Türkiye’deki sıcak para fonları son 3 ayda ciddi zarar yazdı

Fed’in küresel piyasaları fonlamayı kısması üzerine, özellikle sermaye girişlerinin durma noktasına geldiği son üç ayda dövizde yaşanan sıçrama ile Borsa ve diğer TL araçlardaki hızlı düşüş; Türkiye’ye park etmiş sıcak para fonları hızla eritti.

Son üç ayda döviz, borsa ve DİBS’in getirisi ne oldu?

Fed’in mayısta belli olan parasal sıkılaştırma kararıyla başlayan TL’nin dövizlere karşı değer yitirme süreci, siyaset cephesinde de tansiyonun yükseldiği özellikle son üç ayda rekor kırdı. Sermaye girişlerinin yavaşlaması ve döviz arzının talebi karşılamaz hale gelmesi nedeniyle kasım-ocak döneminde dolar TL’ye karşı yüzde 11.8, euro ise yüzde 11.7 değerlendi. Sermaye hareketlerinin tersine döndüğü, artan belirsizlik ve azalan güvenle yatırımcı iştahının azaldığı bu dönemde İstanbul Borsası (BIST) yüzde 14.4 düşüş gösterdi. Devlet iç borçlanma senetlerinin (DİBS) ortalama nominal getirisi yüzde 1.18 oldu.

Son üç ayda sıcak para fonlar borsada ne kadar kaybetti?

Ekim sonunda Türkiye piyasasına giren 1 milyon dolarlık fonun değeri, tamamı borsaya yatırıldıysa ocak sonunda fiyat ve kur düzeyine göre 765 bin dolara geriledi. Üç ayda borsadaki hisse senetlerinin ortalama değeri TL cinsinden yüzde 14.4 düşerken, dolarda yaşanan yüzde 11.8’lik artış, bu yatırımların yeniden dolara çevrilmesi durumunda dolar cinsinden kaybı yüzde 23.5’e yükseltiyor. Aynı dönemde 1 milyon euroluk fon ise orijinal döviz cinsinden yüzde 23.4’lük kayıpla 766 bin euroya geriledi.

Aynı dönemde sıcak paracıların DİBS’teki getirisi ne oldu?

Son üç ayda DİBS’ten TL cinsinden nominal bazda yüzde 1.2 getiri elde edilirken, bu kağıtlara yatırım yapan yabancı fonlar kurdaki yükseliş nedeniyle ulusal dövizleri cinsinden ciddi zarara uğradı. Bu dönemde DİBS’te tutulan dolar fonları, kurdaki yüzde 11.8’lik artış nedeniyle dolar cinsinden yüzde 8.9 eridi. Aynı dönemde euro cinsi fonların kaybı da yüzde 8.8 oldu. Ekim sonunda DİBS’e yatırılan 1 milyon dolarlık fonun değeri ocak sonunda 911 bin dolara; 1 milyon euroluk fonun değeri ise 912 bin euroya indi.

Borsa niye düşüyor, döviz niye yükseliyor?

Fed’in 'parasal sıkılaştırma' kapsamında tahvil alımlarını sınırlayarak yeni bir para iklimine geçeceğinin belli olduğu mayıstan itibaren gelişen ekonomilere sıcak para akımı yavaşladı. Bu ülkelerden kaynak çıkışı anlamına gelen uygulamadan en çok etkilenen Türkiye’ye de fon akımı yavaşladı, Borsa ve DİBS gibi araçlardaki yabancı yatırımları erimeye başladı, döviz tırmanışa geçti. Tahvil alımları yoluyla piyasaya verdiği kaynakta iki kez 10 milyar dolarlık azaltıma giden Fed, aylık tutarı 85'ten 65 milyar dolara indirdi. Borsada düşüş, dövizde yükseliş son aylarda ivme kazandı. Kronik dış açıkları nedeniyle Türkiye’nin yüksek boyutlardaki dış kaynak ihtiyacına karşılık sermaye girişinin yavaşlaması kurları yükseltiyor.

Türkiye’den yüklü miktarda kaynak çıkışı riski var mı?

Türkiye’ye gelen sıcak para, bir yandan döviz arzını artırarak kurları düşürürken, yatırım yaptığı borsa ve diğer araçları hızla değerlendirerek, kendi kârlılığını yaratıyordu. Yabancılar yatırımlarında yeterince kâr ettiğinde pozisyon değiştirip bunu realize ediyordu. Dönemsel çıkışlar borsada düşüşe ve kurlarda yükselmeye yol açınca, yeniden alım için uygun ortam oluşuyor, yeni girişlerle de göstergeler tersine dönüyordu. Sıcak paracılar bu döngüde piyasayı kontrollü biçimde yönetip kârlılığını sürekli hale getiriyordu. Bu döngü, özellikle küresel likidite patlaması yaşanan son 5 yıla damgasını vurdu. Fed’in parasal sıkılaştırmaya gitmesi ise bu süreci tersine çevirdi. Ancak borsanın yüzde 65’ine sahip yabancıların ani toplu çıkışı, hisselerine aynı çapta yerli alıcı bulabilme imkanı ölçüsünde zor...