. Kötü bir dönemdi. O parayı yatıracaksam 1.5 milyar dolar borcum olacaktı. Ona göre plan yapmak ve ilave iş yapmamak durumundaydım. Ona göre kadro oluşturmak zorundaydım. Eğer yatırmayacaksam başka işler için geç kalıyor, değerlendirebileceğim işleri kaçırıyordum. Onlardan birine girsem bu kez yargıda bekleyen ihaleler verilirse ne olacağın hesabını yapıyordum. Hepsini birden yapamayacağımı biliyordum. Bu düşüncelerle 2.5 yıl içinde olan işlerin hiçbiriyle ilgilenemedim. O arada Tekel, Seydişehir Alüminyum, Ereğli Demir Çelik gitti. Tüpraş ile hiç ilgilenemedim. Tüpraş atla deve değildi. Neticede bunların hepsi bir finansman modeli ile çözülecek işlerdi. TAV'ın Türkiye'de imza attığı projeler: TAV Havalimanları Holding Atatürk Havalimanı dış hatlar terminalini yap-işlet-devret modeli ile yaptı. 2004 yılında yeni dış hatlar terminali ile yıllık yolcu kapasitesini 14 milyondan 20 milyona çıkardı. Temmuz 2005'te Atatürk Havalimanı'nın iç hatlar işletmesini de üstlendi. Atatürk Havalimanı iç ve dış hatlar terminallerinin toplam proje maliyeti 400 milyon dolar oldu. Ankara Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali'ni, taahhüt edilen tarihten 1 yıl önce açan TAV, yolcu kapasitesini 2 milyondan 10 milyona çıkardı. Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı Dış Hatlar Terminali'ni 2 yıl önce hizmete açan TAV, 1999 yılında tamamlanan Antalya Gazipaşa Havalimanı'nın 25 yıllık işletme hakkını da elinde bulunduruyor. TAV'ın yurtdışında işletmeciliğe dönük ilk projesi ise Tiflis Uluslararası Havalimanı Yolcu Terminali. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in uluslararası havalimanını 31 Ekim 2005 tarihinden bu yana işleten TAV, Gürcistan'ın ikinci büyük havalimanı olan Batum'un işletmesini de elinde bulunduruyor . Kahire'de 500 milyon dolarlık işi bugünlerde teslim edeceğiz Kahire Uluslararası Havalimanı inşaatını sürdürüyoruz. Kahire Havalimanı'nın oldukça kötü bir terminal binası vardı. Binayı yenilemek için Mısır Hükümeti'nin açtığı ihaleyi kazandık. Yaklaşık 500 milyon dolara mal olan projeyi bugünlerde teslim edeceğiz. Limanın işletmesini de yapmak istedik. Ama bu konuda ihale dokümanı hazırlığı yapılmadığı için, işletmeyi alamadık. Havalimanı işletme işi üçüncü dünya ülkelerinde çok gelişmiş bir fikir değil ama zaman zaman inşaat ile birlikte işletmeyi de ihale eden ülkeler çıkıyor. Örneğin, Tunus'un Monastır Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı ihalesi yap-işlet-devret modeli ile yapıldı. Libya ve Katar'dan sonra gözü Abu Dabi'de TAV İnşaat, Libya'da Tripoli Uluslararası Havalimanı'nın inşaatına da devam ediyor. Kaddafi'nin gözbebeği olan proje yaklaşık 1.5 milyar dolara mal olacak. İşletmeyi biz yapmayacağız. Ancak bu konuda idare ile ileriye dönük görüşmeler yapıyoruz. Katar'ın Başkenti Doha'daki havalimanı inşaatına ise 1 yıl önce başladık. 5 milyar dolarlık bir proje ve 2 yıl içerisinde tamamlamayı planlıyoruz. Bütçesinden de anlaşılacağı üzere Katar Havalimanı o bölgenin en büyük havaalanı olacak. Zaten Katarlılar'ın isteği de, Dubai'den daha büyük bir havalimanlarının olmasıydı. Katar'ın işletmesini biz yapmayacağız. Libya ve Katar gibi zengin ülkelerde yap-işlet-devret projelerine sıcak bakmıyorlar. Bana göre, bu modele sadece bir finansman değil, istihdam modeli olarak da bakmak gerekiyor. Abu Dabi'nin havalimanı ihalesiyle de ilgileniyoruz. Avrupa'ya ilk adım attığımız yer ise Prag oldu. Prag'da ikinci havalimanı inşaatını yapıyoruz. Ancak bu inşaat anlamında çok büyük bir iş değil. Fransız Accor ile Rusya'da 10 tane otel yapacağız Şu anda Rusya'da Samara, Tymen, Volgo ve Yaroslav bölgelerinde 4 otele başlıyoruz. Bunların dışında 6 otel daha yapacağız. Böylelikle sayıyı 10'a çıkaracağız. Rusya projesi Accor Grubu ile yurtdışındaki ilk işimiz olacak. Accor ile yaptığımız 25 yıllık sözleşme, sadece Türkiye'yi kapsıyordu. Gittikleri ülkelerde o ülkenin en beceriklisi ve en iyisi ile çalışıyorlar. Rusya'da da bizi seçmeleri oldukça anlamlı geldi bize. Rusya'dan sonra belki Türk cumhuriyetlerinde yapılacak otellerde birlikte çalışabiliriz. "Hedefimiz Mersin'i aktarma merkezi yapmak" Deniz taşımacılığında tıpkı havayolu taşımacılığında olduğu gibi acenteler var. Bizim çalıştığımız üç dört tane büyük acente var. Acentelere Mersin Limanı'nı iyi anlatmak, yüklerini Mersin üzerinden aktarmalarını sağlamak lazım. Ama bölgede sizden daha iyi bir liman varsa siz ne kadar uğraşırsanız uğraşın, oraya kayarlar. Akdeniz'de de Pire ve İskenderiye limanları var. Acentelerin alışkanlıklarını değiştirmek gerekiyor. Havayollarından örnek vereyim: Amerika'ya giderken ya Frankfurt ya Londra aktarmalı gidiyorsunuz. Biri çıkıp 'Roma aktarmalı uçuş yapacağım' derse 'Neden Roma, Londra ve Frankfurt'un nesi var?' demez misiniz? Dolayısıyla acentelere 'Mersin'e gelin' demek için ciddi avantajlar sunmanız lazım. Tabii ki, ana hedefimiz günün sonunda Mersin Limanı'nı aktarma merkezi haline getirmek. Ortadoğu'dan gelen bir gemi Süveyş Kanalı'ndan geçerek, Akdeniz'e girince orada bir limana yükünü boşaltıp, geri dönebilir. Avrupa'dan gelen bir gemide oraya yükünü boşaltıp yeni yük alabilir. Mersin'in aslında böyle bir avantajı var ama alternatifleri de var. Marmara'da liman sahibi olabiliriz Şu anda talip olduğumuz yeni bir liman yok. Piyasada büyüme devam ederse, belki Marmara Bölgesi'nde bir liman sahibi olabiliriz. Yani böyle bir fırsat ortaya çıkarsa, bizde buna cevap veririz. Yer, alan ve izinler problem ancak Haydarpaşa Limanı da kapanırsa bölgede doğru dürüst liman kalmayacak. Derince Limanı'nın kapasitesi bölgeyi tamamen karşılayamaz. Liman, binalar arasında sıkıştığı için kapasiteyi artırma imkânı yok. Tekirdağ'da yeni bir liman yapılıyor. Anadolu yakasında bir liman yapılabilir. Bu bölgede yeni bir liman düşünülürse, işin içinde olmak isteriz. Yurtdışında ise Akdeniz'de ki limanlar konusunda oldukça istekliyiz. Mersin Limanı'nda Singapurlu PSA ile ortağız. PSA başka ülkelerde bizi yanına almak isterse, o teklifi de değerlendiririz. Bazı yerlerde birlikte hareket edebiliriz. Önümüze çıkan fırsatları değerlendireceğiz. Havalimanı için gitti, Dubai'ye 101 katlı gökdelen yapacak Dubai'ye 6-7 yıl önce havalimanı için gittik. Dünyanın en büyük uçağı Airbus 380 uçaklarına ait 7 bakım hangarını inşa ettik. Bu işten sonra Dubai'de kalmaya karar verdik. Fakat Dubai'de ne iş varsa onu yapmak zorundasınız. Dubai'de 120 milyon dolarlık, 26 katlı Emirlikler Finans Kuleleri inşaatı projesini aldık. Daha sonra da 190 milyon dolarlık U-Bora İş Merkezi'ni yapmak için sözleşme yaptık ve 52 katlı bir bina yaptık. Şimdi 101 katlı bir gökdelen yapıyoruz. Burada residence, otel ve ofisler bulunuyor. Bina Empire State Binası'ndan daha yüksek olacak. Havaş'ta halka arzı ertelemeyiz Havaş'ın halka arzı 2009 başında olacak. Bugünlerde çıkılacak olan bazı halka arz projeleri ertelendi. Dikkat ederseniz ertelemeler bizim yapacağımız zamana kaydırıldı. Halka arz gününe kadar ortam düzelmezse bakarız ama şu anda erteleme gibi bir niyetimiz yok. Ben ortamın düzeleceğini düşünüyorum. Amerika giderek dünya üzerinde parasal gücünü kaybediyor. Dünyanın yeni merkezi Asya, Rusya ve Ortadoğu olacak. Araç muayeneye 300 milyon dolar yatırım yapıyoruz Akfen-Doğuş Otomotiv-TÜVSÜD konsorsiyumu tarafından kurulan TÜVTURK, Özelleştirme İdaresi tarafından gerçekleştirilen ihale sonucu 20 yıllığına araç muayene istasyonlarının açılması ve işletilmesi görevini aldı. Çalışmalar yıl sonunda tamamlanacak. 81 il ve 88 ilçe merkezinde 189 sabit, 70 gezici ve toplamda en az 259 araç muayene istasyonu işletime açılacak. İstasyonlar AB standartlarına uygun olacak. Tekirdağ, Kırıkkale, Trabzon, Elazığ ve Yalova'da istasyonlar açıldı. Mersin ve Adana bu ay açılacak. İstasyonlar için yaklaşık 300 milyon dolarlık yatırım yapacağız. 613.5 milyon dolarlık ihale bedeli ile birlikte yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım yapmış olacağız.