Tüpraş, Ege'de liderliği bırakmadı

İZMİR - Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) tarafından belirlenen "Ege'nin 100 Büyük Firması" sıralamasında Tüpraş yine lider oldu. Vestel Elektronik ikinci, Habaş ise üçüncü sırada yer aldı.

Firmaların 2007 yılındaki üretimden satış rakamlarına göre yapılan sıralama, Sanayiciler Kulübü'nde düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.

Sıralamaya göre, 2006 yılında da birinci olan Tüpraş İzmir Rafineri Müdürlüğü, 7 milyar 625 milyon YTL'lik üretimden satış miktarıyla ilk sırayı aldı. Vestel Elektronik A.Ş, 2 milyar 295 milyon YTL'lik üretimden satışıyla ikinci sıradaki yerini korudu. Önceki yıl dördüncü sırada yer alan Habaş A.Ş İzmir Şubesi ise 2007 yılında 2 milyar 298 milyon YTL ile üçüncü sıraya yerleşti.

Petkim Petrokimya A.Ş'nin beşinci sıraya gerilediği listede ilk 10'da sırasıyla Philsa Philip Morris A.Ş, Erbakır Elektrolitik Bakır Mamulleri A.Ş, Vestel Beyaz Eşya A.Ş, Ege Çelik Endüstrisi A.Ş, BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş ve İzmir Demir Çelik şirketleri yer aldı.

İlk 100'de 17 firma ile metal ana sektörü ağırlık kazanırken, bunu 14 firma ile gıda ve 10 firma ile toprak sektörü takip etti. Üretimden satışları en fazla olan sektörler ise petrol ürünleri, metal ana ve elektrik-teçhizat oldu.

Ege'de ilk 100'ün toplam cirosu önceki yıla göre yüzde 16, üretimden satışları yüzde 6,4 arttı. 2006 yılında yüzde 95 seviyesinde olan üretimden satışların ciro içindeki payı 2007 yılında yüzde 85'e geriledi.

Listede yer alan 5 kamu firması dışarıda tutulduğunda özel sektörün üretimden satışlarının ise yüzde 4,8 arttığı gözlenirken, aynı rakamın 2006 yılında yüzde 47 olması dikkat çekti. Firmaların esas faaliyetleri dışında elde ettikleri gelirler ise reel olarak yüzde 31,9 oranında arttı.

En karlı 'tütün sektörü'

Karlılık rakamlarına bakıldığında ise ilk 100 firmanın 91'inin kar açıkladığı, toplam karın 2006'ya göre reel olarak yüzde 37,4 oranında artığı gözlendi. Sadece özel sektör firmalarının zarar gösterdiği sıralamada, toplam zararın yüzde 87'sinin 4 firmaya ait olduğu ifade edildi.

Karlılıkta ilk sırada yer alan tütün sektörünü, içki ve toprak mamulleri sektörleri izledi.

Ege'nin ilk 100'ündeki firmaların 2007 yılında ürettikleri katma değer yüzde 34,9 artarak 5,9 milyar YTL'ye ulaştı. Katma değerin yüzde 20,4'ünü petrol ürünleri sektörü yarattı.

Firmaların 2007 yılı borç miktarı geçen yıla göre yüzde 8,1 arttı. Kamu firmalarının borcu ise yüzde 1,2 oranında azaldı.

Gıda, istihdamda başı çekti

Firmalar istihdam oranlarını da yüzde 14,8 artırarak, 82 bin 197 kişiye ulaştırdı.

En fazla istihdam sağlayan gıda sektörü bu oranı önceki yıla göre yüzde 71 artırdı. Elektrik-teçhizat ve giyim sektörleri de sırasıyla yüzde 41 ve yüzde 27 oranında istihdam artışı yakaladı.

Toprak mamulleri, kağıt mamulleri, madeni eşya ve içki sektörlerinde ise istihdam azalışı yaşandı.

100 firmanın ödediği maaş ve ücretler önceki yıla göre reel olarak yüzde 15,1 oranında arttı.

Dış ticaret rakamlarında firmaların ihracat miktarlarını önceki yıla göre yüzde 13,5, işalat miktarlarını yüzde 22,2 artırdıkları gözlendi. 2006 yılında ise ihracat yüzde 76, işalat yüzde 49 artmıştı.

En yüksek ihracatı elektrik-teçhizat, işalatı ise petrol ürünleri sektörü yaptı. Toplam işalatın özellikle petrol fiyatlarının yükselmesi sonucu Tüpraş'ın faaliyetleriyle arttığı belirtildi.

100 büyük firma, 2007 yılında üretimlerinin yüzde 40'ını ihraç etti. Giyim, makina imalatı ve dokuma sektörleri ilk sıraları aldı. Petrol ürünleri sektörü dışarıda tutulduğunda 97 şirketin 770 milyon dolar dış ticaret fazlası verdiği belirtildi.

Ege'nin 100 büyük firmasının cirosu içinde Ar-Ge yatırımlarına ayrılan pay önceki yıla göre gerileyerek binde 3 seviyesinde gerçekleşti. Ar-Ge'ye en fazla pay ayıran şirketler, BMC, Baylan Ölçü Aletleri ve Vestel Beyaz Eşya oldu.

Taşkın: Kazançlı değil, ama başa baş bir yıl

Toplantıda rakamları değerlendiren EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Taşkın, 2007 yılının seçim ortamına rağmen önceki yıla göre "kazançlı değil ama başa baş bir yıl" olarak tanımlanabileceğini belirtti.

Üretimin ciro içindeki payının azaldığı, üreticilikten al-satçılığa doğru tehlikeli bir yöneliş sezildiğini belirten Taşkın, özellikle tekstil firmaları için "tehlike çanlarının çaldığının söylenebileceğini" aktardı.

Taşkın, "Sanayicilerimiz artık üretimden vazgeçmektedir. Bu ülkenin üreten, istihdam yaratan sanayicileri küstürülmemelidir. İşal edip satmak üretime tercih ettirilmemelidir. Reel sektörün faize yatıracağı paralar, yatırım için teşvik edilmelidir" dedi. 

Bölgenin ihracat artışının önceki yıllara göre önemli oranda gerilediğine dikkat çeken Taşkın, ihracatın işalatı karşılama oranının yüzde 82'den yüzde 76'ya düştüğünü, bunun "yüksek faiz-düşük kur politikasının reel sektör üzerindeki etkilerinin çarpıcı bir göstergesi" olduğunu dile getirdi.