Ulaştırma projelerine 10 yılda 45 milyar dolarlık fon geliyor

ANKARA - TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Başkanı ve AKP Samsun Milletvekili Mustafa Demir'in, Sivas Milletvekili Mustafa Açıkalın, Erzincan Milletvekili Sebahattin Karakelle'nin de katılımıyla 'ulaştırma altyapı yatırımlarına ilâve kaynak sağlanması' gerekçesiyle TBMM Başkanlığı'na sunduğu yasa teklifi kamuoyunda gereken ilgiyi uyandırmasa da, hükümet ve Meclis düzeyinde tartışmalara yol açıyor. Yasa teklifi, Ulaştırma Bakanı'na tanıdığı çok geniş kaynak sağlama ve harcama yetkisiyle dikkati çekiyor. Teklif TBMM'den geçirilebilirse bakan 7 büyük kaynaktan sağlanacak ve tahmini hesaplara göre yılda asgari 5.5 milyar YTL (bugünkü kurla 4.5 milyar dolar) kaynağı, kendi takdirine bağlı olarak, uygun göreceği ulaştırma altyapı projelerine tahsis edebilecek. Yasalaştırıldığı takdirde uygulama 2018 yılına kadar sürecek ve asgari toplam 55 milyar YTL (45 milyar dolar) tutarında bir kaynağın bakan takdiriyle kullanılmasına imkân sağlanmış olacak. Fonda tek yetkili Ulaştırma Bakanı Teklif, Ulaştırma Bakanlığı'nın kapsama alanındaki kurum, kuruluş ve şirketlerin varlık satışı ve özelleştirme gelirleri; Devlet Hava Meydanları'nın kira; Karayolları'nın köprü ve otoyol gelirleri; Telekomünikasyon Kurumu'nun gelir ve yetkilendirme bedeller, genel bütçeden yapılacak aktarmalar ve araç muayene gelirlerinden yüzde 80 ile 90 oranında alınacak payların Merkez Bankası nezdinde açılacak hesapta toplanmasını öngörüyor. Bu hesap Ulaştırma Bakanı'nın "emrinde" tutulacak. Unakıtan sesizliğini koruyor Yükümlü oldukları miktarı zamanında ödemeyen kamu kurumlarından gecikme faizi de alınacak. Yasa teklifi, oluşturulacak bu fonun denetiminde Sayıştay'ı devre dışı tutarken, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'nu yetkili kılıyor. Kurul yıllık raporlarını Başbakan'a sunacak. Ulaştırma Bakanlığı'nın hazırlanış ve Meclis'e sunuluşunda aktif rol oynadığı teklif, Hazine'nin "mali disiplin" tepkisiyle karşılaştı. Devlet Bakanı Mehmet Şimşek'in bu görüşünü Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren'in de paylaştığı ifade ediliyor. Mali disiplinden sorumlu Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın sessizliğini koruması ise dikkati çekiyor. CHP ve MHP milletvekilleri teklifin geri çekilmesini istiyor Ulaştırma Bakanı'na padişahlık yetkisi MHP Denizli Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Emin Haluk Ayhan: Yasa teklifiyle Ulaştırma Bakanlığı'na 'padişahlık yetkisi' veriliyor. Bu düzenleme, kamu harcamalarında şeffaflık ve bütünlüğün sağlanması açısından önem taşıyan Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası'na aykırı. Fonlar kaldırılmışken, yeni bir fon oluşturulmasını doğru bulmuyorum. Bütçenin birliği ve şeffaflığı bozuluyor. Kamuda birçok kurumdan para kesildiği gibi, paraların zamanında yatırılmaması durumunda ceza da öngörülüyor. Belediyeci mantığıyla hazırlanmış. Bu fonla ne büyüklükte bir finansal altyapının ortaya çıkacağı da belli değil. Maliye disiplin dinamitleniyor CHP Tekirdağ Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Faik Öztrak: Yasa teklifiyle belli gelirler belli giderlere tahsis ediliyor; o da yetmiyor bu paranın kullanım yetkisi tamamen Ulaştırma Bakanı'na bırakılıyor; yani Maliye Bakanı da devreden çıkarılıyor. O da yetmiyor; bunun hesabını, denetimini tamamen bütçe dışında bırakılıyor; yani Maliye Bakanı da dışarıda tutuluyor. Bu uygulama mali disiplinin dinamitlenmesidir. Son dönemde yapılan reformlardan biri fonların kaldırılmasıydı. Şimdi yeniden bir fon oluşturuluyor. Bu tür çabalar Türkiye'de hep oldu ama hep hüsranla sonuçlandı. Bu, yerel yönetim seçimlerine dönük bir düzenlemedir. Böyle bir düzenlemeye Hazine'nin, özellikle de Maliye'nin hiçbir şekilde göz yummaması gerekiyor. Ben de izin vermeyeceklerini ve karşı çıkacaklarını ummak istiyorum. FDF'de harcama olarak görülmeyecek CHP Trabzon Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Mehmet Akif Hamzaçebi: Bu teklif Türkiye'yi mali yönetimde ve mali disiplinde 20 yıl öncesine götürür. Çünkü, 1980'li yıllarda büyük bir buluşmuş gibi genel bütçe dışında fon uygulamasına başlandı. Ancak öyle bir noktaya geldi ki fonların büyüklüğü bütçe büyüklüğünün yarısına ulaştı. Bu tam bir mali disiplinsizlikti. Fonlar bu acı tecrübeyle 2000 yılından itibaren tasfiye edilmeye başlandı. Şimdi aynı uygulamaya geri dönülüyor. Bu fonun gelirleriyle, yapılacak harcamalar bütçeyle ilişkilendirilemeyecek: Bu, son derece önemli. Dolayısıyle, faiz dışı fazlanın (FDF) hesabında harcama olarak dikkate alınmayacak. Burada niyet, Ulaştırma Bakanlığı'nı birçok harcamada tek patron haline getirmek. Kaba bir çalışma yaptım, oluşacak fonun tutarı yılda 5.5 milyar YTL. Bu teklifin geri çekilmesi gerekir. İki defa komisyon gündemine alındı ve ertelendi. Sanıyorum hükümet içinde de uyum yok. Açıkalın: Teklifin geri çekilmesi söz konusu değil AKP Sivas Milletvekili, TBMM Plan Bütçe Komisyonu Üyesi Mustafa Açıkalın TBMM'ye iki arkadaşıyla birlikte sunduğu yasa teklifine ilişkin olarak, DÜNYA Mikro Politika'nın sorularını yanıtladı. Teklifle ulaştırma altyapı projelerine hız kazandırmayı hedeflediklerini belirten Açıkalın, "Bu, fon oluşturmaktan ziyade belirli gelirlerin belirli yatırımlara tahsis edilmesidir" dedi. Yasa teklifinin geri çekilmesinin söz konusu olmadığını da vurgulayan Açıkalın, yasa teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda gündem yoğunluğu nedeniyle ele alınamadığını da kaydetti. Teklif yasalaşırsa ne olacak? Fonun gelir kalemleri . Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) tarafından elde edilen kira gelirlerinin tamamı, . Köprü, otoyol ve diğer karayolu geçiş ücretleri ile yol ve yol güzergâhlarından elde edilecek gelirlerin yüzde 90'ı, . Araç muayenelerinden elde edilen gelirlerden Hazine'ye aktarılması gereken kısmın yüzde 90'ı, . Türkiye Telekomünikasyon Kurumu'nun, her üç ayda bir, giderlerinin karşılanmasından sonra kalan miktarın yüzde 80'i, . Telekomünikasyon Kurumu tarafından yapılan her türlü yetkilendirme bedelinin yüzde 90'ı, . Ulaştırma Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenek ile genel bütçeden gerektiğinde yapılacak aktarmalar, . Her türlü bağış ve nema gelirleri. Ödeme yapmayana faiz uygulanacak: Bu gelirler ilgili kurum veya kuruluş tarafından hiçbir kesintiye tabi tutulmaksızın belirtilen süre içinde hesaba yatırılacak. Süresinde yatırılmayan gelirler, Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun'a göre, gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecek. Yarım kalmış projeler bitirilecek: Ulaştırma Bakanı'nın uygun görmesi halinde, idarelerin yatırım programlarında yer alan projeleri tamamlamak veya yapımında kullanmak üzere talep edecekleri harcamaların finansmanı bu hesaptan karşılanacak. 2018'ye kadar uygulamak sürecek: Hesap, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yıllık olarak denetlenecek. Denetim sonuçlarına ilişkin raporlar Başbakan'a sunulacak. Bu hesaptan yapılacak tüm harcamalar, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çerçevesindeki her türlü kısıtlama ve kesintilerin dışında tutulacak. Yasa, 3 Aralık 2018 yılında yürürlükten kaldırılacak. Bu tarihe toplanmış olan gelirler, genel bütçeye gelir kaydedilerek tasfiye edilecek. Milletvekilleri soruyor? Sanayi sicil kayıtları ne kadar yük getirecek? MHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Serdaroğlu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın başlattığı sanayi sicili uygulamasını Meclis gündemine taşıdı. Serdaroğlu, soru önergesinde tornacı, mobilyacı gibi küçük sanayi işyerlerinden sicile kayıt için çok sayıda evrak istendiğine dikkati çekti. Sadece kapasite raporunun maliyetinin 500 YTL olduğunu ifade eden Serdaroğlu, Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan'dan şu sorunun yanıtını bekliyor: "Sanayi siciline kayıt yaptırabilmek için 8 adet belge istenmektedir. İstenilen belgelerin sayısını, bürokrasiyi, küçük işletmelerin kayıt masrafını azaltacak herhangi bir çalışmanız var mı? Sanayi siciline kayıt yaptıramayan işletmelere verilecek idari para cezası ne kadardır?" Meslek lisesi mezunları için neler yapıyorsunuz? TÜİK'in verilerine göre 150 bin meslek lisesi mezunu işsizken, Türk firmalarının yurtdışı projelerinde Filipinli, Kübalı, Hintli, Endonezyalı kaynakçı ve teknikerleri istihdam ettiğini belirten CHP Adana Milletvekili Gaye Erbatur, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'e şu soruları yöneltti: "Sanayi sektörünün ihtiyaç duyduğu ara eleman açığının giderilebilmesi, işsiz meslek lisesi mezunlarının iş imkanına kavuşabilmesi için ne yapılması düşünülüyor? Meslek liselerinde Türkiye'nin büyüme dinamiklerini esas alarak sanayinin ihtiyaçlarına yönelik eleman yetiştirecek bir düzenlemeye gidilecek mi? Meslek lisesi mezunlarının uluslararası pazarda rekabet edebilecek sertifikalara ulaşabilmesi için ne gibi çalışmalar yapılacak?" Tekel'in kasasında ne kadar nakit var? 2008 yılının ilk önemli özelleştirmesi olan Tekel'in British American Tobacco (BAT) AŞ'ye 1 milyar 720 milyon YTL'ye satılması, CHP Kahramanmaraş Milletvekili Durdu Özbolat tarafından, Meclis gündemine getirildi. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'a özelleştirilen Tekel'in kasasında ve bankalardaki nakit pozisyonunun miktarını soran Özbolat, "Tekel'in 2007 kârı ne kadar? Bu kâr Hazine'ye aktarılacak mı? İşçilerin toplam kıdem tazminatı ne kadar? Kıdem tazminatları kazanan firmaya mı yoksa devlete mi aittir?" sorularına cevap bekliyor.