Uluslararası yatırımcılara göre ekonomi daha da kötüye gidecek

İSTANBUL - Uluslararası Yatırımcılar Derneğinin (YASED) Barometre Araştırması sonuçlarına göre, uluslararası yatırımcıların yüzde 73'ü "ekonomik istikrarın daha kötüye gideceğini" düşünüyor.

YASED'in üyeleri arasında gerçekleştirdiği ve 6 ayda bir güncellenen Barometre Araştırmasının yeni sonuçları YASED Yönetim Kurulu Başkanı Piraye Antika'nın katıldığı basın toplantısıyla açıklandı.

Ankete katılan YASED üyeleri 2008 yılının son 6 ayında ciro hedeflerine yüzde 42,7 üretim hedeflerine yüzde 28,1 karlılık hedeflerine yüzde 39,3 ihracat hedeflerine ise yüzde 23,6'lık paylarla ulaştıklarını düşünüyor.

Uluslararası yatırımcıların yüzde 40'ı son 6 aylık dönemde çalışan sayılarının gerilediğini, yüzde 23,6'sı aynı kaldığını, yüzde 37'si ise arttığını söylerken, önümüzdeki 6 aylık dönem için bu oranlar aynı sırayla yüzde 28, yüzde 58 ve yüzde 14 olarak ifade edildi.

Ankete göre uluslararası yatırımcıların yüzde 80'i "gelecek aylarda dünya ekonomisinin global krizin derinleşmesiyle daha da yavaşlayacağı" görüşünde.

YASED'in anketine göre gelecek 6 ay içinde uluslararası yatırımcıların yüzde 73'ü "ekonomik istikrarın kötüye gideceğini", yüzde 47'si ise "siyasi istikrarın kötüye gideceğini" düşünüyor.

"Türkiye'de ekonomik büyümenin yavaşlayacak"

araştırma sonuçlarına göre, uluslararası yatırımcıların yüzde 92'si ''gelecek aylarda Türkiye'de ekonomik büyümenin yavaşlayacağını'', yüzde 59'u ''enflasyonun düşeceğini'' ifade etti.

Ankete katılanların yüzde 67'si ''faiz oranlarının düşeceğini'', yüzde 53'ü ''döviz kurunun enflasyondan hızlı yükseleceğini'' düşünüyor.

Türkiye'deki yatırım ortamının geliştirilmesinin önündeki temel engelleri temsil eden konulardaki değerlendirmeleri sorulan YASED üyeleri arasında geçmiş 6 ayda yüzde 75 olan ''ekonomik istikrarın daha kötüye gideceği''ni düşünenlerin oranı, önümüzdeki 6 ay için yüzde 73 oldu.

Araştırmaya göre, ''önümüzdeki 6 aylık dönemde finansal ortamın daha kötüye gideceği''ni düşünenlerin oranı yüzde 72 iken, geçmiş dönemde yüzde 34 olan ''önümüzdeki 6 aylık dönemde siyasi istikrarın daha kötü olacağı'' görüşünü taşıyanların oranı yüzde 47 olarak gerçekleşti.

Türkiye'de uluslararası doğrudan yatırımlar için yüzde 84 oranındaki yatırımcı, ''ekonomik ortamın daha kötüye gideceği'' tahmininde bulunurken, yüzde 40'lık oran ekonomik gelişmeler ışığında önümüzdeki dönemde yeni yatırım yapmayı düşünmüyor.

Önümüzdeki dönemde Türkiye'de uluslararası doğrudan yatırımları en çok etkileyecek olumsuz gelişmeler, ''global krizin derinleşmesi ve uluslararası piyasalarda yaşanacak yeni bir ekonomik dalgalanma'', ''yerel ekonomik bunalım'', ''yerel politik bunalım'', ''AB müzakerelerinde yaşanacak tıkanıklıklar'' ve ''bölgemizdeki gerginliğin daha tırmanması'' olarak sıralandı.

Ekonomik istikrarsızlık ilk engel olarak görülüyor

Türkiye'de uluslararası doğrudan yatırımların önündeki engellerde yüzde 65 ile ''ekonomik istikrarsızlık'' birinci sırada yer alırken, bunu yüzde 54 ile ''yasal çerçeve'', yüzde 44 ile ''kayıt dışı ekonomi'' izledi.

Araştırmaya katılanlar arasında, Hükümetin önümüzdeki dönemde öncelik vermesi gereken konular sıralamasında ise yüzde 62 ile ''kriz acil önlem paketi'', yüzde 57 ile ''IMF ile yapılacak anlaşma'' ve yüzde 52 ile ''yapısal reformlar'' ilk üç sırada yer aldı.

Ekonomik göstergelere ilişkin tahminleri de sorulan YASED üyesi uluslararası yatırımcıları Türkiye'de GSMH artışının ortalama yüzde 0,36 civarında, faiz oranlarının yıl sonu itibariyle yüzde 13,43 tüketici fiyat endeksinin yüzde 8,0 üretici fiyat endeksinin yüzde 7,75  TL/dolar döviz kurunun yüzde 1,70, TL/avro döviz kurunun yüzde 2,20 olacağı öngörüsünde bulundu.

Ankete katılanlar kriz acil önlem paketinde yer alması gereken düzenlemeleri ise şöyle sıraladı:

''Vergi teşvik sistemi, IMF ile anlaşma, işsizliğin önlenmesine yönelik önlemler, istihdam üzerindeki yüklerin azaltılması, kısa çalışma uygulamasının düzenlenmesi, yatırımın ve üretimin desteklenmesi, reel sektörün desteklenmesi 'özellikle otomotiv ve enerji sektörleri', altyapı yatırımlarının artması, gerektiğinde bankacılık sektörünün desteklenmesi.''

YASED'in araştırmasına göre katılımcıların yüzde 64'ü ''yatırımcı beklentilerinin 2010 yılında olumlu yöne döneceğini'' düşünüyor.

"Kriz YASED üyelerinin gelecek öngörülerini değiştirdi"

Araştırma sonuçlarının açıklanmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan YASED Yönetim Kurulu Başkanı Piraye Antika, araştırmanın çarpıcı sonuçlar ortaya koyduğunu, araştırmayla global krizin YASED üyelerinin gelecek öngörülerini değiştirdiğini anladıklarını ifade etti.

Dünyanın çok zorlu ekonomik çalkantıdan geçtiğine işaret eden Antika, alınan önlemlerin sonuçlarının henüz görülmediğini söyledi.

Antika, Türkiye ekonomisinin istikrarlı büyümesi için dış kaynağın kısıldığı bir ortamda iç tasarrufların uzun vadede özendirilmesi ve artırılması gerektiğine işaret ederek, ''Kısa dönemde gelirlerin azalmasıyla birlikte hane halkının harcanabilir geliri düşüyor. En akla yatkın önlem, elde edilebilecek dış kaynağın en ucuz maliyetle edinilmesi. Sanıyorum IMF paketi bu kapsamda karşımıza çıkıyor'' diye konuştu.

Türkiye'ye doğrudan dış sermaye akımında bir yavaşlama öngördüklerini ifade eden Antika, ''Bu kimse için sürpriz değil. Yüzde 10 mu olur, 20 mi olur?... En azından bu aralıkta iyimser bir tahminle daralma olacağı öngörüsündeyiz. Ocak, şubat ayında 1 milyar dolar seyir gözleniyor'' dedi.

Antika, IMF ile anlaşma konusunda, bunun bir alternatif olduğunu belirterek, Türkiye'ye en ucuz dış finansman kaynağın, şu anda IMF ile yapılabilecek bir programla sağlanabilecek gibi gözüktüğünü söyledi.